Pierwotne bóle głowy Flashcards
Pierwotne bóle głowy - definicja
bóle bez jednoznacznej przyczyny, w badaniach nie stwierdza się żadnych nieprawidłowości strukturalnych mózgowia
Migrena - definicja
- choroba o charakterze napadowym i nawrotowym
- prawdopodobnie genetycznie uwarunkowana
- często towarzyszą nudności i wymioty, fotofobia, fonofobia, osmofobia
- zwykle nasila się przy aktywności fizycznej
Najczęstsza migrena u dzieci
migrena bez aury
Ból napięciowy - jakie cechy musi spełniać?
min. 2 z:
- uciskowy lub ściskający (niepulsujący)
- niewielka lub średnia intensywność (raczej nie zaburza funkcjonowania)
- umiejscowienie obustronne
- brak nasilenia przy zwykłej aktywności fizycznej
Pierwotne bóle głowy - epidemiologia
Ból napięciowy: u 15% przed 10r.ż., u 40% przed 20r.ż.
Migrena: u 3-11% dzieci
Inne rodzaje są rzadsze
Rodzaje pierwotnych bólów głowy:
Migrena
Ból głowy typu napięciowego
Trójdzielno-autonomiczne bóle głowy
Różne bóle głowy nie związane ze zmianami strukturalnymi (kaszlowy, wysiłkowy, z aktywności seksualnej, piorunujący, z zimna, śródsenny)
Migrena - rodzaje
Bez aury
Z aurą
Powikłania migreny (stan migrenowy, zawał mózgu, napad padaczkowy wywołany aurą
Zespoły epizodyczne (migrena brzuszna, zawroty głowy, kręcz szyi)
Prawdopodobna
Ból głowy typu napięciowego - rodzaje
Rzadki epizodyczny (z tkliwością / bez w okolicy czaszki)
Częsty epizodyczny (z tkliwością / bez w okolicy czaszki)
Przewlekły (z tkliwością / bez w okolicy czaszki)
Trójdzielno-autonomiczne bóle głowy - rodzaje
Klasterowy (zaczerwienienie spojówki, łzawienie, wyciek z nosa po stronie bólu)
Hemikrania napadowe (epizodyczna, przewlekła)
Jednostronny z przekrwieniem śluzówek i łzawieniem (SUNCT)
Jednostronny z objawami autonomicznymi w obrębie czaszki (SUNA)
Hemikrania ciągła
Prawdopodobne
Czynniki ryzyka - migrena (co ją wywołuje)
- u 50% dzieci występuje rodzinnie
- nadmiar snu
- stres
- hałas
- głód
- czynniki fotogenne (kino, telewizja, dyskoteka, oglądanie powierzchni falującej wody, chodzenie po wzorzystym dywanie)
- wpływy atmosferyczne (wahania temperatury, fronty atmosferyczne, wiatry, burze, przebywanie na dużych wysokościach)
- zmęczenie fizyczne
- podróże
- zaburzenia endokrynne
- miesiączka
Co w diecie może wywołać migrenę?
- spożywanie pokarmów zawierających prekursory serotoniny (ser żółty, czekolada, orzechy, cytrusy, banany, śliwki, ananasy, pomidory, wędzone mięso, chińskie potrawy, sos sojowy, konserwy wołowe)
- coca-cola i inne napoje z kofeiną, herbata, czerwone wino
Leki które mogą wywołać migrenę
- atenolol
- hydralazyna
- rezerpina
- nifedypina
- cymetydyna
- H2-blokery
- nitrofurantoina
- doustne środki antykoncepcyjne
Czynniki ryzyka w bólach napięciowych
- dysfunkcje ust i żuchwy
- stres mięśniowy (nieodpowiednia postawaw czasie pracy, długotrwałe napięcie mięśni z innych przyczyn: emocji, zmęczenia, niedoboru snu)
- stres psychosocjalny
- lęk
- depresja
- zaburzenia konwersyjne (psychogenny ból głowy)
- nadużywanie leków p/bólowych
Patofizjologia migreny - jakie teorie?
