Miopatie i miastenia Flashcards
1
Q
Definicja miopatii
A
duża grupa chorób związanych z pierwotnym uszkodzeniem tkanki mięśniowej, nabytych lub uwarunkowanych genetycznie, o różnym typie dziedziczenia
2
Q
Najczęstsze miopatie
A
dystrofie mięśniowe, a z nich najczęstsza i najcięższa jest dystrofia mięśniowa Duchenne’a (DMD)
3
Q
Częstość dystrofii mięśniowej Duchenne;a
A
3tys/1mln zdrowo urodzonych chłopców (1:3tys)
1/3 z tego to nowe mutacje
4
Q
Dziedziczenie dystrofii mięśniowej Duchenne’a
A
- w 2/3 przypadków - delecja genu kodującego dystrofinę (Xp21)
- reszta - mutacje punktowe typu stop kodon lub frame shift, mutacje dotyczące regionu promotorowego
5
Q
Największy ludzki gen
A
gen kodujący dystrofinę
6
Q
Dystrofina - za co odpowiedzialna?
A
- białko błonowe miocytu i komórki nerwowej
- z sarkoglikanami odpowiada za stabilność cytoszkieletu i współdziałą w mechanizmie skurczu mięśnia
7
Q
Wywiad w dystrofii mięśniowej Duchenne’a, przebieg
A
- początek objawów w pierwszych latach życia
- choroba postępująca
- pierwsze objawy: opóźnienie w nabywaniu sprawności i trudności we wchodzeniu po schodach, niezgrabne chodzenie
- upadki podczas chodzenia
- ok. 12r.ż. są zależni od wózka inwalidzkiego
8
Q
Badanie fizykalne w dystrofii mięśniowej Duchenne’a
A
- trudności ze wstawaniem (z kota do psa z głową w dół i wspina się po sobie wstając = objaw Gowersa); przez proksymalne zajęcie mięśni obręczy miednicznej a następnie barku
- przerost mięśni łydek (łydki gnoma), symetryczny zanik mięśni i arefleksja
- hipotonia
- wady zgryzu,
- upośledzenie umysłowe
- kardiomiopatia
- koszący chód, tendencja do chodzenia na palcach
9
Q
Objawy alarmujące w dystrofii mięśniowej Duchenne’a
A
Niewydolność oddechowa i krążeniowa, przez:
- postępującą skoliozę
- osłabienie dodatkowych mięśni oddechowych
- zajęcie m. sercowego
10
Q
Dystrofia mięśniowa Duchenne’a - badania dodatkowe
A
- badania molekularne
- elektromiografia
- poziom CPK w surowicy
- biopsja mięśnia
- histochemia
- immunofluorescencja na obecność dystrofiny
11
Q
Diagnostyka różnicowa dystrofii mięśniowej Duchenne’a
A
- jej alleliczna postać: dystrofia mięśniowa Beckera
- dystrofie obręczowo-kończynowe
- ||- wrodzone
- miopatie wrodzone
- z. miotoniczne
- miopatie metaboliczne
- polineuropatie rodzinne
12
Q
Dystrofia mięśniowa Duchenne’a - leczenie
A
- gdy przedwczesny kodon stop: ataluren
- przewlekła sterydoterapia nieznacznie modyfikuje przebieg
- rehabilitacja
13
Q
Miopatie - leczenie
A
- miopatia z niedoboru karnityny - można leczyć skutecznie
- choroby łańcucha oddechowego: koenzymy
14
Q
Jak wygląda hipotonia obwodowa u niemowląt?
A
nasilona hipotonia z arefleksją, zanik i fascykulacje
15
Q
Jak wygląda hipotonia ośrodkowa u niemowląt?
A
- obniżone napięcie mięśniowe
- żywe odruchy głębokie
- opóźniony rozwój dziecka
- zajęcie nerwów czaszkowych
16
Q
Przyczyny hipotonii obwodowej u niemowląt
A
- rdzeniowy zanik mięśni
- miopatie
- polineuropatie
17
Q
Przyczyny hipotonii ośrodkowej u niemowląt
A
-mózgowe porażenia dziecięce, postać ataktyczna, niekiedy dyskinetyczna
18
Q
Co to hipotonia?
A
=wiotkość, ↓opór przy ruchach biernych kończyn
19
Q
Ciężka hipotonia - jakie ułożenie dziecka?
A
pozycja żaby
20
Q
Ostry niemowlęcy rdzeniowy zanik mięśni (SMA typ 1) - synonim, zachorowalność
A
=ch. Werdniha-Hoffamanna
-zachorowalność 1:20tys żywych urodzeń
21
Q
Ostry niemowlęcy rdzeniowy zanik mięśni (SMA typ 1) - jakie mutacje?
