Pathologie van de voet Flashcards
hielpijn & hallux valgus
1
Q
algemeen planatiare hielpijn
A
- types hielpijn
- mechanische = meest voorkomend & hier zien
- neurologisch vb: tarsal tunnel syndrome
- artrose vb: psoriasis artritis
- traumatisch - medische naam
- fascitis = geen goede naam want geen inflammatoire markers ≈ tendinits
- fasciosis = degeneratief process
- fasciopathie = goede overkoelende naam - andere synoniemen
- policeman’s heel
- jogger’s heel
- hielspoor syndroom
- subcalcaneale pijn
- gonorheal heel
2
Q
histologische bevindingen hielpijn
A
- plantaire fascia
- fragmentatie & degernatie
- hielspoor in progressief stadium - andere aangedane structuren
- hielspoor in FDB
- perifasciaal & botoedeem op MRI
- niet gewoon plantair fasciitis maar hielpijn door andere structuren
3
Q
pathomechanica hielpijn
A
- verhoogde spanning op fascia plantaris
- lichaamsgewicht = longitudinaal gewelf plat duwen
- spanning van achillespees
- afrol op MTP
- alle 3 worden gecombineerd bij stance fase - verhoogde stress
- obesitas
- werkgerelateerd
- zenuwentrapment n. calcaneale mediale of n. plantare laterale
4
Q
risicofactoren hielpijn omgeving
A
- leeftijd = 40-60j
- degeneratieve veranderingen van fascia
- verlaagde elasticiteit - BMI
- meer heel fat pad dikte & minder elasticiteit
- meer belasting fascia
- leidt tot chronische stress & overload - beroep
- lange weight-bearing
–> mircopauzes op 1 been inlassen
- staan op harde ondergronden
- slecht schoenselachtervoet afnemen
5
Q
risicofactoren hielpijn MMS
A
- fysieke load
- excessieve pronatie & geassocieerde afwijkingen
- achtervoet eversie = counter-rotation
- repetieve microtraumata
- verminderde dorsiflexie mobiliteit enkel
- verminderde dorsiflexie MTP1 = hallux rigidus
–> meer spanning - spieren
- kracht & massa gedaald
- intrinsieke & extrinsieke voetspieren
- vooral tibialis posterior van belang = eversie achtervoet afnemen
6
Q
prevalentie van hielpijn
A
- prevalentie
- 11-15% van volwassen populatie
- 1/3 van 45-60j heeft bilaterale klachten
- hoog in atletisch niet altetische populaties
–> vb: beroepen met veel rechtstaan
- 15-20% lopers - hotspots
- vooral anteromediaal op van calcaneum
- anteromediaan kan ook
- in midden van voet
7
Q
klinische representatie van hielpijn
A
- symptomen
- zwelling kan maar niet frequent
- insidious onset = zeer geleidelijk ontstaan van klachten - pijn
- tijdens gewichtsdragende activiteiten
- tijdens palpatie - belastingspijn
- eerste stappen na periode van rust
- pijnvermindering na eerste minuten
- toename bij langdurige periodes van staan & wandelen
8
Q
klinisch verloop
A
- verloop
- hielpijn is zelflimitered
- duurt erg lang = gemiddeld 13-14m
- vaak meer dan jaar voor hulpzoeken
- effect van kine = duur van symptomen verminderen - invloed op gezondheid
- negatieve invloed op levenkwaliteit
- fysieke inactiviteit is grote bedreiging voor gezondheid
- obesitas, cardio, diabetes & OA
9
Q
onderzoek van hielpijn
A
- verminderde ROM dorsiflexie
- minder over binnenkant voet afrollen
- verleninging van long gewelf = progressie van angle of gait
- meer spanning op fascia bij afrol - andere onderzoeken
- pijnpalpatie van hiel & plantaire fascia
