Þunglyndislyf - L3

Question 1

Þunglyndi er tvöfalt algengara hjá konum en körlum S/Ó?

Answer 1

Satt

Question 2

Hvaða þremur efnum tengist meðferð þunglyndis fyrst og fremst?

Answer 2

Serótónín, noradrenalín og dópamín.
= monoamines

Question 3

Hverjir eru meginflokkar þunglyndislyfja (4)

Answer 3

Þrí- og fjórlaga hringir
MAO hamlar
SSRI
SNRI

Question 4

Hvaða þekkta blóðþrýstingslyf getur valdið þunglyndi?

Answer 4

Reserpine

Question 5

Hvaða lyf truflar noradrenalín myndun?

Answer 5

Methyldopa

Question 6

Hvað er talið að gerist hjá þunglyndum sem gerist telst afbrigðilegt tengt hormónum? (2)

Answer 6

1. Aukin losun á CRH sem veldur háu cortisóli.
2. Aukin næmni á dexametason-prófu sem segir til um starfsemi nýrnahettanna

Question 7

Hvað gerir 5-HT1a viðtakinn og hvernig hafa SSRI/SNRI lyf áhrif á hann?

Answer 7

5-HT1a viðtakinn kemur í veg fyrir að taugar losi serótónin.
Við SSRI/SNRI lyfjagjöf þá er eykst serótónið í kringum taugina og þeir “down regulate-ast” eða “desensitivast” sem eykur þ.a.l. rate of fire af serótónini úr taugunum. Þetta útskýrir af hverju það tekur nokkrar vikur fyrir lyfin að virka.

Question 8

Hvað er hormónið CRF og hvernig er talið að það tengist þunglyndi?

Answer 8

CRF stendur fyrir corticotropin releasing factor og aukin losun af því er talin tengjast þunglyndi

Question 9

Hvað er glútamat og hvernig er talið að það tengist þunglyndi?

Answer 9

Það er boðefni í heila. Aukin lousn/magn þess er talið valda þunglyndi.

Question 10

Hvað hafa SSRI/SNRI umfram Tricyclic og MAO-hemla þunglyndislyfin? (3)

Answer 10

1. Mun minni eituráhrif
2. Minni hömlun á histamín, dópamín, o.fl. viðtaka
   (valda þ.a.l. vægari aukaverkunum)
3. Margfaldaðir hámarksskammtar ekki deadly

Question 11

Hvaða tvö þunglyndislyfjaflokka má alls ekki gefa saman og af hverju?

Answer 11

MAO og SSRI. Getur valdið hypertension

Question 12

Hvað gerir Ketamín?

Answer 12

Það blokkar NMDA glutamate viðtakann. Getur dregið úr þunglyndiseinkennum

Question 12

Hvað gerir Ketamín?

Answer 12

Það blokkar NMDA glutamate viðtakann. Getur dregið úr þunglyndiseinkennum

Question 13

Prozac tilheyrir eftirfarandi lyfjaflokki:

Answer 13

SSRI

Question 14

SSRI lyf hafa ___ próteinbindingu

Answer 14

Háa (80-100%)

Question 15

Langtíma aukaverkanir SSRI? 3

Answer 15

KMS

• Minni kynhneigð
• Aukin Matarlyst
• Aukin Svitamyndun

Question 16

SSRI lyfið ______ útskilst lítið í brjóstamjólk. Notað í meðgönguþunglyndi þegar lyfja er þörf

Answer 16

Sertaline

Question 17

Hvað getur gerst ef að SSRI lyf og TCR lyf eru gefin saman?

Answer 17

SSRI lyfin hamla virkni ákveðna CYP450 lyfja sem að getur aukið styrk TCR í blóði

Question 18

Hvort virkar fyrr, SSRI eða SNRI?

Answer 18

SNRI

Question 19

Hvað getur SNRI gert við BÞ?

Answer 19

Hækkað hann

Question 20

Hvernig virka Bupropion lyfin og hvenær eru þau oft notuð?

Answer 20

Þau hamla endurupptöku Dopamíns og Noradrenalíns en ekki serótónín.

Eru notuð til að hjálpa fólki að hætta að reykja

Question 21

Monoamín antagonistar verka þannig að…

Answer 21

Eru presynaptic alpha-2 antagonistar og serótónin antagónistar

Question 22

Hver er algengasta aukaverkun monoamínlyfja og hvernig eru aukaverkanirnar m.v. SSRI/SNRI

Answer 22

Fólk verður oft mjög syfjað á fyrstu dögunum.
Veldur ekki kyndeyfð en veldur mikilli matarlyst

Question 23

Þríhringja-lyfin hafa almennt betri verkun á _____ og fjórhringja-lyfin hafa betri _____ verkun

Answer 23

Þríhringjalyfin hafa almennt betri verkun á þunglyndi og fjórhringja-lyfin verka betur sem sljóvgandi verkun

Question 24

Hvað er meint með að tricyclic-lyfin séu óhrein?

