Biologie - 5 Micro-organismen: Bacteriën en archaea

Question 1

zijn bacteriën en archaea eencellig of meercellig?

Answer 1

eencelligen

Question 2

Waar komen bacteriën en archaea voor?

Answer 2

in en op zowat elk voorwerp of organisme, in de bodem, in water of in ijs

Question 3

Hoe groot zijn de meeste bacteriën en archaea?

Answer 3

tussen 0,2 en 5µm groot

Question 4

Zijn bacteriën en archaea prokaryoot of eukaryoot? Hoezo?

Answer 4

prokaryoot, hun DNA zweeft vrij in het cytoplasma

Question 5

Waar zit het DNA van bacteriën en archaea?

Answer 5

Hun DNA zweeft vrij rond in het cytoplasma.
Het grootste deel van hun DNA ligt centraal in 1 grote keten.
Daarnaast bevatten ze ook 1 tot wel 1000 kleine DNA-ringen, de plasmiden.

Question 6

Wat zijn plasmiden?

Answer 6

DNA-ringen

Question 7

Wat bezitten de bacteriën en archaea dat aan fotosynthese doen?

Answer 7

pigmenten zoals chlorofyl

Deze pigmenten zijn niet omgeven door een celmembraan en een celwand.

Question 8

Wat regelt de stofuitwisseling met het uitwendige milieu?

Answer 8

het celmembraan

Question 9

Wat is de taak van het celmembraan?

Answer 9

Die regelt de stofuitwisseling met het uitwendige milieu.

Question 10

Wat is de taak van de celwand?

Answer 10

geeft stevigheid en vort een bescherming tegen externe invloeden van het uitwendige milieu.

Question 11

Wat bezitten sommige bacteriën en archaea als extra bescherming naast een celwand?

Answer 11

een kapsel of slijmlaag

Question 12

Hoe bewegen prokaryoten zich voort? (

Answer 12

• sommige met lang zweephaar (al zwemmend verplaatsen)
• andere pili (kleine haarachtige uitsteeksels waarmee ze zich voorttrekken/katapulteren)

Question 13

Welke 3 hoofdvormen onderscheiden we bij de prokaryoten?

Answer 13

• ronde kokken
• staafvormige bacillen
• spiraalvormige spirillen

(hierbinnen nog grotere variatie bv sommige kokken war afgeplat of bacillen gekromd)

Question 14

Wat zijn diplokokken of diplocellen?

Answer 14

Wanneer 2 dochtercellen aan elkaar blijven hangen.

Question 15

Hoe heet het wanneer 2 dochtercellen aan elkaar blijven hangen?

Answer 15

diplokokken/diplocellen

Question 16

Wat zijn streptokokken of strptobacillen?

Answer 16

Wanneer er meerdere dochtercellen in een lange keten aan elkaar blijven vasthangen.

Question 17

Hoe heet het wanneer er meerdere dochtercellen in een lange keten aan elkaar blijven vasthangen?

Answer 17

Streptokokken/streptobacillen

Question 18

Wat zijn stafylokokken?

Answer 18

Wanneer sommige soorten kokken willekeurige stapels vormen

Question 19

Hoe heet het wanneer sommige soorten kokken willekeurige stapels vormen?

Answer 19

stafylokokken

Question 20

Wat hebben autotrofe prokaryoten nodig om zelf energierijke organische stoffen, zoals glucose, aan te maken uit anorganische stoffen, zoals koolstofdioxide en water?

Answer 20

een energiebron

Question 21

Welke 2 soorten onderscheid je van autotrofe prokaryoten?

Answer 21

fotoautotrofen en chemoautotrofen

Question 22

Wat zijn fotoautotrofen?

Answer 22

Autotrofe prokaryoten die zonlicht als energiebron gebruiken. Bacteriën bezitten hiervoor het pigment chlorofyl, archaea gebruiken een ander type pigment.

Question 23

Wat zijn chemoautotrofe?

Answer 23

Autotrofe prokaryoten die hun energie halen ui het verbreken van chemische verbindingen, zwavelbacteriën uit zwavelverbindingen en ijzerbacteriën uit ijzerverbindingen.

Question 24

Zijn het grootste deel bacteriën en archaea heterotroof of autotroof?

Answer 24

heterotroof

Question 25

Wat doen heterotrofe bacteriën en archaea? Hoe doen ze dat?

Answer 25

Ze nemen energierijke voedingstoffen uit organische materiaal op.

Dat doen ze door enzymen vrij te laten, waardoor het organisch materiaal uitwendig verteert. De vrijgekomen organische verbindingen, zoals glucose, worden dan opgenomen in hun cel.
Door middel van celademhaling maken ze energie vrij uit deze organische verbindingen.

Question 26

Wanneer is een prokaryoot aeroob?

Answer 26

Wanneer het zuurstofgas nodig heeft om te overleven.

Question 27

Wanneer is een prokaryoot anaeroob?

Answer 27

Wanneer ze geen zuurstofgas nodig hebben.

Question 28

Wat doen aerobe prokaryoten om energie vrij te maken?

Answer 28

De aerobe celademhaling

Question 29

Wat doen anaerobe prokaryoten om energie vrij te maken?

Answer 29

De anaerobe vergisting.
Bij vergisting vormt zich ethanol, melkzuur of een ander eindproduct.

Question 30

Hoe geven prokaryoten genetisch materiaal door?

Answer 30

via conjugatie

Question 31

Wat is conjugatie? Hoe werkt het?

Answer 31

• het proces dat prokaryoten gebruiken om genetisch materiaal door te geven
• tijdens dit proces verbinden 2 prokaryoten van eenzelfde soort zich met elkaar door middel van een conjugatiepilus. Langs deze holle buisvormige verbindingen worden 1 of meerdere kopieën van plasmiden doorgegeven van de ene cel (de donor) naar de andere cel (de receptor), waardoor het metabolisme van de receptor wijzigt.

