RL Artrose Heup/Knie Flashcards
Wat is artrose?
Langzaam en wisselend progressief degeneratie van gewrichtskraakbeen.
Wat kan er naast een langzaam en wisselend progressief verlies van gewrichtskraakbeen ontstaan bij artrose?
- Veranderingen van het subchondrale bot
- Woekering van het bot optreden aan de gewrichtsranden (= vorming osteofyten)
- Synoviale membraan kan geprikkeld zijn, dit leidt tot gewrichtsontsteking
Het risico op artrose neemt toe met leeftijd. Wat is de piek?
79 jaar en daarna neemt het risico af
Wat is het algemeen klinisch beeld van artrose?
- Pijn: vooral bij starten van bewegen + langdurig belasten, pijn neemt toe naarmate de dag vordert.
latere fase: pijn in rust + nachtelijke pijn - Stijfheid: startstijfheid
- Osteofyten aan de gewrichtsranden
- Hydrops pf synovitis
- Crepitaties
- Temperatuur verhoging in het gewricht door ontsteking
- Bewegingsbeperking
- Standsveranderingen: varus of valgus van knie
- Instabiliteit: a.g.v standsafwijkingen.
Klinisch beeld heupartrose:
- 45 jaar of ouder
- > 3 maanden pijnklachten, met name bij belasten
- Pijn in lies, dijbeen of soms bil of lage rug
- Verminderde endo/exorotatie, extensie en flexie.
- Benig (botachtig) eindgevoel
- Verminderde kracht in heupabductoren
- Startpijn
- Stijfheid bij bewegen
- Pijn tijdens palpatie lig. inguinale
Klinisch beeld knieartrose:
- 45 jaar of ouder
- > 3 maanden pijnklachten
- Ochtendstijfheid: korter dan 30 min
- Pijn bij belasten
- Crepetaties bij bewegingsonderzoek
- Gevoeligheid van benige structuren
- Benige zwelling
- Krachtsverlies van de knie extensoren
- Geen warmte bij palpatie
- Startpijn
- Stijfheid bij bewegen
Wat is het beloop van knie/heup artrose?
Het is een langzaam voortschrijdend proces, waarbij perioden van relatieve stabiliteit zonder veel symptomen worden afgewisseld met perioden met meer klachten.
Prognostische factoren voor beloop heup en knie artrose:
- Veel pijn
- Verminderde kracht m. quadriceps
- Veel beperkingen in ADL
- Hoge leeftijd ( meer voor heupartrose)
- Vrouwelijk geslacht (meer voor heupartrose)
- Genetische aanleg
- Overgewicht (meer voor knieartrose)
- Slechte gezondheid
- Verminderde vitaliteit
- Comobiliteit
- Hart of longaandoeningen
- Diabetes type 2
- Visus problemen
- Gehoor problemen
- Psychosociale functioneren; depressie, angst, copingstijl, cognitie
Wat is het Stepped care principe?
In overleg met de PT wordt begonnen met eenvoudige en pas in een later stadium meer complexe intensieve of invasieve vormen van zorg
Op welk gebied speelt de therapeut een belangrijke rol in de behandeling bij heup en knie artrose?
- Voorlichting
- Leefstijl advisering
- Oefentherapie
Klinische diagnose wordt gesteld op basis van:
- Anamnese
- Lichamelijk onderzoek: klinische classificatiecriteria
Wat is het ACR
American College of Rheumatology.
Dit is behulpzaam bij het herkennen van specifieke klinische kenmerken van de heup en knieartrose.
Klinische diagnose gesteld voor de heup bij: (ACR)
Pijn in heup in combinatie met
- endorotatie van heup <15 graden
- flexie heup <115 graden
of
Pijn in heup in combinatie met:
- > 45 jaar
- ochtendstijfheid langer dan 60 min
- pijn bij endorotatie van heup
- endorotaite van heup > 15 graden
Klinische diagnose gesteld voor de knie bij: (ACR)
Pijn in knie in combinatie met ten minste 3 vd volgende kenmerken:
- > 45 jaar
- ochtendstijfheid <30 min
- crepitaties
- Pijn van palperen van het bot
- benige zwelling
- geen warmte bij palpatie
Welke meetinstrumenten kunnen worden ingezet bij heup/knie artrose?
- NPRS
- HOOS
- KOOS
- ADL- subschaal
- PSK
- 6 minuten wandel test
Welke 4 indicaties zijn er?
- Indicatie voor kortdurende voorlichting, advies- en beweeginstructie
- Indicatie voor voorlichting, advies en kortdurende begeleiding bij oefenen en lichamelijke activiteit.
