H9.6: Immunosuppressiva I Flashcards
immunosuppressiva indicaties
- auto-immuunziekten
- non-infectieuze ontstekingsziekten
- transplantatie
immunosuppressiva
- glucocorticosteroiden
- anti-metaboliten
- calcineurin blockers
- JAK remmers
- NSAIDs
- thalidomides, hydroxychloroquine
- biologicals
glucocorticosteroïden behandeling zomaar stoppen?
nee! tenzij binnen 2 weken na starten
hoe meer corticosteroïden je geeft,
hoe minder reactief de bijnierschors wordt op ACTH vanuit de hypofyse
na het gebruik van corticosteroiden, hoe lang duurt het voordat die hele hypofyse as enzo is hersteld?
1 jaar. dus binnen dat jaar moet je bij stress meer corticosteroiden bijgeven
welke effecten kunnen glucocorticosteroïden hebben?
- genomisch effect: bindt aan de intracellulaire steroid receptor en zorgt in de kern voor transrepressie of transactivatie
- non-genomisch effect: effect op het receptorcomplex zelf
- membraan receptor
als je heeeel veel glucocorticosteroiden geeft
(heel veel methylprednisolon) geeft directe apoptose van T-cellen: in nood situaties
glucocorticosteroïen effecten op immuunsysteem
- inhibitie van inflammatoire mediatoren (cytokines, prostaglandines en NO)’
- inhibitie van celmigratie en adhesie
- inductie van apoptose van leukocyten (!)
glucocorticosteroiden medicatienamen
- cortisol 1
- prednison 5
- prednisolon 4
- dexamethason 25 (kan over placenta en voorkomt hypertensie)
- solumedrol
bijwerkingen glucocoricosteroiden
- cushing
- osteoporose
- infectie
- DM
- mental dysfunction, including psychosis
- aseptische botnecrose
- skin bleeding
anti-metabolieten
purine synthese inhibitors;
- azathioprine
azathioprine
- remt purines
- werkt dus op delende cellen
- cytostatisch
- geef je meestal als de bijwerkingen van prednison niet wenselijk zijn
purine synthese inhibitors indicaties
- auto-immuunziekte
- steroidsparend
purine synthese inhibitors bijwerkingen
- beenmergtoxiciteit
=granulocytopenie
=thrombocytopenie - rode bloedcel aplasie
- hepatotoxiciteit
mycophenolic acid (MPA)
- mycofenolaatmofetil
- remt inosinemonofosfaatdehydrogenase
- remt denovo synthese van purines
- remt selectieve proliferatie van lymfocyten
MPA indicaties
- lupus
- transplantatie
- uveitis
MPA bijwerkingen
- diarree
- leucopenie
- infecties
hoe werkt mycofenolaat?
- remmer van enzym IMPDH
- grijpt in op de novo pathway van DNA maken, specifiek van guanine nucleotidensynthese, waarvan lymfocyten afhankelijk zijn itt andere cellen
- belangrijk dus: REMT ALLEEN LYMFOCYTEN(!) zonder myelotoxiciteit
alkylerende medicijnen
- cyclofosfamide
- chlorambucil
alkylerende medicijnen
- cytostatica
- kans op tumoren bij langdurig gebruik
- wordt niet vaak gegeven
- controleert zowel humorale als cellulaire respons
- je kan er onvruchtbaar(steriel) van worden
alkylerende medicijnen indicaties
- alleen orgaan en levensbedreigende condities
- vasculitis
- SLE (nier en brein involvement)
methotrexaat
- chronische behandeling
- remt DNA synthese
- grijpt in op het foliumzuurmetabolisme, dus je moet foliumzuur bijgeven
methotrexaat indicaties
- reuma
- chemo
- granulomateuze inflammatie
methotrexaat bijwerkingen
- beenmergtoxiciteit
- levertoxcisch
- ernstige longafwijkingen
- teratogeen
cyclosporine
- calcineurine blokkers
- zorgt ervoor dat DNA niet actief wordt waardoor er minder IL’s worden gemaakt
- minder pro-cytokines
- nieuwere versie is tacrolimus, heeft minder bijwerkingen
cyclosporine bijwerkingen
- EBV lymfomen
- nierinsufficiëntie
cyclosporine indicaties
- transplantatie
JAK inhibitors
- cel wordt normaal gesproken aangezet door JAK die vervolgens STATs activeren. deze dimeriseren en doen wat in de kern
- remt dus JAK
indicaties JAK inhibitors
- reuma artritis
- psoriasis
- …. nog in ontwikkeling
hydroxychloroquine bijwerkingen
- stapelt in je lijf
- gat in je retina
- cardiomyopathie
indicaties hydroxychloroquine
- lupus om orgaan schade te voorkomen
thalidomide
- tegen MM en lepra
- heel ernstig teratorgeen
colchicine indicatie
jicht
colchicine werking
remt chemotaxis, adhesie en mobilisatie van granulocyten
NSAIDs
- COX remmers
COX
COX 1 is overal, COX 2 wordt geinduceerd bij onsteking dus liefst COX 2 remmen, anders bij COX1 remmen heb je kans op bloedingen in maag bv
verminderde vaccinatie respons bij mensen die immunosuppresivca slikken
