Æðasjúkdómar Flashcards

1
Q

Atherosclerosis

  • í aortu leiðir til
  • í kransæð leiðir til
A
  • víkkunar

- þrengingar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

til þess að virkni endothel frumna sé eðlileg þarf (3)

A

laminar flow
ákv vaxtarþættir (VEGF)
föst tenging við grunnhimnuna

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

við endoþelskemmd/dysfunction verður fjölgun á SMC og ECM

-hvað er svona sérstakt við þessar SMC

A

þær geta ekki dregist saman
þær geta fjölgað sér
geta tekið upp LDL

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Arteriolosclerosis

  • tengsl við
  • tvær gerðir
A
  • HTN og Sykursýki

- hyaline og hyperplastic

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

hyaline arteriolosclerosis

A

tengsl við benign HTN

homogen, bleikt hyaline þykknun í slagæðavegg

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Hyperplastic arteriolosclerosis

A

tengsl við malignant HTN

  • laukslík þykknun á veggnum
  • þykknuð BM
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Mönckeberg medial calcific sclerosis

  • hvaða æðar
  • ástæða
A
  • kalkanir í muscular slagæðum
  • brengluð cacliumphosphate efnakipti í SMC æðaveggs
  • lumenið er ekki að minnka (ekki relevant klínískt)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Atheroma

A

bunga inn í æðalumen, geta lokað æð eða rofnað
úr mjúkum lípíðkjarna með fibrous cap
veikja media og geta myndað aneurysm

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Meiri háttar áhættuþættir fyrir atherosclerosis

  • br.
  • óbr.
A

br => blóðfita, HTN, reykingar, sykursýki, bólga

óbr => aldur, kk, fjölskyldusaga, erfðir

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

hvað gerir LDL

A

flytur kólesteról til peripheral vefja

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Response-to-injury hypothesis

A
  • endothel skemmd/dysfunction
  • uppsöfnun lípópróteina
  • viðloðun monocyta við endothel
  • uppsöfnun lípíðs í macrophaga
  • fjölgun SMC á svæðinu
  • aukin myndun ECM
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

oxað LDL

A

er frekar tekið upp í macrophaga.

það örvar losun á GF, cytokínum og chemokínum sem laða að fleiri monocyta og SMC.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Hyperlipidemia getur valdið aukningu á … sem veldur

A

ROS

=> minnkun á NO og þá verður minni dilation og meira álag á endothel => dysfunction

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Krónísk hyperlipidemia

A

þá safnast lípóprótein upp í intima. ROS oxar LDL sem er þá frekar tekið upp í macrophaga.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Hyperglycemia í sykursýki

A

verða glycosyleringar á próteinum (AGE)
þær bindast RAGE á bólgufr. endothel og VSMC
=> aukið ROS
=>aukð cytokine og GF frá macrophögum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

diabetic microangiopathy

  • hvaða æðar
  • hvað er að gerast?
A

-í nýrum, sjónhimnu, úttaugum
-verður þykknun á grunnhimnu
=> AGE krosstengja collagen IV og þá verður minni samloðun endothel frumna og meira útflæði vökva => plasmaprótein tengjast grunnhimnu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Aneurysm skiptist í

A

True => öll lög æðarinnar víkka

False => rof á æð með aðlægu hematoma

18
Q

Lögun aneurysma

A

saccular => afmörkuð útbungun

fusiform => circumferential

19
Q

Orsakir aneurysma

A

Atherosclerosis
HTN
sýkingar
bandvefssjúkdómar

20
Q

Marfan syndrome

  • hvernig erfist
  • hvað er
A
  • autosomal dominant

- myndast afbrigðilegt fibrillin => minni elastískur vefur

21
Q

Ehlers-Danlos sjúkdómur

-hvað er

A

galli í myndun á collagen => minni styrkleiki

22
Q

þekkja hvaða anerurysma

A

AAA
TAA
saccular “berry” aneurysm

23
Q

hvað veldur aortic dissection

A

rof á intima (myndast blóðfyllt rás)

24
Q

Aortic dissection er algengt í atherosclerosis

A

ósatt

25
Q

orsakir HTN

A

Breyttur natríumbúskapur og aukið æðaviðnám viðrast eiga hlut að máli

  • minnkaður Na útskilnaður um nýru
  • aukið æðaviðnám
26
Q

Malignant HTN

  • hvað margir
  • hverjir fá
  • afleiðingar
A

5% af HTN sjúklingum

  • oftast sjúkl sem eru með benign HTN
  • veldur nýrnabilun og retianl blæðingum
27
Q

æðabólgur eru flokkaðar efti

A

æðastærð
+/- immune complexar
+/- autoantibody
histologia/granuloma

28
Q

Giant cell arteritis

  • hvaða æðar
  • orsök
  • morphología
A
  • stórar-litlar æðar í höfði
  • T-frumu viðbrögð við óþektu antigeni í æðavegg
  • granulomatous bólga (75%)
29
Q

Takayasu arteritis

  • hvaða æðar
  • orsök
  • morphología
  • kynjahlutföll
A
  • meðalstórar/stórar æðar
  • sjálfsofnæmi sennilega
  • granulomatous bólga
  • 10 konur : 1 karl
30
Q

Polyarteritis nodosa

  • hvaða æðar
  • orsök
  • morphología
A
  • litlar, meðalstórar
  • 1/3 með krónískri HBV sýkingu => immune complexar í æðaveggi
  • fibrinoid necrosis
31
Q

Microscopic polyangiitis

  • hvaða æðar
  • ónæmisgreining
  • morphología
A
  • arteriolur, venulur, háræðar
  • MPO-ANCA í flestum
  • leukocytoclasískur vasculitis (fragmenteraðir PNM)
32
Q

Wegener granulomatosis

  • hvar
  • orsök
  • morphología
A
  • lungu, nýru
  • PR3-ANVA
  • granulomatous bólga
33
Q

Churg-Strauss syndrome

-orsök

A

allergic granulomatosis
-asthma
=> eosinophilar

34
Q

Thromboangiitis obliterans

  • hverjir fá
  • morphología
A
  • Reykingafólk

- acute, chronic transmural vasculitis

35
Q

Góðkynja æðaæxli

  • einkenni
  • dæmi
A

-greinileg æðalumen fyllt blóði/vökva, klædd einföldu æðaþelslagi

-hemangioma
lymphangioma

36
Q

Gerðir hemangioma

A

capillary => húð, slímhúð (munn vörum)
juvenile => nýfædd börnm horfin um 7 ára
pyogenic granuloma =>
cavernosus => stór lumen, oft í subcutis

37
Q

Lymphangioma

  • hvar
  • gerðir
A

koma á háls, axilla
einföld =>lumen án RBK

cavernosus =>geta verið stór, afmyndandi

38
Q

Kaposi´s sarcoma

A

Borderline æxli
HHV-8
kemur í ónæmisbældum
aðallega húð

39
Q

Illkynja æðaæxli

A

angiosarcoma

  • oftar eldri
  • húð, mjúkv, brjóst, lifur
  • polyvinyl chloride, lymphedema, geislun
  • atypiskar endothelfrumur –> epitheloid æxli
40
Q

einkenni illkynja æðaæxla

A

frumurík/atypia
mítósur
venjulega ekki vel formaar æðamyndanir (æðamarkerar)