A
- delecja eksonu 7 genu SMN (5q12)
- delecja genu NAIP (niekiedy współistnieje)
22
Q
Ostry niemowlęcy rdzeniowy zanik mięśni (SMA typ 1) - przebieg kliniczny
A
- początek objawów przed urodzeniem - u 30%
- wiotkość, fascykulacje, słaby krzyk, niewydolność odd-krąż.
- zgon 18mż. - 95% (chociaż teraz jest leczenie więc jest lepiej)
23
Q
Ostry niemowlęcy rdzeniowy zanik mięśni (SMA typ 1) - leczenie
A
spinraza (Nusinersen)
24
Q
SMA typ 2 - przebieg kliniczny
A
- początek po 3mż.
- zgon 18 m.ż. - 30r.ż.
25
SMA typ III - synonim, kiedy początek objawów, objawy
=ch. Kugeberga-Welandera
- początek objawów 3-18r.ż.
- zajęcie mięśni proksymalnych
- przerost łydek
- przebieg łagodny,
- objaw Gowersa
26
Miastenia u dzieci - jaka może być?
- przejściowa noworodkowa
| - wrodzona
27
Przejściowa noworodkowa miastenia - u kogo może być?
u dzieci 12% matek z miastenią (p/c przechodzą przez łożysko)
28
Przejściowa noworodkowa miastenia - objawy
- pierwsze objawy występują do 3d.ż.
- objawy przemijające
- brak porażenia mm. zewnętrznych oka
- hipotonia, cichy krzyk, trudności w karmieniu
- brak objawu Moro
- zaburzenia oddechowe
29
Wrodzona miastenia - jakie podłoże?
niedobór AChE płytkowej lub niedobór receptorów
30
Wrodzona miastenia - wywiad rodzinny, objawy
- wyst. rodzinne, zawsze objawy oczne
- charakter trwały
- brak reakcji na leki i tymektomię
- zdrowa matka
31
Profilaktyka dystrofii mięśniowej Duchenne'a
- poradnictwo genetyczne
| - diagnostyka prenatalna
32
Rehabilitacja w dystrofii mięśniowej Duchenne'a
- p/działanie przykurczom i zniekształceniom (zaopatrzenie ortopedyczne)
- utrzymanie jak najdłużej zdolności chodzenia
33
Dystrofia mięśniowa Beckera - zachorowalność, przyczyna, objawy
- 3-6/100tys/rok
- patologiczna budowa dystrofiny
- objawy jak w DMD ale początek późniejszy, przebieg łagodny
34
Choroba Emery-Dreyfusa - jaka mutacja?
mut. w genie EMD (emerynopatia) lub LMNA (laminopatia)
35
Choroba Emery-Dreyfusa - przebieg, objawy
- początek w 3-6r.ż.
- przebieg łagodny
- Łagodnie postępujące osłabienie mięśni
- wcześnie przykurcze
- prawidłowy rozwój umysłowy
- brak przerostu mięśni
36
Choroba Emery-Dreyfusa - co w badaniach?
CPK nieznacznie podwyższona,
| robić EKG!!!
37
Jakie badanie robić w chorobach nerwowo-mięśniowych?
kontrola EKG!!
38
Choroba Emery-Dreyfusa - jaka śmierć?
"sercowa" - blok p-k
39
Zespoły miotoniczne - definicja
grupa chorób z objawem miotonicznym (izolowany / towarzyszy innym objawom)
40
Zespoły miotoniczne - patofizjologia
wzmożona niestabilność bł. komórkowej związana z patologią kanałów jonowych w bł. komórkowej
41
Objaw miotoniczny, czyli?
niemożność rozluźnienia mięśni po skurczu
42
Miotonia wrodzona - jakie dziedziczenie, jaka patologia
- AD (7q35) lub AR (postać Beckera)
| - patologia kanałów chlorkowych
43
Miotonia wrodzona - początek zachorowania
niemowlęctwo lub 6-12r.ż.
44
Miotonia wrodzona - objawy:
- objaw miotoniczny
- atletyczna budowa ciała
- "rozgrzewka" (↓ się miotonii w miarę powtarzania skurczu)
45
Miotonia wrodzona - co w histpat?
bez zmian
46
Dystrofia miotoniczna - jakie typy?
