Geschiedenis - Les 9: Een mens van de wereld (oefeningen)

Question 1

Via welke wegen waren er veel werken van klassieke auteurs in West-Europa terechtgekomen?

Answer 1

Via de Arabieren en de Byzantijnen waren er veel werken in Italië terechtgekomen. Byzantijnen zijn voorzitters van Romeinse rijk en bewaren de boeken. Daarom zijn ze belangrijk. Ook de Arabieren

Question 2

Waarom was Petrarca extra blij met de Griekse versie van het werk van Homeros?

Answer 2

Omdat deze versie heel dicht bij het origineel kwam, zonder de tussenstappen van de vertalingen

Question 3

Welke ‘mecenas’ stelt Leonardo Da Vinci te werk? Waarom ‘sponsort’ hij Da Vinci?

Answer 3

Een hertog uit Milaan, L Sforza.
Hij had concurrentie met Firenze (medici) en wou de uitstraling van Milaan groter maken.

Question 4

Toon het antropocentrisme aan in het werk van Da Vinci.

Answer 4

Met onderzoek kan een mens heel veel verklaren bv zoals het onderzoek dat hij deed op zijn eigen oog.

Question 5

Waarom is het handschrift van Da Vinci kenmerkend voor zijn karakter?

Answer 5

Hij schrijft van rechts naar links. Het vertelt iets over zijn eigenzinnigheid.

Question 6

Toon aan dat Da Vinci een ‘homo universalis’ is.

Answer 6

Hij kon heel veel.

Bv schilderen, architectuur, beeldhouwen, wetenschappen, ingenieur, planner, …

Question 7

In hoeverre bewijst de hedendaagse reconstructie van de technische schets voor een tank de genialiteit van Da Vanci?

Answer 7

Er zitten fouten in zijn schetsen, maar hij was zeker vooruitziend.

De fouten waren waarschijnlijk wel opzettelijk maar dat is niet zeker (kanon/tank).

Question 8

Wat was het probleem met de kopieën van teksten uit de oudheid?

Answer 8

Er zaten veel kopieerfouten in de teksten.

Question 9

Hoe probeerden de humanisten dat op te lossen?

Answer 9

De humanisten probeerden de oorspronkelijke tekst te herstellen door verschillende versies te vergelijken en taalkundige analyses toe te passen.

Question 10

Welke houding namen de humanisten aan tegenover theorieën en ideeën van anderen, zelfs van de auteurs uit de oudheid?

Answer 10

Ze waren kritisch en onderbouwden daarom ook hun eigen theorieën met argumenten en bewijzen.

Question 11

Wat is het humanisme?

Answer 11

Een culturele stroming van een nieuwe klasse van geletterden die in navolging van antieke schrijvers streefde naar een zelfstandige ontplooiing van de mens op geestelijk en maatschappelijk gebied.

• culturele stroming van een nieuwe klasse geletterden
• streefde in navolging van antieke schrijvers naar een zelfstandige ontplooiing van de mens op geestelijk en maatschappelijk gebied.

Question 12

Waar is het humanisme ontstaan?

Answer 12

In Firenze, Italië wat toen republiek/hertogdom Firenze en hertogdom Milaan was.

Question 13

Wanneer situeren we humanisme in de tijd?

Answer 13

ca.1400 tot ca.1600

Question 14

Welke factoren lagen aan de basis van het ontstaan van humanisme?

Answer 14

• inspiratie voor humanisme in Italië
• veel werken van KO die uit Europa waren verdwenen na de val van het West-Romeinse rijk bij de overgang naar de Middeleeuwen
  -> wel bewaard in Oost-Romeinse rijk tot aan de val van dit rijk in 1453
  -> via Arabieren terug in Italië

Question 15

Wanneer situeren we Petrarca?

