H11.4: Jodiumdeficiëntie, diagnose hypothyreoïdie Flashcards
T3 werking
- Effect op schildklierreceptor (kernreceptor)
- Verandering in genexpressie
Alfareceptor
- Hersenen
- Bot
- Hart
Betareceptor
- Lever
- Nier
- Hypofyse
Waar is SKH belangrijk voor?
Ontwikkeling groei en hersenontwikkeling
Gevolg tekort aan jodium
Tekort aan SKH
Cretinisme
- Ernstige congenitale hypothyreoïdie
- Door ernstig jodiumtekort
Symptomen cretinisme
- Gestoorde lengtegroei
- Mentale retardatie
- Geen spraak/gehoor
- Oedeem in gelaat
- Ascites
Jodium
- Sporenelement
- Behoefte is 150 ug per dag
- Tijdens zwangerschap 200-250 ug behoefte per dag
- Zeevis, schaaldieren, zeewier, melk, eieren
- Via nier en deels via feces uitgescheiden
A.d.h.v. urine populatie status bepalen
- Jodium
- 200 mg jodium in 24-uurs urine is normaal
- In mediterrane landen is jodiuminname lager dus struma
Risicofactoren ontstaan hyperthyreoïdie
- Lange tijd blootgesteld aan kleine hoeveelheden jodium en opeens jodium eten
- Normaal zou Na/K pomp dicht gaan alleen soms werkt hij niet goed
- Pomp blijft open waardoor er energie geleverd blijft worden en jodium de cel in kan via symport
Jodiuminsufficiënt als
- Mediane jodiumconcentratie in urine 100-199 ug/L is
- Percentage van populatie met jodiumconcentratie in urine van <50 ug/L kleiner dan 20% is
Pathofysiologie
- Jodium opgenomen in schildklier door NIS
- Eerst wordt bij tekort jodium NIS actiever gemaakt
- Groei schildklier
- Daarna zal tekort aan jodiumaanbod leiden tot preferentieel T3 productie
Gevolg tekort T4
Organen die meer afhankelijk zijn van T4 minder SKH krijgen
Kind met congenitale hypothyreoïdie
- Kan niet zelfstandig staan of zitten
- Niet praten
- Mentale retardatie
Primaire hypothyreoïdie
- TSH verhoogd
- Te weinig hormoon in bloed
- Hypofyse meet dit
- Schildklier stimuleren door schildklier actiever te maken
Primair probleem: schildklier
Secundair probleem
Hypofyse
Symptomen hypothyreoïdie
- Koude intolerantie
- Moeheid en zwakte
- Dyspneu bij inspanning
- Cognitieve achteruitgang
- Depressieve klachten
- Geheugenstoornissen
- Droge huid
- Heesheid
- Spierpijn en tintelingen
- Obstipatie
Klinische tekenen hypothyreoïdie
- Periorbitaal oedeem
- Vertraagde achillespeesreflex
- Dikke tong
- Bradycardie
- Pleuravocht of pericardvocht
- Ascites
- Spierzwakte
- Myxoedeem (non-pitting)
Myxoedeem
In huid stapelen glycosaminoglycanen wat een osmotisch effect heeft
Jonge mensen x klinische tekenen
- Koud hebben
- Gewichtstoename
Oudere mensen x tekenen
Anorexie, terwijl je dit niet verwacht bij hypothyreoïdie
Biochemische test om hypothyreoïdie te bepalen
TSH-bepaling
Wanneer vrij T4 bepalen
- Afwijkend TSH
- Verdenking op centrale hypothyreoïdie
Wat prikken na bevestiging hypothyreoïdie?
Auto-antistoffen tegen TPO (thyroid peroxidase) om te onderzoeken of er HT is
Primaire hypothyreoïdie
- Schildklier produceert minder hormoon
- Hypofyse gebrek aan negatieve terugkoppeling dus meer TSH produceren
- TSH hoog
Tertiaire hypothyreoïdie
- Probleem in hypothalamus
- Laag T4
- TSH niet verhoogd, je zou verwachten dat deze lager is
Niet lager, omdat TSH geglycosyleerd wordt en daarom inactief is
Hormoon is wel aanwezig, alleen niet biologisch actief
Congenitaal
- Schildklier aanlegstoornissen
- Schildklier dyshormonogenese
Verworven - spontaan
- Auto-immuun thyreoïditis (Hashimoto)
- Destructieve thyreoïditis
- Subacute thyreoïditis
- Postpartum thyreoïditis
- Pijnloze/silent thyreoïditis
Verworven - iatrogeen
- Na radioactief jodium
- Na hals/schildklier chirurgie
- Na externe radiotherapie
- Medicamenteus (thyreostatica, amiodarone, lithium)
Kenmerken secundaire hypothyreoïdie
- Hypofyse valt uit
- Uitval andere hypofyse eindorgaan assen
- Syndroom Sheehan
- Pathologie in regio Turkse zadel
- Supracellulaire pathologie waardoor er hypothyreoïdie ontstaat
Syndroom van Sheehan
Vrouwen die tijdens bevalling erg veel bloed hebben verloren waardoor hypofyse niet genoeg bloed krijgt en er beschadigingen aan hypofyse optreden
Therapie hypothyreoïdie
Thyrax
Thyrax
- Synthetische vorm van SKH
- 1.7 ug/kg/dag
- Startdosis afhankelijk van leeftijd (lager bij ouder)
- Elke 406 weken aanpassingen wegens lange t1/2 van T4
- Bij hogere dosering bloedwaarden sneller normaliseren
- Bij kinderen wordt wegens schadelijke effect op ontwikkeling van hersenen wel hoge dosering gebruikt
Waarom verhoogde behoefte SKH bij zwangerschap
- Forse stijging TBG spiegels door hogere oestrogeen spiegels waardoor er meer eiwitbinding van T3 en minder FT4 is
- Toegenomen verdelingsvolume
- Verhoogd transport en metabolisme door placenta
- Foetale behoefte aan SKH
Waarom moeder in eerste trimester verhoogde T4 spiegels?
Door verhoogde hCG spiegels
hCG
- Zwangerschapshormoon
- Hoge doseringen een TSH achtige werking
- hCG werking op TSHR verhoogt vrije T4 concentratie waardoor TSH lager wordt
Advies om 4-6 weken na bevruchting de T4 dosis te verhogen met 30-50% waarbij er gestreefd wordt naar hoog-normaal FT4 en laag-normaal TSH