- zwelling & atrofie van hielpad
- alignement van voet - vragenlijsten
- FAAM Foot And Ankle Mobility scale
- FHSQ Foot Health Status Questionnaire
- FFI Foot Funciton Index
- fysieke klachten & limitaties in activiteiten/participatie
10
Q
specfiek onderzoek voor hielpijn
A
- windlass test = Jack-test in praktijk
- dorsiflexie van MTP1
- toename van hoogte lengtegewelf
- hogere spanning op plantaire fascia
- uitlokken van hielpijn - RX
- gewichtsdragen = alignment bekijken
- identificatie van hielspoor - hielspoor
- minstens 6m-1j pathologie aanwezig
- hoe langer klachten = langer tot volledig herstel
- scherp afgelijnd = oud/afgekoeld
- geen specifieke therapie behalve indien compressie
- in zeldzame gevallen kan fascia scheuren
- 15% bevolking heeft hielspoor & 40% hiervan is symptomatisch - echo
- hypo-echogeniciteit
- 105x meer kans op dikte van 4mm+
11
Q
differentiaal diagnose van hielpijn
A
- neurologisch
- abductor digiti minimi zenuw entrapment
- tarsal tunnel syndrome
- mediale tak van n. tibialis problemen - soft-tissue
- fat pad atrofie = vooral bij ouderen
- heel contusion
- plantaire fascia ruptuur = zeldzaam
- ziekte van Ledderhosen - skeletaal
- calcaneus stress fractuur
- spondyloartritis
12
Q
ziekte van Ledderhosen
A
- symptomen
- onsteking van fascia
- eerder voorste & middelste 1/3 voetzool
- oppervlakkiger
- noduli voelbaar - andere
- voet = Ledderhosen
- hand = Dupuytren
13
Q
tarsal tunnel syndroom exclusie
A
- mechanisme
- compressie van n. tibalis
- vaak hypo & dyesthesie
- onder flexor retinaculum samen met TP, FHL & FDL
- pijn bij drukverhoging in tunnel
- door PF/DF en inversie - triple flexion compression test
- plantairflexie
- inversie
- flexie van tenen
- manuele druk aan tarsale tunnel - dorsiflexion compression test
- dorsiflexie
- eversie
- dorsiflexie tenen
- manuele druk aan tarsale tunnel
14
Q
algemeen therapie van hielpijn
A
- do’s
- stretching
- educatie
- taping - individuele overweging
- load managment
- pijn educatie
- monitoring van zelflimiterende prognose
- schoensel - additioinele therapie
- 6w geen effect = ESWT shockwave 3 keer met week tussen
- 12w geen effect = zooltherapie
- injecties
- chirurgie
15
Q
kine therapie
A
- manuele therapie
- translaties
- richting maakt niet uit
- afh van beperkingen mobiliteit optimaliseren - stretching
- door pijn verminderde mobiliteit
- in cijfer 4 houding tenen naar achter trekken
- gastrocnemius stretch
- foamrolling van voetzool
- heelcup in zool
- alles 10sec x 10 x 3 per dag minimaal 8 weken - kracht
- tibialis posterior
- dry-needling van secundaire hypotonie in omliggende spieren - intrinsieke spieren
- intrinsieke spieren = lengtegewelf hoger maken
- teen tapping = afwisselend hallux & andere tenen krachtig in grond duwen door PF
- 12-15x3 per dag
16
Q
orthese therapie
A
- tape
- Low-Dye heel goed in acute fase = mechanische rol overnemen
- High-Dye = normaal enkel verband = anti-pronatie bij mensen met overpronatie
–> indien gunstig effect = indicatie voor anti-pronatie zool - nachtspalk
- slapen in plantairflexie
- voet in dorsiflexie houden = spanning houdne
- leidt tot minder startpijn - schoensel
- zacht
- FF/RF-drop fore-foot / rear-foot drop