typ 1
| typ 2 - wieloukładowy
47
Dystrofia miotoniczna typ 1 - dziedziczenie, charakter
- AD (19q31)
- mutacja dynamiczna
- heterogenna od noworodka do dorosłości
48
Dystrofia miotoniczna typ 1 - objawy
- wielowodzie
- hipotonia wrodzona z zaburzeniami ssania, połykania
- niewydolność oddechowa
- deformacje stóp
49
Dystrofia miotoniczna typ 2 - objawy
- objaw miotoniczny
- zanik mm. skroniowych, SCM, mm. odsiebnych
- zaćma
- choroby płuc, serca, tarczycy, trzustki
- megacolon
- upośledzenie umysłowe
50
Objawy miopatii mitochondrialnych
- zahamowanie lub regres w rozwoju psychoruchowym
- zła tolerancja wysiłku
- hipotonia mięśniowa
- padaczka
- wymioty
- niedobory somatyczne
- zanik nerwu wzrokowego, -oftalmoplegia
- opsoklonie
- zwyrodnienie barwnikowe siatkówki
51
Z. Guillain-Barre - zachorowalność, co go poprzedza
- 1,9 /100tys/rok
| - w 2/3 poprzedzony infekcją wirusową (nosogardzieli lub p.pok.)
52
Z. Guillain-Barre - patogeneza
reakcja autoimmunologiczna przeciw mielinie
53
Z. Guillain-Barre - przebieg
ostre lub podostre narastanie objawów uszkodzenia korzeni i pni nerwowych o charakterze demielinizacyjnym
-przebieg nawrotowy
54
Z. Guillain-Barre - objawy
- wystąpienie objawów ubytkowych mogą poprzedzać korzonkowe bóle ok. krzyżowej
- zaburzenia czucia powierzchownego i głębokiego (bóle, parestezje)
- po kilku h - dniach: wiotki niedowład kk. dolnych z tendencją wstępującą; słabną i zanikają odruchy ścięgniste
- objawy opuszkowe i zaburzenia autonomiczne
55
Niewydolność oddechowa w z. Guillain-Barre
U 20-40%
| bo porażenie nerwów opuszkowych, przepony i pomocniczych mięśni oddechowych
56
Z. Guillain-Barre - co w badaniach?
PMR: rozszczepienie białkowo-komórkowe
EMG: objawy demielinizacji po wielu dniach od zachorowania
57
Z. Guillain-Barre - leczenie i rokowanie
plazmafereza, immunoglobuliny, rehabilitacja
rokowanie zazwyczaj dobre
58
Choroba Refsuma - dziedziczenie, przyczyna
- AR
| - niedobór a-hydroksylazy kwasu fitanowego
59
Choroba Refsuma - objawy
- ślepota zmierzchowa, zaćma, zwyrodnienie barwnikowe siatkówki
- anosmia
- głuchota
- polineuropatia czuciowo-ruchowa
- ataksja móżdżkowa
- rybia łuska
- skrzywienie kręgosłupa, dysplazja nasad
- kardiomiopatia
60
Choroba Refsuma - przebieg
postępujący
61
Choroba Refsuma - badania dodatkowe
PMR - ↑ poziomu białka
62
Miastenia autoimmunologiczna - definicja
Przewlekła choroba łącza nerwowo-mięśniowego o podłożu autoimmunologicznym (p/c przeciw receptorom Ach w błonie postsynaptycznej (dodatnie w 87% przypadków)
63
Miastenia autoimmunologiczna - epidemiologia: częstość, płeć, wiek
- Częstość występowania 2-10 / 100 000
- 5-7% rodzinnie
- K>M (5 : 1)
- szczyt zachorowania: K: III dekada, M: V dekada
-zachorowania do 20r.ż. stanowią 24% spośród chorych na miastenię
64
Miastenia - początek
zajęcie jednej z grup mięśniowych:
-ocznych (męczliwość mm. zewnętrznych oka z podwójnym widzeniem, opadanie powiek)
-opuszkowych (trudności w jedzeniu, połykaniu śliny, mowa zamazana i nosowa),
twarzy,
tułowia i kończyn
65
Miastenia - objawy
- Nasilenie pod koniec dnia, po wysiłku
- Opadanie powiek, podwójne widzenie
- Wyraz znużenia twarzy (uśmiech Giocondy)
- Trudności w mówieniu, zaburzenia połykania i żucia, męczliwość mięśni kończyn, hypotonia
66
Diagnostyka miastenii
- próba kliniczna - apokamnoza
- testy farmakologiczne
- EMG
- p/c p/receptorom Ach (również p/jądrowe)
- inne: obrazowanie śródpiersia (RTG, TK, MRI)
67
Diagnostyka miastenii - testy farmakologiczne
z edrofonium (czy jakimś inhibitorem AChE - przełamanie bloku postsynaptycznego)
68
Diagnostyka miastenii - EMG
- elektrostymulacyjna próba męczliwości
| - elektrostymulacja pojedynczego włókna mięśniowego (SF EMG)
69
Różnicowanie miastenii:
- Zespół miasteniczny Lamberta-Eatona
- Botulizm (zatrucie jadem kiełbasianym)
- Uszkodzenie nerwów czaszkowych przez proces rozrostowy
- Opuszkowa postać zespołu Guillain-Barre
- miastenia wrodzona, miastenia przejściowa noworodków (w okresie niemowlęcym)
- SM
70
Rokowanie w miastenii
- remisja samoistna u 20-30%
- Dobre: miastenia oczna, kobiety, późny początek
- Złe: miastenia opuszkowa, mężczyźni, wczesny początek, częste przełomy miasteniczne we wczesnym okresie
71
Leczenie miastenii
- farmakologiczne
- plazmafereza (ciężka miastenia, przełom miasteniczny)
- tymektomia (grasiczak, przerost grasicy, miastenia opuszkowa i uogólniona, przełomy w wywiadzie, słaba odpowiedź na leczenie zachowawcze)
72
Farmakologiczne leczenie miastenii
Inh. AchE - pirydostygmina, neostygmina
Kortykosterydy - prednizon,, metyloprednizolon
IVIG
Immunosupresja - azatiopryna, cyklofosfamid
73
Czynniki ryzyka miastenii
-częściej przy chorobach grasicy (grasiczak lub przerost)
74
Jakie p/c można wykryć w miastenii?