Teoria naczyniowa 3-fazowa
Teoria biochemiczna
Teoria neurogenna
Teoria mitochondrialna: zaburzenia metabolizmu tlenowego mózgu
Migrena u dzieci - rozpoznanie
- zwykle obustronny (w przeciwieństwie do dorosłych)
- może nie pulsować
- może trwać krócej (do 2h)
- epizody częściej i ciężej niż u dorosłych
- aura może być: wzrokowa, czuciowa afatyczna lub ruchowa
- mogą być bóle brzucha, nudności, wymioty
- (+) wyw. rodzinny i ustąpienie po odpoczynku przemawiają za migreną
Bóle napięciowe głowy u dzieci - rozpoznanie, przebieg
- nie są napadowe, narastają powoli
- mogą trwać kilkanaście minut, ale najczęściej wiele godzin lub dni
- często ma falujący przebieg, z okresami zwolnień i nasilenia
Stan migrenowy
- mimo leczenia napad migreny >72h
- napad bólowy trwa nieprzerwanie lub ma przerwy <4h
Migrenowy zespół splątania
- jakościowe zaburzenia świadomości od kilku do kilkunastu h
- dezorientacja w czasie i miejscu
- pobudzenie, lęk, omamy
- silne bóle głowy i wymioty
- częściowa / całkowita niepamięć wsteczna
Z czym różnicować migrenę z aurą
- z malformacjami naczyniowymi
- z ogniskowymi napadami padaczkowymi
Prewencja pierwotnych bólów głowy
- wyłączenie czynników prowokujących napady
- wyjaśnienie dziecku i rodzicom istoty choroby, rokowania i programu postępowania
Napięciowe bóle głowy - kiedy się nasilają, co im towarzyszy
- nasilają się podczas kaszlu i pochylania
- u młodszych często towarzyszy lęk, u starszych odczyny depresyjne nasilające ból
Napięciowe bóle głowy - co może z nimi współwystępować?
- bóle w lewej połowie KP
- bóle w ok. lędźwiowo-krzyżowej
- niestrawność
- wzdęcia brzucha
- czkawka
- odbijania
Rodzaje napięciowego bólu głowy a czas ich trwania
Epizodyczny - od 30 minut do 7 dni i nie dłużej niż 15 dni w miesiącu
Przewlekły - co najmniej 15 dni w miesiąciu, w okresie co najmniej 6 miesięcy
Napięciowe bóle głowy - co w badaniu? (mięśnie)
EMG mięśni karku, skroni i czepca - widać wzmożone nap. mięśniowe i dosyć aktywną czynność spoczynkową
(te mięśnie są też wrażliwe na ucisk)
pochylenie głowy wzmaga napięcie mięśniowe i powoduje bóle w okolicy potylicznej i szyi
Co oceniać w badaniu fizykalnym u dzieci z napięciowymi bólami głowy
- stan uzębienia, żucia, stawów skroniowo-żuchwowych
- mięśnie karku, skroni, czepca
Postępowanie w napięciowych bólach głowy
- psychoterapia
- fizykoterapia, korekta postawy
- leczenie ortodontyczne
- odstawienie dużych dawek leków p/bólowych
- leki uspokajające i antydepresyjne
- doraźnie leki p/bólowe
Jak wygląda migrena u niemowlęcia?
- napady zblednięcia
- płacz
- niepokój
- wymioty
→ potem z wiekiem typowa migrena
Kryteria rozpoznania migreny u dzieci
-trwa 1-72h (nieleczony lub nieskutecznie leczony)
-2 z 4:
obustronny (ale może być też jednostronny u starszych)
pulsujący
umiarkowany do znacznego
nasilający się pod wpływem rutynowych czynności (chodzenie/wchodzenie po schodach)
-podczas bólu 1 z 2:
nudności i/lub wymioty
nadwrażliwość na światło i dźwięki
Lokalizacja bólu migrenowego u dzieci
częściej obustronny, zwykle czołowo-skroniowy
Prekursory migreny u dzieci:
cykliczne wymioty (5-15r.ż. u 1.9%)
migrena brzuszna (4,1%)
łagodne napadowe zawroty głowy (2,5%)
Migrena z aurą u dzieci - jaka najczęściej? Jakie możliwe inne rodzaje?
