H10.7: Diagnostiek en behandeling hypocortisolisme Flashcards

1
Q

Ziekte Addison

A
  • Primaire bijnierschorsinsufficiëntie
  • Oorzaak in bijnier
  • Bijnier atrofisch
  • Minder cortisol
  • CRH en ACTH nemen toe om bijnier op gang te krijgen
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Secundaire oorzaak

A
  • Oorzaak op hypofyse niveau
  • Hypofyse kan niet genoeg ACTH produceren en zal atrofie van bijnierschors optreden
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Klinische verschijnselen primaire bijnierschorsinsufficiëntie (Addison)

A
  • Gewichtsverlies
  • Hyperpigmentatie
  • Hypotensie
  • Orthostatische hypotensie
  • Zouthonger
  • Vitiligo
  • Moeheid
  • Spierzwakte
  • Anorexie
  • Psychische klachten
  • Misselijkheid, braken en buikpijn
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Hyperpigmentatie

A

Bij vorming ACTH en POMC worden peptiden afgesplitst waarbij o.a. MSH (melanocyten stimulerend hormoon) ontstaat

  • Cortisol laag
  • Veel POMC
  • Stijgen ACTH en alfa-MSH
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Waarom geen hyperpigmentatie bij secundaire bijnierinsufficiëntie?

A

Er wordt geen POMC gemaakt

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Pasgeborene x oorzaak

A

Bijnierhypoplasie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Jongeren x oorzaak

A
  • Auto-immuun
  • TBC
  • X-gebonden adrenoleukodystrofie
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Volwassenen x oorzaak

A
  • Auto-immuun
  • TBC
  • Metastase
  • Bloedingen
  • Aids
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Laboratorium hypocortisolisme

A
  • Elektrolyt stoornissen: hyponatriëmie en hyperkaliëmie
  • Hypercalciëmie
  • Hypoglycemie
  • Anemie & hoog ACTH, laag cortisol
  • Eosinofiel en lymfocytose
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

SynACTHtest

A
  • Intramusculair of i.v. ACTH toedienen
  • Als bijnier atrofisch is, zal er geen stijging van cortisol optreden
  • Na 30 minuten moet er stijging zijn tot boven 525 nmol/L
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Therapie hypocortisolisme

A
  • 15-30 mg hydrocortison
  • 9alfa-fludrocortison 0.1 mg
  • Vrouwen DHEA 50 mg/dag
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Klinische kenmerken secundaire bijnierschorsinsufficiëntie

A
  • Gewichtsverlies
  • Moeheid
  • Spierzwakte
  • Anorexie
  • Psychische klachten
  • Misselijkheid
  • Braken
  • Buikpijn

GEEN:
- Hyperpigmentatie
- Vitiligo

Weinig hypotensie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Oorzaken secundaire bijnierschors insufficiëntie

A
  • Hypofysepathologie: adenomen, hypofysitis
  • Hoofdtrauma
  • Geïsoleerde ACTH deficiëntie
  • Onttrekken corticosteroïden
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Insuline tolerantietest
Metopiron test

A

Werking van functie van hypofyse voorkwab

Werking van bijnierschors

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Insuline tolerantie test

A
  • Insuline om hypoglycaemie te veroorzaken
  • Catecholamines, glucagon, cortisol en GH stijgen
  • Geen fijne test door palpitaties, zweten en tremor
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Metopirontest

A
  • Voorkeur
  • Stof die omzetting naar cortisol remt (11-desoxycortisol naar cortisol)
  • Tijdelijk cortisolproductie remmen
  • Als hypofyse normaal reageert dan ACTH synthese toenemen en moet er stijging 11-desoxycortisol zijn
  • Onvoldoende stijging 11-desoxycortisol dan onvoldoende ACTH reserve om steroïdhormoon synthese aan te zetten
17
Q

Fludrocortison

A
  • Mineralocorticoïd om aldosteron te vervangen
  • Alleen bij primaire bijnierschorsinsufficiëntie
18
Q

Glucocorticoïd stress schema

A

Patiënten verhogen dosis glucocorticoïden bij stress/ziekte

19
Q

Klein ingreep
Grote ingreep
IC

A

50 mg/dag
75-150 mg/dag
200-300 mg/dag

20
Q

Cortisol

A
  • Verhoogt gevoeligheid vaatwand voor stoffen die vasoconstrictie geven (catecholamines, vasopressine, angiotensine)
  • Remt productie stoffen die vaatverwijding geven (bradykinine, PGE2)

Aldosteron achtige werking en draagt bij aan plasmavolume

21
Q

Symptomen bijnierschors insufficiëntie?

A
  • Onverklaarde circulatoire collaps (plotse hypotensie)
  • Onvoldoende respons op inotropica
  • Koorts zonder reactie op antibiotica
  • Onverklaarde apathie
  • Vitiligo
  • Veranderende pigmentatie
  • Hypoglycemie
  • Hyponatriëmie
  • Hyperkaliëmie
  • Eosinofilie
22
Q

Corticosteroïden gebruik

A
  • Substitutie bij primaire/secundaire bijnierinsufficiëntie
  • Anti-inflammatoire therapie bij auto-immuunziekte, allergie, anafylaxie en posttransplantatie
23
Q

Corticosteroïden

A
  • Suppressie cytokine productie
  • Inhibitie lymfocytenproliferatie, antistofproductie en fagocytose
  • Systemiscch
  • Lokaal
  • Inhalatie of klysma
24
Q

Acute complicaties gebruik corticosteroïden

A
  • Acute ontregeling DM
  • Vochtretentie
  • Ulcus/gastritis
  • Psychose
25
Q

Chronische complicaties corticosteroïden

A

Syndroom Cushing

26
Q

Complicaties hangen af van

A
  • Dosering
  • Behandelingsduur
  • Wijze toediening
  • Individuele gevoeligheid
  • Metabolisme glucocorticoïden
27
Q

Suppressie hypofyse-bijnier-as

A

20 mg/dag of meer prednison gedurende 3 weken innemen