Question 32

Wat is een cyste of een endospore?

Answer 32

Een beschermende laag die sommige prokaryoten maken wanneer de leefomgeving minder gunstig wordt.
In dit niet-actieve stadium kunnen ze extreme omstandigheden overleven. Als de leefomgeving opnieuw gunstig is, zal de cyste uitgroeien tot een volwaardige cel.

Question 33

Wat doen sommige prokaryoten wanneer de leefomgeving minder gunstig wordt?

Answer 33

Dan maken ze een beschermende laag (cyste of endospore)

Question 34

Hoe vermeerderen prokaryoten zich?

Answer 34

ongeslachtelijk door een celdeling, waarbij de cel zich deelt in 2 identieke dochtercellen.

Question 35

Hoe werkt de celdeling per stap bij prokaryoten?

Answer 35

1) Het kopiëren van genetisch materiaal.
2) celmembraan en de celwand groeien aan en verplaatsen de 2 kopieën van het genetisch materiaal zich naar beide uiteinden van de cel.
3) de cel snoert zich in het midden in

Question 36

Hoe heet de tijd die nodig is om uit 1 cel 2 dochtercellen te vormen?

Answer 36

De generatietijd

Question 37

Wat is de generatietijd?

Answer 37

De tijd die nodig is om uit 1 cel 2 dochtercellen te vormen (de celdeling bij prokaryoten).

Question 38

Wat geeft een groeicurve weer?

Answer 38

Het aantal individuen in een kolonie in functie van de tijd. De groei van een kolonie volgt altijd een vast patroon.

Question 39

Wat zijn de 4 fasen van de groeicurve van een prokaryoot wanneer die in een geschikte habitat terechtkomt en zich begint te vermeerderen en zo een kolonie vormt?

Answer 39

1) lagfase

2) exponentiële fase

3) stationaire fase

4) afstervingsfase

Question 40

Wat is de lagfase van de groeicurve?

Answer 40

• 1e fase
• prokaryoten komen in nieuwe omgeving en hebben tijd nodig om aan te passen aan de temperatuur, zuurgraad, soort voedingstoffen, … Het aantal individuen neemt niet toe

(to lag = treuzelen)

Question 41

Wat is de rode gestippelde lijn in de groeicurve?

Answer 41

de draagkracht

Question 42

Wat is de exponentiële fase in de groeicurve?

Answer 42

• 2e fase
• prokaryoten vermeerderen zich met een vrij constante snelheid, waardoor hun aantallen exponentieel toenemen

Question 43

Wat is de stationaire fase in de groeicurve?

Answer 43

• 3e fase
• door de exponentiële groei de draagkracht overschreden en bereikt de kolonie haar max populatiegrootte + omstandigheden van het leefmilieu zijn niet langer ideaal, waardoor de generatietijd vergroot
• er ontstaan evenveel prokaryoten als er sterven, waardoor de populatiegrootte constant blijft

Question 44

Wat is de afstervingsfase van de groeicurve?

Answer 44

• 4e fase
• populatiegrootte neemt af: er sterven meer prokaryoten dan er bijkomen. Dat komt door de verder afnemende hoeveelheid hulpbronnen of door her steeds minder gunstige milieu
• blijft doorgaan tot alle hulpbronnen opgebruikt zijn, of tot de omstandigheden van het milieu ongunstig worden waardoor alle prokaryoten sterven of een cyste vormen.

Question 45

Wat is eutrofiëring

Answer 45

Wanneer er fel vervuild water is door te veel voedingstoffen in meststoffen die dan bv te veel aanwezig zijn dan normaal in het stilstaand poel.

Question 46

In wat voor toepassingen gebruiken de geneeskunde, de voedingssector en de industrie de eigenschappen van sommige micro-organismen?

Answer 46

In biotechnische toepassingen

Question 47

Waarom spelen archaea een grote rol in het broeikaseffect?

Answer 47

• leven in symbiose met andere organismen: helpen darmen van dieren met vertering
• produceren methaangas (CH4) (= sterk broeikasgas)

Question 48

Welke bacteriën zijn de eerste schakel in sommige voedselketens?

Answer 48

Cyanobacteriën

Question 49

Waarom spelen prokaryoten een belangrijke rol in de stikstof- en koolstofkringloop?

Answer 49

Als reducenten van organisch afval maken ze minerealen beschikbaar voor planten door middel van ammonificatie en nitrificatie.

Question 50

Waarom is het goed dat sommige bacteriën ziekteverwekkers zijn?

Answer 50

Ze houden zo populatiegroottes binnen de perken.

Question 51

Wat is probiotica?

Question 52

Welke prokaryoten kunnen voor voedselbederf zorgen?

Answer 52

Heterotrofe prokaryoten

Dat komt enerzijds door de groei van schadelijke bacteriën, die een voedselinfectie kunnen veroorzaken + ze kunnen giftige stoffen produceren tijdens hun metabolisme, waardoor je een voedselvergifitigin kunt oplopen.

Question 53

Wat is metabolisme?

Question 54

Wat zijn fermentaties?

Answer 54

Processen waarbij gewenste bacteriën of schimmels inwerken op voedsel of drank.

Question 55

Wat zijn GGO’s?

Answer 55

genetisch gemodificeerde micro-organismen

Question 56

Wat is de methanogene archaea?

Answer 56

zij helpen bij de spijsvertering in de maag van grazers, maar spelen ook een grote rol in het broeikaseffect omdat ze methaangas produceren.

Question 57

Hoe heten de archaea die methaangas produceren?

Answer 57

Methanogene archaea