Answer 15

1304-1374

Question 16

Wat zijn de belangrijkste kenmerken van het humanisme? (4)

Answer 16

IKAH

• individualisme + sterk zelfbewustzijn
• tekstkritiek + algemene kritische ingesteldheid
• antropocentrisme: mens centraal
• homo univeralis: uitblinken in verschillende disciplines zoals bv Da Vinci

Question 17

Wat is antropocentrisme?

Answer 17

Dat de mens centraal staat.

Question 18

Hoe manifesteerde het humanisme zich buiten Italië?

Answer 18

• uitgewerkt voorbeeld = ‘christelijk humanisme’ van D Erasmus
• richtte Collegium Trilingue in Leuven op (studeren 3 klassieke talen: Latijn, Grieks en Hebreeuws)

Question 19

Waar haalde het humanisme inspiratie uit de klassieke oudheid?

Answer 19

Door zoektocht naar oorspronkelijke teksten

Question 20

Waar haalde de renaissance inspiratie uit de klassieke oudheid?

Answer 20

• klassieke bouwelementen: rondbogen, zuilen, frontons, koepels, achitraven, …
• thema’s: klassieke mythen
• realisme en idealisme: uitgaan van de echte wereld (bv modellen) maar wel de perfecte mens proberen weer te geven.

Question 21

Wat was de kritische ingesteldheid bij de humanisten?

Answer 21

bestaande kennis in vraag stellen

Question 22

Wat was de kritische ingesteldheid bij de renaissance?

Answer 22

Geen slaafse navolging maar eigen verwerking.

Question 23

Hoe kwam het antropocentrisme en zelfbewustzijn tot uiting bij humanisme?

Answer 23

grote aandacht voor de mens

Question 24

Hoe kwam het antropocentrisme en zelfbewustzijn tot uiting bij de renaissance?

Answer 24

werken signeren en protretkunst

Question 25

Wie is een voorbeeld van een Homo Universalis bij de renaissance?

Answer 25

Michelangelo

Question 26

Hoe zie je dat Erasmus teruggreep naar de oudheid?

Answer 26

Hij was een specialist in de klassieke talen zoals Latijn en Grieks. Hij paste de humanistische zoektocht naar de oorspronkelijke tekst toe op de Bijbel door die in het Grieks uit te geven en zo dichter bij de originele versie te komen.

Question 27

Hoe zie je dat Erasmus een kritische ingesteldheid had?

Answer 27

Hij spotte met machtige groepen (satire) in de samenleving.
Hij was vooral kritisch voor de kerk, omdat geestelijken en kerkelijke leiders niet leefden zoals het hoorde of in de Bijbel stond en de kerk te rijk en te machtig was.

Question 28

Waarom kun je Erasmus bestempelen als een christelijke humanist?

Answer 28

Omdat hij de humanistische tekstkritiek toepaste op religieuze werken en ijverde voor een kritische hervorming van de kerk.

Question 29

Waarom zou je de Vlaamse Primitieven nog tot de middeleeuwse schilderkunst kunnen rekenen?

Answer 29

Het gaat bijna om religieuze thema’s en de werken zitten vol godsdienstige symbolen.

Question 30

Welke kenmerken hadden de Vlaamse Primitieven met de renaissance?

Answer 30

De schilders signeerden hun werk, ze maakten veel portretten van de opdrachtgevers, en ze streefden naar een realistische weergave door heel gedetailleerd te werk te gaan.

Question 31

Is er sprake van continuïteit en/of verandering tov de middeleeuwen met de Vlaamse Primitieven + renaissance?

Answer 31

Er was zowel continuïteit als verandering:
- zowel kenmerken van middeleeuwse kunst (continuïteit) als van renaissancekunst (verandering) aanwezig

Question 32

‘De Vlaamse Primitieven zijn geïnspireerd door de renaissance.’ Klopt deze uitspraak? Argumenteer.

Answer 32

Nee, het gebruik van olieverf was net een typisch kenmerk van de Vlaamse Primitieven dat door de renaissanceschilders werd overgenomen. Het gaat om 2 culturele vernieuwingsbewegingen die elkaar wederzijds beïnvloed hebben.