Útbreiðsla heilbrigðisvandamála í samfélagshópum Flashcards
Hvernig var dánartíðni á íslandi árið 2017 vs 1993?
Dánartíðni á Íslandi árið 2017 var 6,5 pr. 1000 íbúa, og árið 1993 6,6 pr. 1000 íbúa.
Í hverjum 1000 manna hópi deyja hversu margir?
5-7 manns
Í hverjum 1000 manna hópi á ári deyja um?
um 6-7 manns
Hver er meigin dánarorskök?
- Hjarta og æðasjúkdómar
- Krabbamein
- SJúkdómar í taugkerfi
- sJúkdómar í öndunarfærum
- Slys (eitranir algengar)
Hver eru orsök þess að taugasjúkdómar eru orðir algegnari
hækkandi aldur
Hvernig er ungbarnadauði af 1000 lifandi fæddum
- Er komið niður fyrir eitt barn árið 2016 af hverjum 1000 lifandi börnum
- Ástæður: Framför í ungvarnavernd, næringaástand og heilsufar móður betra, há tíðni þungunarrofs
Hver er meðalævilegnd karla og kvenna
Konur: 84
Karlar:81
- munurinn á meðalævi kynjanan er 3 ár en var 6
- Vandamál að konurnar hafa ekki bætt við sig mörgum árum eins og karlarnir
Aldursmunur á útbreiðslu líkamlegra sjúkdóma skv. erlendum rannsóknum
- Algengi skammvinnra sjúkdóma og kvilla er lægra meðal aldraða en yngri fullorðna eins og smitsjúkdómar (getur verið vegna bólusetninga, félagslegt, þau eru í minni tengslum við annað fólk
- Algengi langvinnra sjúkdóma er almennt hærra meðal aldraða en yngri getur verið útaf það hækkar oft eftir miðjan aldur, deyjum oft vegna langvinnra sjúkdóma í dag frekar en skammvirka í denn
Hver er kynjamunur á útbreiðslu líkamlegra heilsuvandamála?
- Algengi skammvinnra sjúkdóma og kvilla er hærra meðal kvenna
- lítill munur á heildaralgegni langvinnra sjúkdóma en virðist hærra meðal kvenna
- Karlar fá frekar lífshættulega sjúkdóma og verða frekar fyrir alverlegum slysum en konur (karlar deyja frekar úr krabbameini og vinnuslysum en konur)
Þegar dánartíðni kvenna er deild upp í dánartíðni karla hvað kemur útur því?
- Karlar með hærri dánartíðin frá fæðingu
- Ungbarnadauði hærri hjá drengbörnum en stúlkubörnum
- fyrirburafæðing algengari hjádrengum og þegar barnið fæðist of létt
- Mestimmunur hlutfallslega á dánartíðni á aldrinum 15-29 (sjálfsvíg og slys sem skýra það
Líkindahlutföll (Odds ratio) athafnaskerðingar (ADL) kvenna miðað við karla, í hópi einstaklinga 50 ára og eldri
- lífsgæði hjá konum ekkert endilega betri þrátt fyrir lægri dánartíði
- Konur frekar með athafnarskerðinu en karlar vegna veikinda og kvilla þær glýma frekar við stoðkerfisvandamál
- Kórea frakkland og dannmörk verra hja kk
Stéttamunur á útbreiðslu líkamlegra heilsuvandamála
Algengi skammvina (bráðra) og langvinnra heilsuvandamála er (skv. Erlendum rannsóknum) almenn hærra í lægri stéttum og hjá einstaklingum með minni menntun og tekjur
Dánartíðni eftir menntun
- Hæðsta dánartíðnin hjá þeim sem luku bara barnaskóla miða við þau með háskólapróf hjá KK
- Munurinn á dánartíðni eftir menntun hjá konum er hærri en hjá körlum
- Hæsta dánartíðnin hjá þeim körlum bara með skilduskólaprófið (barnaskólinn)
- Lægri dánartíðni hjá fólki með háskólagráðu með langvinna sjúkdóma (kransæðastíflu, krabbamein) heldur en þau sem hafa aðeins lokið grunnmenntun
- 30% karla létust á meðan rannsókn var gerð en 17% konur
- Eitthvað við menntun sem hefur áhrif á dánartíðni
- Reykkingar og áfengisneysla meiri hjá fólki sem er með minni menntun
Mununrá útbreiðslu heilsuvandamála eftir hjúksapastöð
1) Heildaralgengi sjúkdóma og algengi langvinnra líkamlegra sjúkdóma er lægra hjá giftum en ógiftum
2) Algengi geðsjúkdóma er lægra hjá giftum en ógiftum
útbreiðsla heilsufarsvandamála meðal 20-70 ára
- Yngra fólk upplifir meira skammvinn líkamleg einkenni en eldir
- Konur upplifa meiri skammvinn heldur en karlar
- Fólk sem er ekki í í sambúð upplifa frekar skammvinn einkenni
- Ófaglært þjónustufólk upplifa frekar skammvinna og langvinn heilsuvandamál
Heildaralgengi geðsjúkdóma er hæst á aldrinum?
25-34 ára
Algengi vitsmunavanþroska (mental retardation), ednafíknar/efnamisnotkunar og persónuleikaraskana er hæst meðal
18-24 ára
Algengi geðklofa, meiriháttar þunglyndis (major depression) og kvíðaraskana er hæst á aldrinum
25-44 ára
Algengi áfengistengdra vandamála og vitglapa (dementia) er hæst meðal
65 og eldri
Erlendar rannsóknir benda til að innlagnir vegna geðrænna vandamála sér algengastar meðal einstaklinga á aldrinum
25-44
Hvað kom útur rannsókn mirowsky ig ross tengt aldur og sáræðin líðan, var skoðað þunglyndi, kvíða og reiði
Þunglyndi: Hátt á yngri árum meðal fullorða lækkar fram að miðjum aldri en hækkar aftur eftir það
Kvíði: meðal fullorðinna lækkar nokkurn veginn jafnt og þétt með aldrinum (er minnst meðal eldra fólks og mest meðal yngra fólks)
Reiði: meðan fullorðinna lækkar nokkurn veginn jafn og þétt með aldrinum (er minnst meðal eldra fólks og mest meðal yngra fólks)
Er heildaralgengi allra geðsjúkdóma hærra meðal drenja eða stúlkna?
Drengja en á 15-19 ára aldri þá ná stelpur strákum og meðal fullorðna virðist heildaralgengi hærra hjá konum
Kvíðaraskanir (almennur kvíði, fælni og þráhyggja/árátta) eru algengari meðal
Kvenna
Þunglyndissjúkdómar (þ.e. meiriháttar þunglyndi (major unipolar depression) og óyndi (dysthymia) eru algengari
Kvenna
