Ból w neurologii Flashcards
Rodzaje bólu (3)
- Somatogenny
- Neurogenny
- Psychogenny
Struktury wewnątrzczaszkowe wrażliwe na ból (5)
- Opona twarda
- Zatoki i inne naczynia żylne
- Naczynia tętnicze duże
- Tętnice oponowe
- Pnie nerwów czaszkowych
Struktury zewnątrzczaszkowe wrażliwe na ból (8)
- Powłoki czaszki
- Pnie tętnicze
- Tkanki oczodołu
- Jama nosa
- Ucho zewnętrzne i środkowe
- Zęby
- Mięśnie czepca, karku i żwaczy
- Górne nerwy rdzeniowe (korzenie C1-3)
Migrena to
Zespół chorobowy, prawdopodobnie uwarunkowany genetycznie, objawiający się napadami bólów głowy i objawów towarzyszących, o typowym, powtarzalnym przebiegu i czasie trwania od kilku do kilkudziesięciu godzin
Migrena - epidemiologia (2)
- 3-10% populacji
2. 19 pozycja na liście WHO wszystkich chorób prowadzących do niepełnosprawności
Prodromy (4)
- Objawy poprzedzające o kilka godzin wystąpienie fazy bólowej migreny
- Zaburzenia emocji i nastroju
- Zaburzenia czynności wegetatywnych
- Objawy zmysłowe
Aura (2)
- Objawy ubytkowe poprzedzające bezpośrednio fazę bólową migreny - mroczki, błyski, parestezje, niedowład połowiczy, afazja
- W pełni odwracalne
Klasyfikacja migreny (6)
- Migrena bez aury
- Migrena z aurą
- Migrena przewlekła
- Powikłania migreny
- Migrena prawdopodobna
- Zaburzenia napadowe, które mogą być związane z migreną
Migrena bez aury - ile napadów musi spełniać kryteria
Przynajmniej 5
Migrena bez aury - ile muszą trwać napady bólu spełniające kryteria
4-72 godzin - nie leczone lub leczone nieskutecznie
Migrena bez aury - jakie cechy ma ból spełniający kryteria (4)
Dwie lub więcej poniższych cech:
- Jednostronne umiejscowienie
- Pulsujący charakter
- Średnie lub znaczne nasilenie bólu
- Nasilenie się bólu przy zwykłej aktywności fizycznej lub unikanie takiej aktywności
Migrena bez aury - objawy towarzyszące bólom spełniającym kryteria (2)
- Foto i/lub fonofobia
2. Nudności i/lub wymioty
Migrena z aurą - podział (4)
- Migrena z typową aurą
a) aura z bólem głowy
b) aura bez bólu głowy - Migrena z aurą z pnia mózgu ( typu podstawowego)
- Migrena połowiczno-poraźna
a) rodzinna
b) sporadyczna - Migrena siatkówkowa
Migrena z aurą - ile napadów musi spełniać kryteria
Co najmniej 2
Migrena z aurą - jeden lub więcej całkowicie odwracalnych objawów aury (6)
- Wzrokowe
- Czuciowe
- Mowa/język
- Ruchowe
- Z pnia mózgu
- Z siatkówki
Migrena z aurą - jakie cechy ma spełniać aura (6)
3 z 6 podanych:
- Co najmniej 1 z objawów aury narasta w ciągu >=5min
- Dwa lub więcej objawów pojawia się po kolei
- Każdy objaw aury trwa 5-60 min
- Co najmniej 1 objaw jest jednostronny
- Co najmniej 1 objaw jest dodatni
- Aurze towarzyszy lub zaraz po niej w ciągu 60 min następuja ból głowy
Migrena z aurą z pnia mózgu - kryteria
- Spełnia kryteria migreny z aurą
- Aura spełnia 2 poniższe warunki:
a) co najmniej 2 z poniższych w pełni odwracalnych objawów z pnia mózgu:
- dyzartria
- szumy uszne
- zawroty głowy
