W3 HC.2 Artrose Flashcards
Pathofysiologie artrose
Synoviaal gewricht:
- Verlies van gewrichtskraakbeen
- Ombouw van het onder kraakbeen liggend (subchondraal) bot
- Ontsteking van synoviale membraan (synovitis)
- Gewrichtspijn na belasting stijfheid en bewegingsbeperking
Verminderde belastbaarheid en pijn
Overweeg artrose bij:
- Leeftijd 45 jaar of ouder
- Aan activiteiten gerelateerde kniepijn
- Geen of kortdurende ochtendstijfheid (<30min)
Artrose waarschijnlijk bij:
- Opstartpijn en -stijfheid (dus na inactiviteit: slapen/lang zitten)
- Verminderde flexie/extensie
- Crepitaties bij het bewegingsonderzoek
- Gevoeligheid van de gewrichtsspleet
- Benige verbreding van het gewricht
Diagnostiek heup- of knie artrose 1e of 2e lijn.
Stel de diagnose artrose vd heup of knie klinisch obv anamnese en LO en zonder AO als een patiënt
- 45+jr én
- Aan activiteit gerelateerde pijn in het heup- of kniegewricht heeft én
- Geen of kortdurende (<30min) heup- of kniegewricht gerelateerde ochtendstijfheid heeft
Leg patient uit dat beeldvormend onderzoek niet zinvol of noodzakelijk is
Wel beeldvormend onderzoek bij:
- Atypische presentatie
- Onverwacht snelle progressie of verandering in het patroon van klachten
- Ihkv indicatiestelling voor een gewrichtsvervangende prothese
Oorzaak artrose
Primaire/idiopathische: oorzaak onduidelijk
Secundaire: trauma, infectie, gewrichtsafwijkingen, stollingsstoornis, jicht, reumatoïde arhritis
Achteruitgang op X-foto gebruikelijk
Risicotoename bij: overgewicht, trauma, leeftijd
Kraakbeensamenstelling:
Kraakbeen = 80% water
- Extra-cellulaire matrix glycosaminoglycanen: suikerketens (GAGs)
-> Proteoglycaan [aggrecan] bindt aan hyaluronzuur en vormt netwerk met collageen
-> GAGs zijn negatief geladen en trekken water aan - Collageen (60%
- Chondrocyten (<5% volume)
Kraakbeen functie:
- Glad oppervlak (lage wrijvingsweerstand)
- Schok dempen
- Verdelen belasting over subchondraal bot
Pathofysiologie artrose
- Hyalien kraakbeen schade
- Falen reparatiemechanismen
- Subchondrale bot-verandering
Inflammatoire processen
Morfologische veranderingen van OA synovium (synovitis)
Gevolgen: belastbaarheid daalt, pijn en bewegingsbeperking
Risicofactoren artrose
- Niet modificeerbare RF: leeftijd, geslacht (artrose meer bij vrouwen, jicht meer bij mannen), genetisch (collageen II, HLA B27
- Modificeerbare RF: overgewicht, obesitas, trauma (en beroep en sportbelasting)
Overgewicht (obesitas)
- Wereldwijd onderzoek: overgewicht risicofactor artrose
- Voor knie veel duidelijker dan voor heup
-> Gewicht reducerend dieet combineren met oefentherapie tegen artrose
Röntgenafwijkingen artrose
- Gewrichtsspleetversmalling
- Osteofytvorming
- Subchondrale cystevorming
- Subchondrale sclerosis
- Deformatie
Diagnostiek knie: Kellgren & Lawrence classificatie
Graad 0: geen artrose
1: mogelijk gewichtsspleet versmalling en osteofyten
2: zeker gewichtsspleet versmalling, osteofyten en matige sclerose
3: duidelijke gewichtsspleet versmalling, osteofyten, enige sclerose en cystevorming, deformiteit
4: ernstige gewichtsspleet versmalling, sclerose, cysten, duidelijke deformiteiten en grote osteofyten
röntgen-classificatie =niet gelijk aan klachten
Diagnostiek
Staande röntgenfoto’s
- AP
- Tunnel (gebogen knie)
- Rosenberg
Incidentie bij sporters (knieartrose)
- Verhoogde incidentie tov controlegroepen
- Meer patellofemorale artrose bij langeafstandlopers en gewichtheffers
- Meer tibiofemorale artrose bij tennisspelers en voetballers
Belangrijkste oorzaak voor artrose: trauma
- Meniscus
- Voorste kruisband
- Kraakbeen
Doelen behandeling
- Voorlichting patiënt, familie, omgeving
- Verminderen pijn en stijfheid
- Behouden/verbeteren gewrichts-mobiliteit
- Beperken lichamelijke handicaps
- Behouden/verbeteren kwaliteit van leven
behandeling
Pijnstiller, corticosteroïden, hyaluronzuur
- Bij tijdelijke opvlamming klachten: corticosteroïd injectie 1e keus (+ ontzien van gewricht = niet belasten)
- Voor lange termijn: behandeling met hyaluronzuur (injectie)
Operatief: gewrichtssparend (conservatief), gewricht verstijven (arthrodese), gewricht verwijderen (resectie arthroplastiek), gewrichtsvervangend (prothese)