-najczęściej aura wzrokowa i czuciowa (parestezje)
- rzadsze: ruchowa z niedowładem połowiczym, z zaburzeniami mowy typu dysfatycznego
- często mieszana, najczęściej wzrokowa z czuciową
Aura migrenowa czuciowa - jak przebiega?
rozpoczyna się od dyst. cz. palców, potem migruje ku górze; pojawia się przeciwstronny ból głowy
Postacie aury wzrokowej
- migoczący mroczek, świetliste zygzaki
- ubytki wpw, przemijające
- niedowidzenie połowicze lub nawet całkowite zaniewidzenie
- “z. Alicji w krainie czarów” - doznawanie iluzji
Migrena podstawna to odmiana której migreny?
z aurą
Migrena podstawna - z jakiego obszaru objawy?
z obsz. unaczynienia t. podstawnej → objawy pniowe;
Migrena podstawna - która płeć częściej
K>M
Migrena podstawna - objawy
- diplopia, utrata wzroku
- zawroty głowy
- ataksja
- zaburzenia dyzartryczne
- upośledzenie słuchu
- szum w uszach
- obustronne parestezje i niedowłady kończyn
- utrata świadomości (twór siatkowaty)
- ból głowy i wymioty
Migrena okoporaźna - czego wymaga?
wnikliwego wykluczenia innych przyczyn bólów głowy (guz, tętniak)
Migrena okoporaźna - objawy
podczas bólu / po ustąpieniu:
-porażenie nn. III (okoruchowych) z opadnięciem powieki, zezem rozbieżnym i podwójnym widzeniem (kilkudniowym)
Migrena okoporaźna jest wynikiem czego?
Naczynioruchowych zmian w nn. okoruchowych albo pniu mózgu
Migrena siatkówkowa - czy może wyst. rodzinnie?
Tak, u 25% pacjentów (AD z niepełną penetracją)
Migrena siatkówkowa - objawy
-przejściowa, a rzadko stała utrata wzroku w jednym oku
Migrenowy zespół splątania - ile trwa?
kilka do kilkunastu godzin
Teoria naczyniowa migreny
skurcz (powoduje aurę) → rozkurcz naczyń (ostry ból) → obrzęk mózgu z rozlanym, tępym bólem
Teoria biochemiczna migreny
związana z układem serotoninowym (utrzymuje w napięciu tętnice, zwęża połączenia tętniczo-żylne)
-napad migreny → ↑uwalniania serotoniny z PLT → ↓serotoniny → zwiotczenie ścian naczyń
Teoria neurogenna migreny
udział nn. współczulnych i n.V oraz kory mózgowej (szerząca się depresja korowa) i układu limbicznego
-ból jest następstwem odruchu trójdzielno-naczyniowego
-niekontrolowane uwalnianie subst. wazoaktywnych i bólotwórczych → aseptyczne zapalenie neurogenne (z udziałem NO, endoteliny, substancji P, cytokin)
Postępowanie w napadzie migrenowym
- zapewnienie spokoju i ciszy
- p/bólowe
- uspokajające (relanium 2-5 mg p.o.)
- p/wymiotne jak trzeba
- preparaty sporyszu (dihydroergotamina) i tryptany
Postępowanie w napadzie migrenowym - p/bólowe
paracetamol 10-15 mg/kg
ibuprofen 10mg/kg;
naproksen 5-7mg/kg;
po 12r.ż. aspiryna (0,6-1g) i Migea (kw. tolfenamowy; 1 saszetka/dobę)
Postępowanie w napadzie migrenowym - p/wymiotne
metoklopramid w czopkach (jednorazowo 10mg) lub fenactil (chloropromazyna) (1-2 mg/kg)
-na początku napadu
Tryptany u dzieci
imigran, zolmitryptan, rizatryptan
wył. >10r.ż., z zach. szczególnej ostrożności (są hipotensyjne…)
Zapobieganie migrenie
- wyeliminowanie pewnych składników z diety
- farmakoterapia
- migrena padaczkowa: kw. walproinowy
Farmakoterapia w zapobieganiu migrenie
- propranolol 1-2 mg/kg/d
- blokery kanału wapniowego (flunaryzyna 5mg/d)
- trójpierścieniowe p/depresyjne (amitryptylina; hamuje wychwyt zwrotny NA i serotoniny; 25-150 mg/d)
- topiramat
Objawy alarmowe migreny
- Coraz częstsze lub silniejsze napady migreny
- Aura migrenowa bez bólu głowy u dzieci
- Objawy aury zawsze po tej samej stronie (np. czuciowe, hemiplegia..)
- Ból głowy nowy o dużym nasileniu lub z objawami towarzyszącymi (sztywność karku)
- Powikłania migreny (migrena przewlekła, stan migrenowy, zawał migrenowy)
- Drgawki prowokowane migreną
