Wtórne bóle głowy Flashcards
Wtórne bóle głowy - definicja
Bardzo zróżnicowane doznania, mają określoną przyczynę
Przykłady wtórnych bólów głowy
Ból przypisywany:
- urazowi GiS
- chorobom naczyń
- nienaczyniowym zaburzeniom wewnątrzczaszkowym (jak ciasnota śródczaszkowa)
- działaniu substancji chemicznej lub reakcji po jej odstawieniu
- zakażeniu
- zaburzeniom metabolicznym
- chorobom czaszki, szyi, oczu, uszu, nosa, zatok przynosowych, zębów, j. ustnej, itd
- nerwobóle czaszkowe, bóle związane z uszkodzeniem pni nerwowych
- bóle głowy niesklasyfikowane
Na jakiej podstawie określamy nasilenie i czas trwania bólu głowy u niemowlęcia?
- zmniejszonej aktywności
- niepokoju
- braku łaknienia
- zaburzeń snu
- wymiotów
Przyczyny ostrych bólów głowy z objawami oponowymi
- krwotok podpajęczynówkowy
- ZOMR lub mózgu
- ogólna infekcja (meningismus)
- piorunujący ból głowy
- samoistne podciśnienie śródczaszkowe
- popunkcyjny ból głowy
Przyczyny ostrych bólów głowy bez objawów oponowych
- uraz głowy (czasem może mieć obecne objawy oponowe)
- udar mózgu
- ostre wodogłowie (np. torbiel III komory)
- ostra encefalopatia nadciśnieniowa
- guz chromochłonny nadnerczy
- ostre zap. zatok obocznych nosa
- ostre zap. ucha środkowego
- bóle zębopochodne
- jaskra i inne choroby oka
- zatrucia
- choroba wysokościowa
Przyczyny podostrych bólów głowy
- proces uciskowy mózgu (guz, krwiak, ropień)
- postępujące wodogłowie
- rzekomy guz mózgu, czyli łagodne nadciśnienie śródczaszkowe
- przewlekłe ZOMR
Najczęstsze przyczyny przewlekłych bólów głowy
- uraz głowy
- nadciśnienie śródczaszkowe
- NTK
- jaskra
- zapalenia struktur twarzoczaszki
- polekowe bóle głowy
- przewlekłe zatrucia
- uszkodzenie n. V
Struktury wrażliwe na ból w głowie
- powłoki czaszki
- opona twarda
- naczynia
- pnie i zwoje nn. V, IX i X
- górne nerwy rdzeniowe (korzenie C1-3)
- oczy, uszy, zatoki, zęby
Cechy bólu w przebiegu guza
Najczęściej obustronne czołowe
Naczyniowe bóle głowy są wynikiem…
Nadmiernego rozszerzenia bogato unerwionych naczyń
Bóle głowy w nadwzroczności są wynikiem
Silnego napięcia mięśni akomodacyjnych
Bóle głowy w zezie są wynikiem
- zaburzeń w koordynacji ruchów mięśni gałkoruchowych
- nieprawidłowego, korygującego widzenie ustawienia głowy (ból z napięcia mięśni)
Bóle głowy przewlekłe pourazowe mają najczęściej charakter
Napięciowy
Bóle z tylnej jamy czaszki zwykle umiejscawiają się w…
Karku i potylicy, ale guzy dają bóle też w okolicy czołowej
Objawy przemawiające za guzem mózgu (ból głowy)
Poranne lub wybudzające dziecko ze snu z chlustającymi wymiotami
Krwiaki wewnątrzczaszkowe a najczęstsze przyczyny
Pod i nadtwardówkowe - po urazach
Podpajęczynówkowe - zwykle wynik malformacji naczyniowej
Wtórne bóle głowy - objawy alarmujące ogólnie
Zmiana charakteru bólu, jego nasilenia i częstości występowania
Alarmujący ból głowy - przykłady
- nagły i silny ból, nasilający się
- ból głowy po wysiłku
- szybko narastający
- z gorączką i sztywnością karku
- z zaburzeniami psychicznymi
- z tarczą zastoinową
- nieprawidłowości w badaniu neurologicznym
Jakie bóle sugerują możliwość wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego? (Kiedy występują)
- wyst. podczas kaszlu i wysiłku fizycznego
- podczas snu lub w pozycji leżącej
Leczenie wtórnych bólów głowy
Leczyć podstawowe choroby (np demielinizację sterydami), wyrównać niedobory
Co przemawia za wtórnym (objawowym) bólem głowy, w przeciwieństwie do pierwotnego?