- Indicatie voor voorlichting, advies en langdurige begeleiding bij oefenen en lichamelijke activiteit
- Indicatie voor voorlichting, pre en/of postoperatieve oefentherapie voor of na een gewrichtsvervangende operatie van de heup/knie.
Wat zijn Gele vlaggen?
Aanwijzingen voor psychosociale en gedragsmatige risicofactoren voor het onderhouden en of verergeren van de gezondheidsproblemen.
Wat zijn Rode vlaggen?
Patronen van symptomen of tekenen die kunnen wijzen of min of meer ernstige pathologie en die aanvullende medische diagnostiek vereisen–> HA!
Specifieke rode vlaggen voor heup en knie artrose:
- Warme en gezwollen (rode) knie (knie artrose)
- Onverklaarbare hevige pijn in knie/heup
- Zwelling in lies
- Ernstige slotklachten knie (knieartrose)
- pijn in rust en zwelling zonder trauma
Rode vlaggen bij aanwezigheid van een of meer gewrichtsvervangende prothesen (postoperatief)
- koort > 38,5
- wond blijft gezwollen en rood
- indien wond gaat lekken of blijft lekken
- plotseling hevige pijn in gewrichten met prothese
- meer pijn in knie die niet verminderd door pijnstillers
- niet meer op het been kunnen staan en eerst wel
- pijn in kuit bij optrekken van tenen
- roodgekleurd onderbeen en krijgen van pijn in onderbeen
Welke structuren zijn aangedaan bij artrose?
Het gehele gewricht: kraakbeen, bot, spieren en gewrichtsbanden.
Is artrose een ouderdomsaandoening?
NEEIIIINNNNNN
Voorlichting en advies in conservatieve fase:
- Kennis aandoening vergroten
- Behandelopties
- Zelfmanagment bevorderen
Voorlichting en advies in preoperatieve fase:
- Kennis operatie
- goed voorbereid de operatie in gaan
- over het herstel na de operatie
Welke behandelmogelijkheden heb je bij artrose?
- conservatie therapie
- gewrichtsvervangende operatie
Waarvoor staat FITT?
Frequency Itensity Type en Time.
Wat is de frequentie bij FITT?
- Streeft naar dagelijks, maar minimaal 2 dagen per week (spierversterkende/functionele) 5 dagen per week minstens 30 minuten (aeroob) oefeningen uitvoert
- Start met 1 - 2 p/week begeleide oefentherapie
Wat is de minimale intensiteit voor spierkracht volgens FITT?
60 - 80% van 1RM. OF 50 - 60% voor mensen die niet gewend zijn aan krachttraining
Met 2 - 4 sets van 8 -15 hh met 30 - 60 sec rust
Wat is de intensiteit voor aeroob volgens FITT?
> 60% van maximale hartfrequentie OF 40 - 60% van de maximale hartfrequentie voor mensen die niet gewend zijn aan aerobe training
Wat is belangrijk bij spierkrachttraining volgens FITT?
- Oefeningen primair gericht op grote spiergroepen rondom knie/heup
- Laat deze oefeningen uitvoeren door beide benen
Wat wordt vermeden bij knieartrose volgens FITT?
Oefeningen met grote mechanische kniebelasting
Wat is belangrijk bij aeroob training volgens FITT?
Activiteiten met relatief lage gewrichtbelasting (lopen, zwemmen/fietsen)
Wat is belangrijk bij functionele training volgens FITT
Activiteiten die in dagelijks leven v/d PT als belemmerend worden ervaren
Wat is de tijdsduur bij FITT?
- Streef naar behandelperiode tussen de 8 - 12 weken met 1/enkele follow up
- Stimuleer PT om zelfstandig te blijven oefenen na de behandelperiode
Waarom is de follow - up belangrijk na de behandelperiode bij FITT?
Om therapietrouw te stimuleren
Wat moet je niet toepassen bij heup-/knieartrose?
- Massage
- TENS
- Continous passive motion (na operatie)
- Passieve mobilisaties
- Shockwave
- Tape
- Ultrageluid
Wanneer sluit je de therapie af?
- Hulpvraag beantwoord is –> doelen zijn bereikt
- Bij tussenevaluaties geen/onvoldoende therapeutisch effect bereikt is
- Sprake van contra - indicatie
- Geen therapietrouw aanwezig is
Wat zijn specifieke prognostische factoren voor de heup?
- Hoge leeftijd
- Vrouwelijk geslacht
Wat zijn specifieke prognostische factoren voor de knie
Overgewicht