–> valse steun = port-à-faux
- rocking shoes = kromming voor & achterkant neemt nood aan dorsiflexie weg
–> unloading van plantaire fascia
17
Q
algemeen hallux valgus
A
- definitie
- deviatie metatarsaalkop richtin middelijn
- inflammatie van bursa & omliggende delen = bunion
–> structuur dat voor klachten zorgt - geassocieerde stand van tenen
- hamertenen = therapie door ruime voorvoet schoenen of PIP fusie
- klauwtenen - gevolg stand van tenen
- supraductus = over andere tenen
- infraductur = onder andere tenen
18
Q
prevalentie hallux valgus
A
- prevalentie
- meest voorkomende voorvoet pathologie volwassenen
- 25% bij vrouwen 18-65j
- 35%+ bij vrouwen 65+
- 1:9 mannen:vrouwen - klachten
- bunion
- pijn plantair
- metatarsalgie = pijn onder metatarsaal koppen
- functionele beperkingen = gestoorde gang
19
Q
biomechanica eerste straal
A
- functie
- behoud mediaal lengtegewelf
- belangerijkste gewichtdragende structuur van tenen
- geen directe aanhecting op metatarsaal kop = geen directe sturing
–> vanuit nature onstabiel - voorwaarden voor behoud stabiliteit
- congruent & stabiel gewricht vooral tijdens push-off
- distaal MTP hoek die stabiliteit ondersteund
- statische & dynamische restraints
- stabiel tarsometatarsaal 1 = proximale stabiliteit - sesamoidbeentjes
- absorberen van krachten
- elevatie van metatarsaal kop = minder impact
- vergroten van momentarm FHB
20
Q
pathoanatomie ontwikkeling van hallux valgus
A
- mediale structuren van MTP zij relateif zwak
- MCL & mediaal sesamoid lig.
- geven als eerste toe - laterale voorkeur
- extensor & flexor hallucis longus liggen lateraal van MTP1
- resultante bij contractie is altijd naar lateraal - instabiel TMT1 gewricht
- drijving van metatarsale kop naar mediaal = metatarsus primus varus
- proximale phalanx beweegt naar valgus positie
–> door verbinding met diep transvers lig & adductor hallucis
21
Q
veranderde biomechanice bij hallux valgus
A
- verplaatsing van spieren = plantar rotator cuff
- abductor hallucis = van mediaal naar caudaal
- mediale structuren worden nog zwakker
- druk op bursa met dikker worden - sesamoidbeentjes
- laterale wordt niet meer functioneel
- erosie op mediale sesamoidbeentje = ligt als enige onder MTP1 - MTP roteert naar pronatie = minder stabiliteit
- transfer van druk
- minder efficiente afrol op eerste straal
- load schift naar middenvoet
- compensatoire scheefstand/spreiding van 5e teen
22
Q
risicofactoren voor hallux valgus
A
- extrinsieke
- excessieve weight-bearing
- high-heeled narrow shoes - intrinsiek
- genetisch = 90% met HV hebben familie lid
- leeftijd = ouder
- geslacht = vrouwen - MSS
- lig. laxiteit
- metatarsus primus varus
- pes planus
- MTP1 hypermobiliteit
- verkorte achillespees = excessieve voorvoet loading
23
Q
schoensel bij hallux valgus
A
- algemeen
- geen duidelijke link
- zal niet initiërend maar kan rol spelen - risico-facotren
- strakke toe-box
- hoge hakken
- verhoogde voorvoet loading & valgus moment - excessieve loading
- repetitieve trauma
- balletdansers
- geen bevestigde link met beroep of excessief wandelen
24
Q
intrinsieke risicofactoren voor hallux valgus
A
- vrouwen
- ronder & smaller articulair opp.
