Hoofdstuk 4 - Waarnemen en reageren

Question 1

Wat is de iris?

Answer 1

Het gekleurde deel van een oog

Question 2

Hoe heet de opening in de iris?

Answer 2

De pupil.

Je ziet de pupil als een zwart rondje, door de pupillen komt het licht je ogen binnen.

Question 3

Hoe worden je ogen beschermd?

Answer 3

1. De wenkbrauwen en oogleden met wimpers beschermen tegen stof en zweet.
2. De traanklieren boven je ogen maken traanvocht. Elke keer als je met je oogleden knippert, verspreidt het traanvocht zich over je ogen. Zo drogen je ogen niet uit en spoelen stof en kleine vuiltjes weg via de traanbuisjes. Het traanvocht werkt bovendien ontsmettend. Daardoor heb je minder kans op ooginfecties door bacteriën.
3. Je ogen liggen goed beschermd in twee holtes in je schedel: de oogkassen (bron 2). De oogkassen zijn opgevuld met vetweefsel. Dat vet is een soort stootkussen rondom de oogbollen.

Question 4

Welke spieren zorgen ervoor dat je ogen draaien?

Answer 4

De oogbollen zitten met oogspieren vast aan de oogkassen. Dankzij deze spieren kun je je ogen alle kanten op draaien.

Question 5

Hoeveel oogspieren heb je?

Answer 5

6

Question 6

Uit welke lagen of vliezen bestaat de buitenkant van de oogbol?

Answer 6

1. Het harde oogvlies met het hoornvlies
   (buitenste vlies)
2. Het vaatvlies
   (middelste vlies)
3. Het netvlies
   (binnenste vlies)

Question 7

Waar zorgt het harde oogvlies voor?

Answer 7

Beschermt het binnenste van het oog

Question 8

Waar zorgt het hoornvlies voor?

Answer 8

DOor het hoornvlies valt licht naar binnen

Question 9

Waar zorgt het vaatvlies voor?

Answer 9

Dit vlies bevat duizenden kleine bloedvaatjes, waardoor het oog de stoffen krijgt die het nodig heeft.
De iris hoort bij het vaatvlies

Question 10

Waar zorgt het netvlies voor?

Answer 10

Het bestaat uit meer dan 100 miljoen lichtgevoelige zintuigcellen. Die zintuigcellen vangen het licht op en maken er impulsen van.

Question 11

Wat is het glasachtig lichaam?

Answer 11

De oogbol is gevuld met een soort doorzichtige gel. Dat is het glasachtig lichaam.

Question 12

Waar zorgt de lens voor?

Answer 12

De lens zorgt dat er een scherp beeld op het netvlies valt. Het beeld is alleen verkleind en staat op z’n kop. Je hersenen verwerken het beeld zo, dat je het weer normaal ziet.

Question 13

Hoe verloopt het licht dat via het oog binnenkomt?

Answer 13

hoornvlies → pupil → lens → glasachtiglichaam →netvlies

Question 14

Welke twee soorten zintuigencellen liggen in het netvlies?

Answer 14

1. Staafjes
2. Kegeltjes

Question 15

Wat kan je waarnemen door de staafjes?

Answer 15

Met de staafjes zie je zwart, wit en grijstinten. De staafjes zijn heel gevoelig. Ze geven al impulsen door bij weinig licht, dus ook in de schemering. Het grootste deel van je netvlies is bedekt met staafjes.

Question 16

Wat kan je waarnemen door de kegeltjes?

Answer 16

Kegeltjes zijn voor het waarnemen van kleuren. De meeste kegeltjes liggen bij elkaar in het midden van het netvlies: de gele vlek. De kegeltjes werken alleen als er veel licht is.

Question 17

Wat is de blinde vlek?

Answer 17

In de blinde vlek liggen geen zintuigcellen (staafjes of kegeltjes). Op die plek gaat de oogzenuw door de drie oogvliezen heen, naar de hersenen.

