PFPS & knie tendinopathie Flashcards
1
Q
algemeen anterieure kniepijn
A
- anterieure kniepijn
- 85% in patella-femorale gewricht
- 15% peripatellaire problematiek = plica, synovialis of bursitis
- gerefereerde pijn van heup kan ook - prevalentie
- een van de meest voorkomende knieklachten
- vooral bij adolescente vrouwen
–> vrouwen hebben 2,2x meer kans
2
Q
PIJN bij anterior kniepijn
A
- symptomen
- knie flexie in pijnlijk
- pijn bij bewegingen die drukken veroorzaken
- excentrisch is meer pijnlijk = van trappen afgaan is pijnlijker als opgaan!
- soms snapping
- pijn bij lang zitten = movie sign-syndroom - oorzaak van pijn ≠ kraakbeen
- subchondrale bot = botoedeem
- infrapatellaire vetpad van Hoffa
- lateraal retinaculum
- ligamentaire structuren
3
Q
peri-articulaire problematiek
A
housemaids knee
- bursitis types
- helder vocht = bursitis
- bloed = sangiune bursitis = Morel Lavalée
- septische bursitis = infectie van vocht
–> risico met verspreiding naar gewricht = septische artrits - sanguine bursitis
- kan heel groot worden & snel opnieuw vullen na prikken
- zo laten anders na meerdere keren prikken teveel vochtverlies
- therapie = bursectomie of bloedvat dichtbranden
4
Q
krachten op patella in sagittale vlak
A
- vectoren
- trekkracht van quadriceps & patella pees
- resultante vormt compressiekracht op gewricht - compressie kracht = toenemend bij diepere knieflexie
- trappen op = 2,5xlichaamsgewicht
- trappen af = 3,5x
- 75° = 6x
- squat 90° = 7,7x
5
Q
krachten op patella in frontale vlak
A
- Q-hoek
- lijn van centrum patella naar tuberositas tibiae
- lijn van centrum patella naar SIAS
- zorgt voor laterale kracht & opwaartse rotatie kracht
–> richting van Qc & overmacht van vastus lateralis = nog meer lateraal - vergroten van Q-hoek
- coxa vara
- genu valgum
- mannen = 15° - vrouwen = 20° - zwangerschap
- groter worden van Q-hoek door relaxine
- langer relaxine in bloed door borstvoeding
- vrouwen vaak vermageren post-partum = lopen
- na 6w bij flesvoeding, pas 12w bij borstvoeding
6
Q
krachten op patella transversale vlak
A
- statische stabilisatoren
- laterale femur condyl is groter als mediaal
- patellaire groeve
- trochlea groeve
–> congruentie van patella & femur
- mediaal retinaculum - dynamische stabilisatoren
- spieren van pes anserinus
- VMO = 55° tov. rectus femoris
–> meer kracht voor stabilisatie dan knie-extensie - reflex-inhibitie
- meer bij spieren dichter tegen gewricht
- meer bij VMO
–> ook sterk effect van hydrops
- deze spier is net erg belangerijk voor stabilisatie
7
Q
training van VMO
A
- selectiviteit
- niet mogelijk door training
- enkel mogelijk door elektrotherapie
- geen goede ontvangst bij PFPS - training quadriceps
- training maximaal 5-6/10 VAS pijn
–> dag nadien terugvallen naar oorspronkelijk niveau
- minder pijn = zwaardere oefeningen - excentrisch spierwerk
- bij schokabsorptie van springen
- vaak gestoord bij PFP klachten = Qc-avoidance
- excentrisch spierwerk is motorisch moeilijker
–> letsel ook in brein = minder goede motorische controle
- MC-oefeningen vaak nodig
–> direct effect door minder belasting op knie
8
Q
contact van patella-femur bij flexie
A
- knie extensie
- geen contact met gewrichtkraakbeen
- rusten ter hoogte van femur boven vetlichaam - knieflexie = meer contact bij meer flexie
- 10-20° onderpool maakt contact met proximale deel kraakbeen
- 30° patella ligt in groeve zonder contact van Odd-facet
–> mediaal kuiltje van patella
- 90-135° contact met odd-facet
9
Q
congruentie van kniegewricht
A
- 0-40° soft-tissue stabilisation
- eerste contact is vlak
- slechte form closure = nood aan force closure
- meer nood aan dynamische stabilisatoren - 40-ROM° bony stabilisation
- diepere knieflexie = congruentie van groeven
- betere form closure
–> betere stabilisatie afh van sulcushoek & congruentiehoek
- minder nood aan statische stabilisatoren
10
Q
krachten & contact van knie
