W2 HC.10 Kristalarthropathie Flashcards
Jicht (artritis urica): algemeen
- Klinisch syndroom veroorzaakt door ontstekingsreactie op uraatkristallen
- Prevalentie: mannen 0.5-2.8%, vrouwen 0.1-0.6%
- Verschillende stadia:
1: Asymptomatische hyperuricaemie (is geen jicht)
2: Acute jicht (meestal mono-artritis)
3: Chronische jicht (meestal polyarticulair)
Urinezuurkristallen
Dieet en nucleotide turnover zorgt uiteindelijk voor xanthine dat door xanthine oxidase omgezet wordt in uraat. Uraat wordt uitgescheiden:
- In urine: 80%
- Gastrointestinaal: 20%
Indien verminderde renale excretie/ overproductie:
- Hyperuricemie:
-> Uraat kristal depositie (neerslaan in gewrichten)
-> Pro-oxidant (neerslaan in hart)
- Hyperuricosurie:
-> Urinezuur kristallen (neerslaan in nieren)
Pathogenese: urinezuursynthese en uitscheiding
Aanbod: dieet + purine synthese
Metabolisme: purinen -> urinezuur <->(evenwicht) uraatkristallen
Uitscheiding: 1/3 maag darmkanaal, 2/3 nieren
Ontstaan jicht
- Hyperuricemia -> uraat kristallen in gewrichten
- Complement activatie en tegelijkertijd 2. phagocytose van kristallen door monocyten
- Neutrofiele chemotaxis door 1 en 2
- Phagocytose van kristallen door neutrofielen (lukt niet goed) -> lysis van neutrofielen -> release van kristallen en release van lysosomale enzymen.
- Tissue gaat stuk door de lysosomale enzymen en vrije radicalen, prostaglandines en LTB4 en proteasen -> Inflammatie
Behandeling jicht
Rasburicase (uraat oxidase)
- Die kan urinezuur omzetten in Allantoin
- Allantoin wordt snel door nieren uitgescheiden
Klinische beeld acute jichtaanval
- 90% monoarticulair: MTP I, wreef, enkels, knieën, polsen, cave bursa olecrani/ DIP met Heberden
- 10% polyarticulair
Symptomen:
- Koorts tot 40*
- Leukocytose
- CRP omhoog
- BSE omhoog
- Urinezuurconcentratie in serum soms verlaagd
- Self-limiting
Klinisch beeld chronische jicht
- Chronische artritis (polyarticulair)
- Tophi: knobbels (gewrichten, weke delen)
- Progressieve gewrichtsdestructie -> handicap
Echografie
Double contour sign
Diagnose
- Aantonen van uraatkristallen in gewricht of tophus
- Serum urinezuur
- Röntgenonderzoek
Oorzaken verminderde secretie (90%)
- Idiopathisch
- Nierinsufficiëntie
- Medicatie (diuretica, ciclosporine, tuberculostatica)
- Alcohol abusus
- Hypothyreoïdie/hyperparathyreoïdie
- Acidose
Oorzaken verhoogde productie (10%):
- Aangeboren enzymdefecten
- Behandeling van myeloproliferatieve maligniteiten
- Purinerijk dieet
- Alcohol abusus
- Idiopathisch
Behandeling acute jichtaanval
- Rust
- Ijspakkingen
- NSAID’s of prednisolon stootkuur
- Colchicine 2-3dd 0,5mg
- Prednison oraal/ intra-articulaire corticosteroïden
IL-1 receptor antagonist
Canakunimab
Anakinra
Urinezuurverlagende therapie
Indicaties:
- >3 aanvallen per jaar
- Tophi
- Erosieve schade
Urinezuurverlagende therapie
Xanthine-Oxidase remmers
- Allopurinol: eerste keus
- Febuxostat
- Benzbromaron
- Krystexxa
Allopurinol/febuxostat
- Werking: remt productie van urinezuur
- Indicatie: 1e keus urinezuur verlagende therapie
- Contra-indicatie: overgevoeligheid, acute jichtaanval
- Interacties: azathioprine, theofylline, oral anticoagulantia, chloorpropamide, ciclosporine
Benzbromaron
- Werking: bevordert uitscheiding urinezuur
- Indicatie: indien allopurinol niet verdragen of niet werkzaam. goede therapie bij low-secretors
- Contra-indicatie: uraatstenen, kreatinineklaring <50ml/min, acute jichtaanval
- Interactie: pyrazinamide, orale anti-coagulantia
Bijwerking van benzbromaron en allopurinol
Tijdens eerste halfjaar van therapie toename van frequentie jichtaanvallen
- Begin met lage dosis
- Pas dosis allopurinol aan aan lever- en nierfunctie
- Combineer met colchicine eventueel met NSAID’s
CPPD (pseudo jicht/ chondrocalcinose): algemeen
- Acute artritis obv calcium- pyrofosfaatkristallen
- Meeste frequent bij oude vrouwen
- Vaak bij pre-existente artrose/ chondrocalcinose
- Provocerende factor: lichamelijke stress
- Minder vaak: chronische artropathie
Pathofysiologie
- Productie van anorganisch pyrofosfaat door energie-producerende reacties in het lichaam
- Pyrofosfaat wordt door fosfatasen omgezet tot ionen
- Soms slaat pyrofosfaat neer als een onoplosbaar calciumzout (calciumpyrofosfaat) -> vooral igv kraakbeenafwijkingen
- Bij trauma of lichamelijk stress komen de op kraakbeen neergeslagen kristallen vrij in het gewricht door ‘shedding’ -> artritis
Chondrocalcinose
- Radiodiagnostische bevinding: zichtbare depositie van calciumzout in of op intra-articulair kraakbeen
- Komt vaker voor bij toenemende leeftijd (>84 jr = 40%)
Klinisch beeld
- In 90% monoartritis, 10% polyarticulair
- Klinisch acute artritis: niet te onderscheiden van jicht
- Rood, warm, pijnlijk, koorts
- Meestal knieën, schouders, ellebogen, polsen
Diagnose
- Klinisch beeld
- Aantonen van calciumpyrofosfaat kristallen in het gewricht
- Röntgen
Behandeling:
- Rust
- Ijsapplicatie
- NSAID/prednisolon
- Colchine
- I.a. injectie met steroiden
nb. asymptomatische chondrocalcinose hoeft geen behandeling
TAKE HOME
- Jicht is artritis obv urinezuurkristallen
- Verhoogd urinezuur oorzaken: alcohol, diuretica, verminderde nierfunctie, verhoogde celafbraak
- Er is verschil in behandeling acute/chronische jicht
- CPPD is artritis obv calcium is pyrofosfaatkristallen
- CPPD is gerelateerd aan artrose en oudere leeftijd
- Jicht, CPPD en septische artritis zijn soms klinisch moeilijk te differentiëren