Question 18

Hoe stellen je ogen scherp?

Answer 18

Doordat de ooglens van vorm kan veranderen

Question 19

Welke vorm heeft de ooglens om scherp dichtbij te kijken?

Answer 19

Bol

Question 20

Welke vorm heeft de ooglens om scherp veraf te kijken?

Answer 20

Plat

Question 21

Wat is accommoderen?

Answer 21

Het platter en boller maken van de ooglens

Question 22

Welke spier gebruik je bij accommoderen?

Answer 22

Accommoderen gebeurt door een kringspier die om de lens zit: de accommodatiespier

De lens hangt aan lensbandjes in de accommodatiespier.

Question 23

Welke spieren maken je pupil groter of kleiner?

Answer 23

1. De lengtespiertjes (trekken de pupil open)
2. De kringspier (duwen de pupil dicht)

Question 24

Wat is de pupilreflex?

Answer 24

Het groter en kleiner maken van je pupillen heet de pupilreflex

Question 25

Wanneer wordt je pupil kleiner?

Answer 25

Bij teveel licht kan het netvlies beschadigen, dus bij teveel licht wordt de pupil kleiner om het netvlies te beschermen

Question 26

Wanneer wordt de pupil groter?

Answer 26

Bij te weinig licht

Question 27

Hoe komt geluid je oor binnen?

Answer 27

De weg van geluidstrillingen: oorschelp 🡪 gehoorgang 🡪 trommelvlies 🡪 gehoorbeentjes 🡪 slakkenhuis

Question 28

Wat doet de oorschelp?

Answer 28

Vangt geluidstrillingen op

Question 29

Wat is de gehoorgang?

Answer 29

Via de gehoorgang worden geluidstrillingen vanuit de oorschelp binnen in het oor verder geleid naar het trommelvlies

Question 30

Wat is het trommelvlies

Answer 30

Een vlies wat gaat trillen door geluid, dit geeft de trilling door aan de gehoorbeentjes

Question 31

Wat zijn de drie gehoorbeentjes?

Answer 31

1. Hamer
2. Aambeeld
3. Stijgbeugel

Question 32

Noem de route van geluidstrillingen door het oor.

Answer 32

oorschelp 🡪 gehoorgang 🡪 trommelvlies 🡪 gehoorbeentjes 🡪 slakkenhuis

Question 33

Wat is het slakkenhuis?

Answer 33

Het derde beentje, de stijgbeugel, geeft de trilling door aan het vocht in het slakkenhuis.
In het slakkenhuis liggen duizenden zintuigcellen met haartjes. Die haartjes bewegen door de trilling van het vocht in het slakkenhuis.

Question 34

Na het slakkenhuis ligt de …?

Answer 34

Gehoorzenuw, de trillingen/impulsen gaan via de gehoorzenuw naar de hersenen. Dan pas neem je het geluid waar.

Question 35

Wat is de buis van Eustachius?

Answer 35

Om goed te kunnen horen, moet het trommelvlies goed kunnen trillen. Daarvoor moet de luchtdruk aan beide kanten van het trommelvlies gelijk zijn. Daar zorgt de buis van Eustachius voor.

Door slikken of gapen gaat de buis even open. Er kan dan lucht van de keelholte naar de trommelholte, of andersom. De luchtdruk is dan weer gelijk aan beide kanten van het trommelvlies.

Question 36

Hoe wordt de hardheid van geluid gemeten?

Answer 36

In decibels

Question 37

Wanneer heb je gehoorbeschadiging?

Answer 37

Als je je gehoorzintuig vaak overbelast (80-120 dB), hierdoor raken de haartjes in het slakkenhuis onherstelbaar beschadigd waardoor ze minder goed mee trillen met het vocht in het slakkenhuis.

Er ontstaan dan minder impulsen, je wordt langzaam doof.

Question 38

Waar zit het evenwichtsorgaan?

Answer 38

In het slakkenhuis