A
- geslotenketen
- verdubbelen van oppervlakte bij flexie
- verviervoudiging van kracht bij flexie
- druk zal licht stijgen
- compensatie mechanisme maar niet voldoende - openketen
- kracht stijgt bij extensie
- oppervlakte daalt bij extensie
- druk stijgt heel sterk - oefeningen
- 0-30° is in beide ketens toelaatbaar = nog geen echt contact
- open keten = 50-90°
- gesloten keten = 0-50°
- indien pijn vrij mag het verder
11
Q
uitlokkende factoren PFPS
A
- statisch
- patella alta-baja
- dysplasie van PF-gewricht
- kissing of squinting patellae
- vergrote Q-hoek - dynamisch
- VMO dysfunctie of hypotrofie/atrofie
- spierverkortingen
- hyperpronatie - psychologisch model
- catastrophing & fear of movement
- depressie
- hyperalgesie
12
Q
patella alta & - baja
A
- normale stand patella
- afstand bovenpool -> onderpool
- moet hetzelfde zijn als onderpool -> tubositas tibiae - patella alta
- te hoge stand van patella
- spierverkortingen = rectus femoris, TFL of vastus lateralis
- hematoom/hypertonie door overbelasting/stoot - patella baja
- te lage stand van patella
- multiple artroscopieën
- verklevingen bij extensie deficiet
13
Q
vorm & positie van patella
A
- vorm
- hypoplasie van laterale femur condyl = komt evenhoog als mediale
- trochlea dysplasie = geen uitgesproken groeve
–> floating petalla
- abnormale configuratie van patella - kissing/squinting patella
- verhoogde anteversie van femurhals
- knieën zijn naar binnen gedraaid
- klachten door patellae die naar buiten getrokken worden
- compensatie door tibia exorotatie = voeten naar voor
14
Q
alignment van been
A
- proximale spierzwakte
- heupextensie
- abductie
- exorotate - doorzakken
- unipodale stand = bekken shift
–> grotere Q-hoek = meer klachten
- hogere femorale rotatie ≈kraakbeenstress - gevolg
- training heupspieren
- spiegelfeedback stabilisatie
- probleem begint bij slechte heupcontrole - lopers
- te rechte romp positie
- door zwakte gluteus maximus & te grote paslengte
- kleinere paslengte = 30% minder intra-articulaire drukken
15
Q
dynamische uitlokkende factoren
A
- verkortingen = laterale keten
- rectus femoris = patella alta
- hamstrings = verhoogde compressie & hyperponatie
- ITB = hogere lateraliserende vector
–> Ober test
- gastrocnemius = compensatoire hyperpronatie - therapie van verkortingen
- therapie = stretching & passieve mobilisatie
- soms chirurgisch klieven van laterale retinaculum - relaxiteit = mediale keten
- mediale retinaculum
- verzwakking = VMO & pes anserinus
16
Q
hyperpronatie
A
- oorzaken
- te lang bestaande endorotatie tibia = lateraalwaarste krachtwerking vergroot
- hamstrings verkorting door genu flexorum
- soleus verkorting door verminderde dorsiflexie
- compensatoir bij assymetrisch been
–> kinderen groeien assymetrisch dus klachten kunnen verhuizen - mechanisme
- voet staat naar buiten = out-toeing
- knie buigt naar voor
- equivalent van grotere Q-hoek - therapie
- pas ingrepen bij kinderen als groeischijven op zijn
- onder 6j nooit steunzolen
- vetweefsel & onder ontwikkeld voetgewelf kan vaak lijken op platvoeten
17
Q
effect van malalignment patella
A
- patella instabiliteit = zie vorige
- gevolgen
- traumatisch = (sub)luxatie
- chronisch = femoropatellaire dysfunctie - chondromalacia
- gevolg van langdurige hogere druk op kraakbeen
- of meerdere subluxaties
- of contusio
18
Q
andere effecten van malalignment
A
- boetoedeem
- zoals blauwe plek in spier
- vage pijn - mediale pijn
- chronsiche rek op mediale retinaculum = microfracturen
- continu willen genezen = hogere doorbloeding & meer zenuwen
–> meer pijn - laterale pijn
- impingment van laterale structuren = synovitis
- klachten kunnen van mediaal naar lateraal gaan
19
Q
chondromalacia patellae
A
- algemeen
- geen synoniem van patellofemorale klachten
- door overbelasting van kraakbeen = malalignment, subluxaties of contusio