Answer 24

Tengist fjölda mismunandi viðtaka, all over the place.

Question 25

Hvaða viðtökum tengjast tricyclic-lyfin f. utan þessi mest basic?

Answer 25

Histamín-, acethylcholin og alfa-1 adrenergum viðtökum.
Er því andhistamin, andacethylcolin…..

Question 25

Hvaða viðtökum tengjast tricyclic-lyfin f. utan þessi mest basic?

Answer 25

Histamín-, acethylcholin og alfa-1 adrenergum viðtökum.
Er því andhistamin, andacethylcolin…..

Question 26

Hvað er einkennilegt v. tricyclic lyfin þegar kemur að niðurbroti?

Answer 26

Mikill mismunur á milli manna. Allt að 30-40x hraði.
Erfðafræðilegur mismunur á virkni CYP450

Question 27

Hvaða CYP450 ensím gegna lykilhlutverki í niðurbroti tricyclic lyfja?

Answer 27

CYP2D6 og CYP3A4

Doddi - 26 ára
Alla - 34 ára

Question 28

Fyrir utan þunglyndi og kvíða, hverjar eru aðrar ábendingar tricyclic lyfja? (4)

Answer 28

ADHD
Mígreni

Svefntruflanir
Taugaverkir

SAMT

Question 29

Hvaða hópur þarf að passa sig sérstaklega á tricyclic lyfjum?

Answer 29

Hjartaveikir - getur valdið cardiotoxicity

Question 30

Geta háir skammtar af tricyclic lyfjum verið banvænir?

Answer 30

Já, varúð hjá fólki í sjálfsvígshættu.

Question 31

Tricyclic-lyfin geta valdið aukinni blóðþéttningu lyfsins _____

Answer 31

Warfarín (samkeppni um niðurbrot)

Question 32

Hverjir eru tveir undirflokkar MAO-lyfja og hver er munurinn á þeim?

Answer 32

Eldri MAO-lyf: Tengjast óafturkræft við MAO
Ný MAO-lyf: Tengjast afturkræft við MAO

Question 33

Hver eru tvö MAO-ensímin og á hvað verka þau?

Answer 33

MAO-A: Serotonin/adrenalin
MAO-B: Dopamin

Question 34

Fyrir hvað stendur MAO?

Answer 34

MonoAmine Oxidase

Question 35

Hvað þarf fólk á eldri MAO-lyfjunum að forðast og hvað getur gerst ef það gerir það ekki?

Answer 35

Tyramín-ríka fæðu.
(MAO brýtur niður Tyramín. Óafturkræf binding á þeim kemur í veg fyrir niðurbrot)
Aukið Tyramín veldur hækkuðum blóðþrýstingi!
Getur valdið hypertensive crisis

Question 36

Hver er spes aukaverkun hjá MAO-lyfjum?

Answer 36

Lækkaður blóðþrýstingur

Question 37

Hverjar eru tvær milliverkanir MAO-lyfja?

Answer 37

Hypertensive crisis (sympatiskt lyf)
Serotonin Syndrome (SSRI og önnur serótónin lyf)

Question 38

f. utan þunglyndi er ketamín annars notað í öðrum tilgangi: (3)

Answer 38

SVO

• *Svefnlyf**
• *Verkjalyf**
• *Ofskynjunarlyf**

Question 39

Hvað er nýlega búið að uppgötva við ketamín?

Answer 39

Þau valda synaptogenesis (búa til fleiri taugaenda í heilanum)

Question 40

Hver eru þessi tvö helstu mood stabilisers og í hvaða sjd. eru þau helst notuð í?

Answer 40

Lithum og flogaveikislyf.
Notuð í geðhvarfssýki (bipolar).

Question 41

Hvað er helsta flogaveikislyfið?

Answer 41

Valpróin sýra

Question 42

Hvað þarf að hafa í huga við flogaveikislyf?

Answer 42

Fósturskemmandi

Question 43

Hvað þarf að hafa í huga við Lithium?

Answer 43

1. Ekki gefa með Ca-blokkerum
2. Engin próteinbinding og skilst eiginlegt allt út með nýrum þannig mikilvægt að nýrnastarfsemi sé góð
3. Engin umbrotsefni