- ogniskowe objawy neurologiczne
- zaburzenia psychiczne towarzyszące bólowi
- tarcza zastoinowa w dnie oczu
- sztywność karku
- gorączka o niewyjaśnionej przyczynie
- szczególny charakter bólu
Przy jakich objawach podejrzewać objawowe bóle głowy?
- nagły silny ból
- ból zawsze jednostronny
- w przypadku stwierdzenia objawów ubytkowych czy podrażnieniowych
Zagrażające życiu przyczyny bólu głowy
- guz wewnątrzczaszkowy
- udar niedokrwienny mózgu
- krwawienie śródczaszkowe
- ZOMR
- guz rzekomy mózgu
Zagrażające życiu przyczyny bólu głowy -guz wewnątrzczaszkowy
- poranny ból
- nasila się przy kaszlu
- postępujące pogorszenie widzenia
- poranne wymioty
Zagrażające życiu przyczyny bólu głowy -udar niedokrwienny mózgu
- objawy ogniskowe (deficyty ruchowe, czuciowe, wzrokowe, afazja)
- trwają od kilkunastu minut
- ustępują w 24h: TIA
- utrwalone: zawał mózgu
Zagrażające życiu przyczyny bólu głowy -krwawienie śródczaszkowe
- nagły nasilony ból głowy
- utrata przytomności
- sztywność karku (podpajęczynówkowy)
- objawy ogniskowe i objawy ciasnoty śródczaszkowej (podtwardówkowy)
Zagrażające życiu przyczyny bólu głowy - ZOMR
uporczywy ból głowy, gorączka, wymioty, objawy oponowe
Rozkład % objętości w czaszce u starszych dzieci
80% objętości - mózg
10% - krew
10% - PMR
Prawidłowe ciśnienie śródczaszkowe
10-15 mmHg
Jakie ICP wymaga leczenia? jakie stanowi stan bezpośredniego zagrożenia życia?
> 20mmHg → leczenie
>40 - stan bezpośredniego zagrożenia życia
Nagłe ↑ICP - leczenie
to stan zagrożenia życia!!
- przyczynowe: guz, SAH
- wspomaganie oddechu
- drenaż PMR
- leki ↓ICP
- rzadko: odbarczenie chirurgiczne
Przyczyny ↑ICP
Zwiększenie objętości mózgu
Obrzęk mózgu
Zwiększenie obj. krwi
Zwiększenie obj. PMR
Przyczyny ↑ICP: ↑objętości mózgu
guz - nowotwór, krwiak, tętniak, AVM
Przyczyny ↑ICP: obrzęk mózgu
-infekcja (ropień, zapalenie)
Przyczyny ↑ICP: zwiększenie obj. krwi
zastój żylny
hiperemia
Przyczyny ↑ICP: zwiększ. objętości PMR
- nadprodukcja
- zaburzona resorpcja (ZOMR, SAH)
- zaburzenia krążenia PMR
Wczesne objawy ↑ICP
- zaburzenia pamięci, świadomości
- zaburzenia wzrokowe
- bóle głowy, zaburzenia motoryczne
Późne objawy ↑ICP
- nasilone zab. świadomości (stupor, coma)
- szerokie areaktywne źrenice
- niedowłady kończyn
- bradykardia
- hipertermia
- papiledema (obrzęk tarczy n.II)
- wklinowanie
(to objawy podwgłobieniowe / wgłobienia…)
Leczenie ↑ICP - cel
Zachowanie ciśnienia perfuzji mózgowej, zapobieganie niedokrwieniu i uciskowi tkanki nerwowej
Leczenie ↑ICP - specyficzne
- neurochirurgiczne (guz)
- drenaż PMR
- układ zastawkowy
Leczenie ↑ICP - metody niefarmakologiczne
Hiperwentylacja:
-na każdy ↑ o 1mmHg pCO2 (od 40mmHg), przepływ mózgowy ↑ o 2-3%
Elewacja głowy o 25-30st.