przeciw:
- receptorom acetylocholiny
- fosfatazie alkalicznej (APAb)
- specyficznej mięśniowej kinazie tyrozynowej (MuSK)
75
Miastenia z zajęciem mięśni opuszkowych - co nierzadko zajmuje?
wcześnie zajmuje mięśnie oddechowe → gwałtownie postępująca niewydolność oddechowa
76
Postać uogólniona miastenii - pierwsze objawy
- narastająca ku wieczorowi męczliwość kończyn z nasilającymi się zaburzeniami lokomocji
- czasem z osłabieniem mm. grzbietu i karku z opadaniem głowy
77
Rodzaje przełomów w miastenii
- miasteniczny
- cholinergiczny (najczęściej wywołany nieprawidłowym leczeniem farmakologicznym)
(wspólna cecha: gwałtownie narastająca niewyd. oddechowa i możliwość nagłego zgonu)
78
Przy jakich lekach uważać w miastenii gravis?
- kurara, suksametomium
- aminoglikozydy
- acetazolamid
- diazepam
- fenytoina
- D-penicylamina
- chinina
79
Czy pacjentów z miastenia gravis można szczepić?
Wskazane jest zwolnienie ze szczepień na stałe (w szczególnych przypadkach rozważyć indywidualnie)
80
Zalecenia dla pacjenta z miastenią
higieniczny tryb życia: unikanie przemęczenia fizycznego, niedoboru snu, dłuższego nasłonecznienia
81
Jakim chorobom może towarzyszyć miastenia?
- cukrzyca
- ch. tarczycy
- RZS
- układowy toczeń trzewny
- padaczka
82
Miastenia oczna może ewoluować w kierunku miastenii...
uogólnionej
83
Co może być po dłuższym czasie trwania miastenii?
Utrwalone niedowłady wiotkie
84
Co może wywołać przełom w miastenii?
- infekcje
- szczepienia
- ciąża i poród
- przemęczenie fizyczne
- nieprawidłowe leczenie
85
Definicja z. Guillain-Barre
ostra choroba nerwów obwodowych o podłożu zapalnym i autoimmunologicznym, z tworzeniem się autoprzeciwciał przeciwko komponentom mieliny (peptydowi P2, gangliozydom GM1 i GD1b), a także w rzadszych przypadkach przeciwko wypustce osiowej neurytu.
86
Z. Guillain-Barre - objawy zajęcia układu autonomicznego
- zaburzenia CTK
- zab. wydzielania potu
- nieprawidłowa funkcja zwieraczy pęcherza i odbytu
87
Z. Guillain-Barre - fazy
3: narastanie objawów, plateau, zdrowienie
88
Z. Guillain-Barre - czynniki decydujące o niepomyślnym rokowaniu
- szybkie pojawianie się porażeń,
- długi okres fazy plateau,
- obecność procesu uszkadzającego wypustki osiowe nerwów
(u resztu wyzdrowienie jest całkowite)
89
Przełom cholinergiczny - objawy przedawkowania wynikają głównie z działania czego na co?
pirydostygminy na:
- rec. muskarynowy: bóle brzucha, biegunka, nudności i wymioty, ↑wydzielania śluzu w drzewie oskrzelowym i śliny, pocenie się, zwężenie źrenic
- rec. nikotynowy: skurcze mięśniowe, drżenia pęczkowe mięśni, ogólne osłabienie
(może też być bradykardia i niedociśnienie tętnicze)
90
Przełom cholinergiczny - postępowanie
Objawowe:
- atropina (przeciwdziała działaniu muskarynowemu)
- sztuczna wentylacja jak poważne zaburzenie oddychania