- lage correlatie van beeldvorming & PFP klachten - traumatisch
- val op knie = macrotrauma
- continu klikken van knie = repititieve microtraumata - gradaties
- 1 & 2 = geen macroscopisch maar niet gezond meer
- 3 & 4 = pijn door kraakbeen letsels
20
Q
diagnose van chondromalacie patellae
A
- anamnese & predisponerende factoren
- biomechanical overload model
- intrinsieke risicofactoren = stabilisatie van gewricht
- extrinsieke risicofactoren = lading op gewricht - visuele inspectie
- atrofie van VMO
- hydrops indien echte kraakbeen aantasting - onderzoek
- pijn bij palpatie van patellaire facetten & retinaculum
- mobilisatie van patella = apprehension sign
–> patiënt probeert zich hier tegen te weren
- compressietest is pijnlijk in 90° - teken van Zohlen
- been gestrekt heffen of knie in tafel duwen
- patella blokkeren naar craniaal = normaal omhoog bewegen
- pijn uitlokken
21
Q
therapie van chondromalacie
A
- protocol
- eerst 6m kine
- dan pas chirurgie
- meeste mensen zijn meer geholpen met kine dan chirurgie - behandeldoelen
- educatie
- pijndempling
- stabilisatie met bracing & taping
- stretching & passieve mobilisatie
- correctie alignement vb: hyperpronatie
- spierrevalidatie
22
Q
pijnbehandeling van chondromalacie
A
- kine
- relatieve rust & pijnlijke bewegingen vermijden
- revalidatie van VMO - medicatie
- NSAID minimaal pas na 48u & voor 5dagen
- glucosamine & collageen supplementen zijn weinig effectief door maagvertering
- PRP patalet rich plasma = groeifactoren die stamcellen stimuleren voor revalidatie - hyaluron-IA
- normaal = 3 miljoen Dalton viscositeit door hyaluron
- schade = zakt naar 2 duizend
- indien alle bewegingen pijlijk = snellere opstart van therapie mogelijk
- slecht bij langdurig pakken = geen gevoel van conflict meer & hogere artrose ontwikkeling
23
Q
stabilisatie door taping
A
bracing is niet effectief!!
- glide factor
- laterale gliding van patella
- beperken door tape van laterale rand patella naar mediaal
- mediale weke delen omhoog tekken - tilt-component
- tape van middelijn patella naar mediaal
- laterale zijde van patella zo hoog mogelijk trekken - rotatie component
- inferior pool naar mediala & proximaal
- meestal alles samen & meerdere keren herhalen
24
Q
andere pathologiën aan patella
A
- geen patella
- geen vorming van goede mediale & laterale condylen
- slechte kracht & stabiliteit - patellaluxatie
- kraakbeenletsels
25
Q
algemeen patella luxatie
A
- voorkomen
- acuut
- recidiverend
- habitueel - symptomen
- plotsdoorzakken met val
- vaak spontane reductie
- pijnlijk
- zwelling = hemartros - complicaties
- beenderige avuslie
- recidiveren
26
Q
patella luxatie therapie
A
- conservatief
- isometrische oefeningen van Qc
- stretching van laterale & posterio keten
- correctie van predisponerende factoren - indicaties voor heelkunde
- artroscopie voor kraakbeenletsels
- significante osteochondrale fracturen
- eerste luxatie met onvoldoende reductie
- recidiverende luxaties die niet op conservatieve therapie reageren - heelkunde
- laterale retinaculum klieven
- trochleoplastie = groeve vormen
27
Q
algemeen tendiopathiën
A
- intrinsieke risicofactoren
- lichaamsbouw & biomechanische factoren
- leeftijd
- spierkracht
- lenigheid - extrinsieke risicofactoren
- materiaal & bodem
- training
- warming-up & cooling-down
- anabole steroïden
28
Q
algemeen patellapeestendinopathie
A
- jumper’s knee
- meest vookromende pees ontsteking van knie
- sporten waarbij springen vaak voorkomt
- duidelijk overbelastingsprobleem = verandering in load afgelopen weken
- meestal aan onderpool van patella - predisponerende factoren
- hyperpronatie
- verkorting van hamstrings & bekken retroversie = te hoge spanning op pees
- bekken anteversie = verkorting van pees
29
Q
kliniek van patellapeestendinopathie
A
- symptomen
- pijn voorzijde van knie, distaal van patella
- pijn afh van stadium
- meestal mechanisch met inflammatoire componenten