Restrykcja płynów:
- do 0 lub ujemnego bilansu płynów
Leczenie ↑ICP - farmakologiczne
Diuretyki osmotyczne:
- mannitol 0,5-1 g/kg IV / 10-20min; max. efekt od 20min. do 4h
- glicerol
Diuretyki pętlowe:
- furosemid
- kw. etakrynowy
Kortykosterydy: (guzy mózgu)
-deksametazon 4mg IV
Barbiturany (śpiączka):
- tiopental
- pentobarbital
Powikłania leczenia ↑ICP mannitolem
obrzęk płuc, niewydolność nerek
↑ICP - efekt w tylnej jamie czaszki
ucisk mostu o stok oraz przemieszczenie migdałków móżdżku do otworu wielkiego
→ sztywność karku i rotacja głowy
ewentualnie → zwolnienie oddechu, zatrzymanie funkcji życiowych (uszkodzenie ośrodków regulacji krążenia i oddechu)
Rodzaje wklinowania
- zakrętu obręczy pod sierp
- zakrętu hipokampa we wcięcie namiotu móżdżku (najczęstsze)
- migdałków móżdżku do otworu potylicznego wielkiego (najcięższe)
Objawy wklinowania zakrętu hipokampa we wcięcie namiotu móżdżku
- poszerzenie tożstronnej źrenicy
- przeciwstronna hemiplegia
Wklinowanie zakrętu obręczy pod sierp - cechy
-zazwyczaj nie uciska ważnych życiowo struktur (rzadko zamyka tętnicę okołospoidłową)
Wklinowanie zakrętu hipokampa we wcięcie namiotu móżdżku - co uciska?
Tożstronne:
- konar mózgu
- n. III
- t. tylna mózgu
- śródmózgowie
Wklinowanie zakrętu hipokampa we wcięcie namiotu móżdżku - co może być powikłaniem?
Ślepota korowa (wywołana zawałem płatów potylicznych - przez zamknięte tętnic tylnych mózgu)
Ostre wklinowanie migdałków móżdżku do otworu potylicznego wielkiego - objawy
- zaburzenia sercowo-naczyniowe
- wysokie CTK
- oddech Cheyne-Stokesa
- śpiączka
- bradykardia
- bradypnoe <10/min często towarzyszy zagrażającemu wgłobieniu w otwór wielki
Ostre wklinowanie migdałków móżdżku do otworu potylicznego wielkiego - co zabija?
nagła śmierć przez uszkodzenie ośrodka oddechowego
Przewlekłe wklinowanie migdałków móżdżku do otworu potylicznego wielkiego - objawy
- sztywność karku
- przymusowe pochylenie głowy
- zaburzenia nn.czaszkowych
- objawy z długich szlaków nerwowych
- bradykardia
- czkawka
- niekiedy parestezje na karku i ramionach
Guz rzekomy mózgu - co to, częściej on czy prawdziwy guz?
przewlekłe nadciśnienie wewnątrzczaszkowe, rzadziej niż prawdziwy guz
Guz rzekomy mózgu - objawy
- ból głowy, nudności, wymioty
- obrzęk tarcz nn.II
- zez zbieżny
- prawidłowy wynik badania neurologicznego
- ↓przestrzeni płynowych mózgoczaszki
- obrzęk mózgu i ↑obj. krwi wewnątrzczaszkowej
Przyczyny rzekomego guza mózgu
Twarzoczaszka (najczęstsze przyczyny u dzieci): zapalenie ucha, zatok, zakrzep zatok żylnych
Ch. układowe: toczeń, histiocytoza
Odstawienie steroidów
Antybiotyki
Niedobory wit. D i A, żelaza
Otyłość
Jakie antybiotyki mogą spowodować rzekomego guza mózgu?
- tetracykliny
- gentamycyna
- sulfonamidy
Objawy nadciśnienia śródczaszkowego - triada
- ból głowy,
- wymioty (poranne - późny objaw)
- obrzęk tarcz nn.II (wymaga godzin lub dni - to późny objaw)
Objawy nadciśnienia śródczaszkowego - kiedy ból jest gorszy, kiedy się nasila? Co może go obniżać?
- gorszy rano
- nasila się przy kaszlu i wysiłku
- może się ograniczać po wymiotach porannych
Co rozwija się w dnie oka w odpowiedzi na szybki ↑ICP? kiedy taki ↑ może być?
wybroczyny/krwotoki (np. w SAH)
