H11.5: Diagnose, behandeling, hyperthyreoïdie Flashcards
Thyreotoxicose
Oorzaak
Beeld veroorzaakt door overmaat aan SKH in circulatie en weefsels
Door slikken teveel SKH of door ontsteking schildklier
Hyperthyreoïdie
Thyreotoxicose als gevolg van overmatige SKH productie
Symptomen hyperthyreoïdie
- Gewichtsverlies
- Warmte intolerantie
- Tremor
- Palpitaties
- Atriumfibrilleren
- Verhoogde angst
- Dunne en meer frequente ontlasting
- Dyspnoe
- Struma
- Exophthalmus (alleen bij ZvG)
Hyperthyreoïdie met verhoogde jodiumopname
- Morbus Graves
- Toxische multinodulair struma
- Toxisch adenoom
- Hyperemesis gravidarum (zwangerschapsbraken)
- TSH-oma (TSH producerend hypofyse adenoom)
Hyperthyreoïdie met bijna afwezige jodium opname
- Subacute thyreoïditis (Quervain)
- Pijnloze thyreoïditis (postpartum)
- Jodium-geïnduceerd
- Exogeen (factitia)
Gevolg lage inname jodium
Gevolg hoge inname jodium
Multinodulair struma
Morbus Graves
Diagnose stellen a.d.h.v.
- Serum TSH
- FT4
- Oorzaak hyperthyreoïdie achterhalen
Serum TSH
- Meest gevoelig
- Laag serum TSH bij primaire hyperthyreoïdie
TSH normaal met passend klinisch beeld dan secundaire hyperthyreoïdie
FT4
- Verhoogd bij hyperthyreoïdie
- Bepaald bij afwijkend serum TSH
Hoe oorzaak hyperthyreoïdie achterhalen
- Auto-antibodies verhoogd bij ZvG
- I-123 scan: bij zvG diffuus verhoogde uptake, bij toxische nodus verhoogde uptake in specifiek gebied en bij thyreoïditis geen opname
Thyreostatica
- Strumazol
- Propylthiouracil (PTU)
Werking thyreostatica
Remmen SKH synthese door interferentie met organificatieproces
Bijwerkingen thyreostatica
- Koorts
- Allergische huiduitslag (rash)
- Agranulocytose
- Hepatitis
Agranulocytose
- 1:300-500
- Alle granulocyten (afweer) verdwijnen acuut
- Bij koorts en/of keelpijn direct leukocytendifferentiatie bepalen bij HA om agranulocytose uit te sluiten
Block and replace
Schildklier wordt m.b.v. thyreostatica stilgelegd waarna het SKH vervangen wordt door een analoog
Kaliumjodide
- Bij levensbedreigende hyperthyreoïdie
- Concentratie SKH dusdanig hoog dat andere organen gaan falen
- Door hoge concentratie jodide sluit schildklier zichzelf af om exacerbatie te voorkomen
Wolff-Chaikoff-effect
- Normale onderdrukking van organificatieproces o.i.v. farmacologische hoeveelheden jodide
- Effect houdt kort aan
- Slechts 10-12 dagen
Radioactief jodium I 131
Wordt opgenomen in schildklier en beschadigt de schildklier met beta-straling van binnenuit
Bijwerkingen radioactief jodium
- Pijn in hals
- Hoog risico hypothyreoïdie
- Verslechtering Graves ophthalmopathie
Prednison
Bij Graves om een exacerbatie van immuunrespons op ogen te voorkomen
Indicaties chirurgie
- Overgevoeligheid thyreostatica
- Bezwaren tegen radioactief jodium
- Zwangerschap (behoefte hoge dosis PTU/MTZ)
- Groot struma
- Persoonlijke voorkeur
Voordeel chirurgie
Achteraf geen opvlamming van immuunsysteem
Complicaties chirurgie
- Hypoparathyreoïdite
- Nervus recurrens parese
- Hypothyreoïdie
- Mortaliteit door anesthesie (zeer laag)
ZvG
- Met ophthalmopathie of pretibiaal myxoedeem
- Vaker bij vrouwen
- Rond 25e-50e
- Risicofactor is genetische predispositie voor auto-immuunziekten
- Ernst correleert met grootte van struma en TSI-titer
Etiologie ZvG
- Normaal bindt TSH aan TSHR
- Nu bindt TSI antistof aan TSHR en geeft hetzelfde, maar ongeremde, effect als TSH
Symptomen ophthalmopathie
- Exophthalmus
- Diplopie
- Ooglidretractie, zwelling, roodheid
- Fotofobie, brandend gevoel, tranen
- Verminderde gezichtsscherpte
- Retrobulbaire pijn
- Pijn bij oogbewegingen
Uittreden pijn op twee manieren
- Ontsteking oogspieren
- Adipogenese oog
Wanneer immunosuppressie?
Als activiteit maximaal is, maar ernst nog niet!
Actief
- Toegenomen vaten in ogen
- Roodheid
- Periorbitaal oedeem
Uitgedoofde fase
- Oedeem verdwijnt
- Roodheid verdwijnt
- Zwelling en ooglidretractie afnemen
- Exophthalmus persisteert
- Diplopie vrijwel nooit minder
Eerste uiting oogziekte
Zien van oranje achtige kleuring van beeld
Toxisch
Multinodulair struma met hyperthyreoïdie
Niet-toxisch
Multinodulair struma en GEEN hyperthyreoïdie
Toxisch multinodulair struma
- Adenoom functionerende schildklier nodi
- Komt vooral bij oudere voor i.t.t. ZvG
- Schildklier niet diffuus vergroot, maar plaatselijk
Adenoom
Nodus te zien in schildklier
Toxisch adenoom
- Solitaire schildkliernodus
- TSH wordt onderdrukt
- Op scintigrafie 1 duidelijk gebied dat veel jodium opneemt = hete nodus
Gevolg block and replace bij toxisch adenoom of multinodulair struma
Aandoening komt terug, dus beter een behandeling met radioactief jodium of chirurgie
Subacute thyreoïditis (ziekte Quervin)
- Virale ontsteking
- Pijnlijke en vergrote schildklier
- Koorts
- Hoge bezinking
- Verhoogd CRP
Herstelt in aantal weken/maanden spontaan
Waarom scintigrafie geen zin bij subacute thyreoïditis (Quervin)?
Er is nauwelijks TSH dus nauwelijks opname jodium