- neiging tot meer geadduceerde MTP1
- verschillen in TMT
- lig. laxiteit & MTP1 hypermobiliteit - leeftijd
- initiele veranderingen gebeuren in adolescentie
- piek 30-60j
- slechte predictor
25
Q
MMS risicofactoren voor hallux valgus
A
- lig. laxiteit
- marfan, EDS & reumatoide artritis
- vaker voorkomen & moeilijker te behandelen
- 70% met juveniele HV - metatarsal primus varus
- associatie is duidelijk maar niet altijd
- abductor hallucis verplaatsing = dysfuncitoneel
- 75% van juveniele HV
- 60% van volwassene
- komt vaak later dan HV vertoning - pes planus ≈ toe-ing out
- verhoogde druk op MTP1 bij afrol
- excessieve activiteit van ad- & abductor halluces
–> door rotatie zal valgus moment ontstaan - verkortingen
- fascia plantaris & achillespees
- DF MTP1 beperkt
- weg van minste weerstand
26
Q
diagnose van hallux valgus
A
- anamnese
- familiale geschiendis
- duur van symptomen
- schoeisel
- wijzigingen in activitieit - radiologisch onderzoek = weight bearing RX
- klinisch onderzoek
- ganganalyze
- alignement - vragenlijsten
- AOFAS american orthopedic foot and ankle society
- FAOS foont and ankle outcome score
27
Q
klinisch onderzoek van hallux valgus
A
- ganganalyze
- ROM MTP1
- zones van pijn
- afwijkingen in tenen, middenvoet of achtervoet
- bunion - alignement
- schoensel = slijtagepatroon
- afwezigheid van eelt
- laxiteit van eerste straal
- stijfheid posterior keten
28
Q
classificatie van hallux valgus
A
- hoeken
- HVA hallux valgus hoek = tussen metatarsaal 1 & proximale phalanx
- IMA intermetatarsale hoek = tussen metatarsaal 1 & 2 - classificatie
- normaal = HVA < 15° & IMA < 9°
- mild = HVA < 20° & IMA < 11°
- moderate = HVA < 40° & IMA < 16°
- severe = HVA >40° & IMA >16° - andere factoren
- symptomen
- subluxatie van laterale sesamoid door drift van metatarsaalkop
29
Q
therapie van hallux valgus
A
- conservatieve therapie
- altijd eerst
- symptomatisch handelen
- mechanisme niet kunnen tegengaan - operatieve behandeling
- wordt zo lang mogelijk uitgesteld
- groot risico op recidiveren = 40-60%
- complicaties kunnen plaatsvinden = belang van educatie
- veel verschillende procedures - categorieën van procedures
- ersnt van radiografische parameters
- aanezigheid van gewrichtsdegeneratie
- passieve reductie door behandeling
30
Q
conservatieve therapie
A
- educatie = vermijden van slecht schoensel
- ortheses
- hallux valgus splints
- bunion shields
- toe spacers
- nachtspalken
- steunzool met metatarsaal pad - oefentherapie
- 12w met 3 sessies per week
- tracties & translaties alle MTP & midtarsaal + enkel
- achillespees stretch
- kracht = plantairflexie & abductie (moeilijk te isoleren)
–> handdoek curl
31
Q
hallux rigidus
A
- artrose op MTP1 gewricht
- door osteofyt vorming
- pijnlijke dorsiflexie
- beperkte dorsiflexie - conservatieve therapie
- afrolbar onderschoen ≈rockers
- infiltratie met corticosteroïden - heelkunde
- verbeteren van mobiliteit = wegname osteofyt
- of
- arthrodese = fusie
32
Q
pes valgus & varus
A
- pes planovalgus
- hoger voetcontact
- insufficientie tibialis posterior
- risico op ruptuur
- soepel = kan gecorriceerd worden vb: steunzolen
- rigide = geen correctie - pes cavocarus
- verminderd voetcontact
- pijnlijke stretch fascia plantaris
- steunzool ter ondersteuning & ontlasting fascia plantaris
33
Q
calcaneonaviculaire synostose
A
- vergroeiing
- sterke beperking van inversie/eversie
- pijn bij belasting vb: wandlene op oneffen terrein
- heelkunde bij uitgesproken hinder = openmaken met beitel
