Sjúkdómar í brisi

Question 1

meðfæddir gallar í gallar

Answer 1

Agenesis
hypoplasia (ventral/dorsal til staðar en annað vantar)
annular pancreas (caput vex utan um duodenum)
ectopic pancreas (auk eðlilegs briss)
(cystic fibrosis)

Question 2

Cystic fibrosis

• erfðir
• einkenni

Answer 2

• autosomal víkjandi sjúkdómur (litningur 7)

- óeðlileg seigja á seyti exocrine kirtla v/ ógegndræpis himna fyrir Cl- (minnkað vatnsinnihald í brisi

Question 3

Cystic fibrosis

-áhrif á bris

Answer 3

80% CF sjúklinga eru með óeðlilegt bris
-seigt seyti veldur stíflu á útfræslugöngum
=>krónísk bólga, rýrnun á acini, fibrosis

Question 4

Cystic fibrosis

-dánarorsök

Answer 4

flestir deyja vegna fylgikvilla í lungum

-sýkingar, samfall á lungnavef, bronchioectasis

Question 5

Pancreatisis

-skilgreining

Answer 5

bólga í briskirtli með skemmdum á acinar vef

-afturkræft ástand ef bólguvaldur er fjarlægður

Question 6

Brisbólga er frábrugðin öðrum bóglum, afhverju?

Answer 6

hún er v/ áhrifa meltingarensíma sem sleppa út úr frumunni og fara að melta aðlæga vefi.

Question 7

orsakir acute pancreatitis

Answer 7

gallsteinar (50%)
áfengi (30%)

hypolipoproteinemia, lyf, trauma, lost, veirur (hettusótt), idiopathic

Question 8

Meinmyndun

-hvað veldur virkjun á ensímum

Answer 8

virkjun trypsíns skiptir lykilmáli
-virkjar storkukerfi, complement kerfi og m.fl.

1) gallsteinar eða æxli valda stíflu
2) bein skemmd á acinar frumum (áfengi, lyf, veira, trauma)
3) flutningskerfi pro-ensíma innan acinar frumna er gallað

Question 9

Acute panceratitis

Answer 9

1) necrosis => fitunecrosis v/ lípasa (getur dreift sér)
2) eyðing á vef v/ proteasa
3) drep í æðaveggjum með blæðingum v/elastasa
4) bráð bólgufrumuviðbrögð
5) interstitial bjúgu og bólga

Question 10

hvað eru Pseudocystur

Answer 10

holrými myndað þegar storkudrep ummyndast í vökvadrep fyrir tilstilli ensíma.
Myndast hýði utan um drepð og smám saman er drepið hreinsað burt og eftir situr holrými

Question 11

Greining acute pancreatitis

Answer 11

hækkun á amylasa og lípasa í blóði

Question 12

Cullen´s sign

Turner´s sign

Answer 12

=> blæðing í subcutis vef umhverfis nafla

=> blæðing í subcutis vef í síðu

Question 13

Acute pancreatitis leiðir til dauð í

Answer 13

20-40% tilvika

Question 14

Chronic pancreatitis

-hvað er

Answer 14

-viðvarandi krónísk bólga og fíbrósa í brisvef og það eyðist
-ofmyndun og ofseyting á brisensímum frá acinar frumum án samsvarandi vökva => útfellingar í gangakerfinu. (geta komið steinamyndanir í alkahólistum).
verður útvíkkun á ductal kerfið og svo að lokum vanstarfsemi

Question 15

hver er munurin á acute og chronic

Answer 15

í actue er eyðing á öll samtímis en í chronic er hún dreifðari og heldur sig við exocrine hlutann framan af

Question 16

Góðknja æxli í brisi

Answer 16

sjaldgæf

• serous microcystic adenoma (aðallega kvk, stakir hnútar)
• mucinous cystic tumor
• solid/cystic papillary tumor

Question 17

Illkynja æxli í brisi

Answer 17

• flestir með meinvörp við greiningu
• ALVARLEGASTA krabbameinið í dag
• 13 kk og 11 kvk á ári (60-80 ára) => horfur slæmar
• reykingar tvöfalda áhættu

Question 18

Illkynja æxli í brisi

-hvað heita þau

Answer 18

• ductal adenocarcinoma (algengast)
• adenosquamous carcinoma
• anaplastic carcinoma
• acinic cell carcinoma

Question 19

Chronic pancreatitis

Answer 19

viðvarkandi krónísk bólga og eyðing

Question 20

Hvar eru krabbameinin í brisi

Answer 20

60% caput (getur vaxið á ampulla svæði)
20% diffused
15% corpus (lengur þögul)
5% í cauda (lengur þögul)

Question 21

ductal adenocarcinoma

-Einkennandi eiginleikar

Answer 21

1) eru highly invasive => perineural vöxtur
2) veldur demsoplasiu (mikil bandvefsmyndun og fibrósa í vef umhverfis æxlið)
3) oft vel differentieruð (geta verið illa)

Question 22

Trousseu´s sign

Answer 22

í 10% sjúklinga

losun efna sem örva samloðun blóðflagna og storkuþátta, frá æxlinu sjálfu eða necrotískum leifum þess.