HC 11.6 Determinanten van gezondheid Flashcards
Wat is de preston-curve?
Preston-curve geeft een (bijna) wetmatig verband tussen welvaart en levensverwachting.
Wat is de samenhang tussen welvaart en levensverwachting?
- Binnen landen zijn gezondheidsverschillen een bijproduct van verschillen in sociaaleconomische status.
- Internationaal gezien zijn gezondheidsverschillen een bijproduct van welvaartsverschillen.
- Historisch gezien volgt de toename levensverwachting de economische groei.
- Ergo, economische ontwikkeling is belangrijkste determinant van de volksgezondheid.
Wat is de samenhang tussen opleidingsniveau en levensverwachtingen?
Hoe hoger het opleidingsniveau, hoe hoger de levensverwachting:
- Mensen met een lager opleidingsniveau beoefenen vaker arbeidsintensievere beroepen.
- Het opleidingsniveau heeft invloed op het inkomstenniveau, hierdoor kunnen hoogopgeleiden vaak beter eten en meer beweging permitteren.
- Mensen met een hogere opleiding krijgen vaak een betere behandeling: door hogere gezondheidsgeletterdheid en door betere communicatie met de arts.
- Hoogopgeleide mensen volgen de adviezen van de arts vaker en beter op.
Komen ziektes vaker voor bovenaan of onderaan de maatschappelijke ladder?
Onderaan de maatschappelijke ladder. Dit geldt voor infectieziekten, meeste vormen van kanker, diabetes etc. Belangrijke uitzonderingen: borstkanker en allergieën.
Waarom komen borstkanker en allergieën vaker voor bovenaan de maatschappelijke ladder?
Allergieën komen vaker voor bij de mensen die zeer hygiënisch zijn opgegroeid. Borstkanker wordt o.a. veroorzaakt doordat hoogopgeleide vrouwen op latere leeftijd kinderen krijgen en vaak minder lang tot geen borstvoeding geven.
Hoe ontstaan er wijder wordende gezondheidsverschillen, ondanks een verbeterde welvaart, grotere sociale zekerheid en een goed toegankelijke zorg?
- Gezondheidsproblemen leiden soms tot inkomensachteruitgang (en andere vormen van neerwaartse sociale mobiliteit).
- Er is nog steeds grote ongelijkheid in materiële omstandigheden (en relatieve armoede maakt gezond leven moeilijk)
- Er is nog steeds grote ongelijkheid in immateriële omstandigheden (psychosociale stress, controle over eigen leven, gezondheidsvaardigheden)
Wat hebben mensen met een lager opleidingsniveau vaker?
Een hogere bloeddruk, vaker overgewicht, obesitas en roken vaker dan mensen met een hoger opleidingsniveau. Daarnaast sporten mensen met een hoger opleidingsniveau aanzienlijk meer dan mensen met een lager opleidingsniveau.
Hoe kan gezondheid verbeterd worden?
Door te kijken naar determinanten zoals opleiding, inkomen en welvaart op individueel niveau. Gezondheid is niet alleen een individuele keuze, stroomafwaartse vs stroomopwaartse determinanten.
Welke mogelijkheden zijn er om de ongelijkheid te beperken?
- Houd inkomensverschillen beperkt en bestrijdt armoede, vooral van kinderen.
- Voorkom school- en werkuitval van chronische ziekten, bijv. door werkaanpassing en re-integratie.
- Maak de gezonde keuze de gemakkelijke keuze, en vertrouw niet te veel op voorlichting.
- Versterk eerstelijnsgezondheidszorg in achterstandsbuurten. Dit geldt ook voor de preventie.