- uitlokking = sport beweging
- zwelling is niet frequent - diagnose
- triade = drukpijn, pijn bij contractie & pijn bij stretchen
- kliniek is meestal voldoende maar echo is mogelijk
- onderzoeken van predisponerende risicofactoren
30
Q
onderzoek van patellapeestendinopathie
A
- load tests
- pijn provocatie bij meer belasting
- minder bij opwarming - testen
- single leg declined squat
- leg extension & leg press
- hop
- split jump
31
Q
therapie van patellapeestendinopathie
A
- pijndempend
- NSAID & anti-inflammatoir
- relatieve rust
- diepe dwarse fricties - vervolg
- progressieve krachttraining
- normaliseren van spieren = ROM & kracht
- sporthervat indien alle inflammatoire parameters verdwenen zijn - preventie
- onderliggende oorzaak aanpakken: tendinopathie is gevolg
- aandacht voor warming-up & cooling-down
- circulaire tape & brace
- predisponerende factoren
32
Q
complicaties van jumper’s knee
A
- ruptuur
- quadricepsspier
- patellapees = chronische tendinitis of corticoïde-injectie
–> 2/3 aan apex
- avulsie van patella onderpool door stressfractuur = Sinding-Larsen-Johanson
- avuslie van apophyse tuberositas tibiae = Osgood-Schlatter
–> vooral bij kinderen - andere complicaties
- versnelde tekenen van groei = grotere tuberositas tibiae
- patella magna = grotere patella
- ossicula = kleine ronde verbeningen in patellapees
33
Q
iliotibiaalband frictiesyndroom
A
- verloop van ITB
- rust = posterior van heup & anterior van knie
- beweegt naar anterior van heup tijdens push-offfase
- beweegt naar posterior van knie bij 30°+ knie-flexie - algemeen
- inflammatie van ITB & eventueel borsa
- bewegen van ITB over laterale femurcondyl - pijn
- drukpijn & pijn aan laterale femurcondyl
- pijn bij repitieve flexie/extensie rond 30°
- pijn bij unipodale stand rond 30° - andere symptomen
- verdikking & fibrotisering van bursa = bow-stringing
- snapping
- instabiliteit gevoel
34
Q
oorzaak van ITB frictiesyndroom
A
- genu valgum
- hogere tractie op ITB
- meer schuren tegen laterale femurcondul - geassocieerde standafwijkingen
- femorale anteversie
- tibiale endorotatie
- hyperpronatie
- beenlengte verschil = secundaire hyperpronatie aan langste been - andere
- verkorting ITB door krachttraining
- trainingsfouten
- lopen = berf af, oneffen terein & slechte schoenen
35
Q
therapie van ITB frictiesyndroom
A
- klassiek schema voor tendinopathie
- rust
- strechting
- vermijden van hellingen & corrigeren van predisponerende factoren
- excisie van bursa indien oorzaak ook is aangepakt - chirurgie
- klieven van ITB
- vaak samen met LCL
- achteraf meer complicaties = overstressing van MCL
- meer kraakbeen schade
36
Q
popliteustendinopathie
A
- functie
- interne rotatie van knie = externe rotatie van femur
- retractie van posterolaterale meniscus bij knieflexie
- synergie met achterstekruisband = ventrale translatie FEMUR afremmen
- versterking posterolaterale kapsel - oorzaken
- genu recurvatum
- bergafwaarts lopen
- lopen in exorotatie/hyperpronatie - symptomen = triade van pijn: druk, contractie & rek
- therapie
- conservatief met rust
- vermijden van bergafwaartslopen & oneffen terrein
- corrigeren biomechanische factoren
37
Q
biceps-femoristendinopathie
A
- algemeen
- tendinopathie van bicepsinsertie rond caput fibullae
- pijn aan posterolaterale kant van knie
- pijn bij hyperextensie & flexie-exorotatie
- therapie = conservatief - differeniaal diagnose van laterale kniepijn
- lateraal meniscus letsel & cyste
- lateraal patellair facetsyndroom
- artrose femur-tibia lateraal
- chonrisch lig-coll-laxiteit
- proximaal tibiofibulaire laxiteit
- ITBtendinitis & popliteustendinitis
38
Q
pes-anserinustendinopathie
A
- algemeen
- aan mediale zijde van tibia posterior van crista tibiae
- symptomen = triade van pijn: druk, contractie & rek
- conservatieve therapie - oorzaken = toegenomen tractie
- hyperpronatie
- genua valga
