Frásog Lyfja - Kristín

Question 1

Hvað er pharmokinetics? (ísl. lyfjahvarffræði)

Answer 1

Hvað líkaminn gerir við lyfin

Question 2

Hvað er pharmodynamics?

Answer 2

Hvað lyfin gera v. líkamann

Question 3

Í hvaða 4 flokka skiptist pharmokinetics?

Answer 3

ADME

1. Absorption
2. Distribution
3. Metabolism
4. Excretion/Elimination

Question 4

Hvað þarf lyf að yfirstíga við frásog?

Answer 4

1. Fyrst að komast yfir himnu og inn í blóðið
2. Fara frá blóði yfir á verkunarstað

Question 4

Frásog er?

Answer 4

Lyf frásogast frá skömmtunarstað yfir í blóð

Question 5

Frásogshraði lyfs yfir fitulag ræðst af (3)

Answer 5

1. Gegndræpi (hleðsla, jónun)
2. Stærð yfirb.
3. Styrkfallandi

Question 6

2 leiðir sem lyf ferðast í gegnum líkamann skv. bók?

Answer 6

1. Bulk flow (blóð, sogæðakerfi, mænuvökvi
2. Diffuse (stuttar vegalengdir, ein í einu)

Question 7

4 leiðir fyrir lyf til að komast yfir himnu?

Answer 7

1. Diffusion beint yfir himnuna (óvirkur flutningur)
2. Transporter (virkur flutningur)
3. Aquaporins
4. Pinocytosis

Question 8

Í hvaða tvo flokka skiptast flutningsprótein?

Answer 8

1. (SLC) Solute carrier transporter
2. (ABC) ATP binding cassette transporters

Question 9

Hver er munurinn á SLC og ABC?

Answer 9

• *SLC**: - óvirkur flutningur. Flytur efni niður
• *electrical gradiant**

ABC: Virkur flutningur. ATP-pumpur

Question 10

Hvort flytjast jónuð eða ójónuð lyf betur yfir himnu?

Answer 10

Ójónuð

Question 11

Fjórir helstu frásogsstaðirnir? HIMS

Answer 11

1. Húð
2. IV (æð, vökvi, mænuvökvi)
3. Meltingarvegur (munnur)
4. Slímhúð (munnur, augu, nef, rectal, lungu etc)

Question 12

Kostir/gallar við frásog um meltingarveg? ¾

Answer 12

Kostir

• Þægilegast fyrir sjúkling
• Örugg
• Ódýr
• *Gallar**
• Langversta frásogið
• Tekur tíma (frásog hefst ekki fyrr en í smáþörmum)
• First pass! (eyðileggur oft lyf, insulin t.d.)
• Þarf að þola lágt sýrustig

Question 13

Hvaða þættir skipta máli er kemur að frásogi frá meltingarfærum? (5)

Answer 13

1. Magainnihald
2. Magatæmingarhraði
3. Blóðflæði í þarmaslímhúð (hypovolaemia, heart
4. Kornastærð, saltið sem var notað
5. Ensím í maga, þörmum og allt það

Question 14

Kostir og gallar við frásog í gegnum húð?

Answer 14

Kostir

• Þægilegt

Gallar

• Tekur langan tíma
• Dýr lyf oftast
• Frásog hægt og lítið

Question 15

Kostir og gallar við frásog gegnum húð? ⅓

Answer 15

Kostir

• Þægilegt
• Lítil eða engin first pass áhrif

Gallar

• Tekur langan tíma
• Dýr lyf oftast
• Frásog hægt og lítið

Question 16

Kostir og gallar við frásog undir tungu? 2/3

Answer 16

Kostir

• Hratt frásog
• Lítil eða engin first pass áhrif

Gallar

• Takmarkaður skammtur
• Vont bragð
• Fólk getur óvart kyngt

Question 17

Kostir og gallar við frásog í gegnum endaþarm 3/2

Answer 17

Kostir

• Gott frásog
• Hægt að nota við meðvitundarlausa einstaklinga
• Lítil first pass áhrif

Gallar

• Óþægilegt f. einstaklinga
• Óráðanlegir skammtar? einstaklingsmunur

Question 18

Kostir og gallar við frásog í lungu 3/2

Answer 18

Kostir

• Hröð upptaka í blóðrás
• Hröð staðbundin áhrif
• Þægilegt

Gallar

• Fá lyf á innöndunarformi
• Þurfa að vera lítil (minni en 1000 í mólþyngd)

Question 19

Hver er helsti kosturinn við að gefa beint í heila- og mænuvökva? 3 gallar síðan

Answer 19

Þurfum ekki að fara yfir blood brain barrier?

Gallar: Þjálfað starfsfólk (dýrt), hentar ekki til endurtekinna lyfjagjafa

Question 20

Hvað er nýting? (e. bioavailability)

Answer 20

Basically bara hlutfallið á milli styrk lyfsins sem gefið var í upphafi (t.d. munn) og styrksins sem endar í blóðinu.

AUC_oral/AUC_intravenous

_{Area under curve}

Question 21

Hvað er Cmax?

Answer 21

Hæsta mögulega magn sem kemst af lyfinu í blóðið

Question 22

Hvað er Tmax?

Answer 22

Tíminn sem það tekur fyrir Cmax

Question 23

Hvað eru bioequivalent lyf?

Answer 23

Lyf sem hafa sama Tmax og Cmax

Question 24

Af hverju skiptir hraði frásogs máli?

Answer 24

Of lítill hraði: Hefur ekki klínísk áhrif

Of mikill hraði: Getur valdið eituráhrifum