- osłabienie słuchu
- dwojenie
- ataksja bez mogących ją wytłumaczyć zaburzeń czucia
- obniżenie poziomu świadomości (GCS < 14)
b) brak objawów ruchowych lub z siatkówki
Rodzinna migrena połowiczo-poraźna - FHM1 mutacja
W genie CACNA1A
Rodzinna migrena połowiczo-poraźna - FHM1 objawy (3)
- Objawy typu podstawnego
- Zaburzenia świadomości (dezorientacja, śpiączka)
- Gorączka
Rodzinna migrena połowiczo-poraźna - FHM1 co może wywołać napad
Niewielki uraz głowy
Rodzinna migrena połowiczo-poraźna - FHM1 co może wystąpić dodatkowo
Postępująca ataksja móżdżkowa u 50% rodzin
Rodzinna migrena połowiczo-poraźna - FHM2 mutacja
ATP1A2
Rodzinna migrena połowiczo-poraźna - FHM3 mutacja
SCN1A
Zaburzenia napadowe, które mogą być związane z migreną (3)
- Nawracające zaburzenia żołądkowo-jelitowe:
a) cykliczne wymioty
b) migrena brzuszna - Łagodne napadowe zawroty głowy typu dziecięcego
- Łagodny napadowy kręcz karku
Migrena brzuszna - charakterystyka (3)
- Ból brzucha umiejscowiony w linii pośrodkowej, w okolicy pępka lub słabo zlokalizowany
- Ból tępy, przykry, silny
- Co najmniej 2 objawy towarzyszące: brak łaknienia, nudności, wymioty, bladość
Faza postdromalna to
Objawy po napadzie bólu, niebędące bólem głowy
Faza postdromalna - częstość i czas występowania
80-90%
do 48 godzin po napadzie
Faza postdromalna - objawy (4)
- Objawy neuropsychiatryczne: zaburzenia nastroju, snu i koncentracji
- Objawy czuciowe: “ciężka głowa”, fono-, fotofobia, zaburzenia mowy
- Objawy z pp: nudności, wzdęcia, zaparcia, wymioty, zaburzenia łaknienia, biegunka, ból brzucha
- Objawy systemowe: uczucie zmęczenia, zwiększone wydalanie moczu, zatrzymanie płynów
Powikłania migreny (4)
- Przetrwała aura bez zawału
- Stan migrenowy
- Migrenowy zawał mózgu
- Napad padaczkowy sprowokowany aurą
Przetrwała aura bez zawału
Przynajmniej 1 objaw aury trwający tydzień i brak zawału mózgu w neuroobrazowaniu
Stan migrenowy
Wyniszczający napad migrenowy trwający dłużej niż 72 godziny (napady powtarzają się bez przerwy lub z przerwą trwającą nie dłużej niż 4 godziny)
Migrenowy zawał mózgu (3)
- Co najmniej 1 objaw aury utrzymuje się dłużej niż 60 min.
- W CT/MRI obszar niedokrwienia odpowiadający objawowi aury.
- Brak innych przyczyn zawału mózgu.
Napad drgawkowy spowodowany aurą
Napad padaczkowy podczas lub do godziny po napadzie migrenowym z aurą
Migrena przewlekła - charakterystyka (7)
- Ból głowy co najmniej 15 razy w miesiącu przez co najmniej 3 miesiące, przy czym co najmniej 8 dni w miesiącu ból ma charakter migrenowy
- Początkowo typowe bóle migrenowe
- Zwiększanie częstości napadów w ciągu lat
- Zanikanie typowych dla napadu migreny cech
- Dolegliwości przyjmują cechy napięciowych bólów głowy
- Znaczna część pacjentów nadużywa środków przeciwbólowych
- Leczenie profilaktyczne jak w migrenie
Teoria naczyniowa (klasyczna) (3)
- Faza aury - skurcz naczyń
- Faza bólu - rozkurcz naczyń
- Faza obrzękowa
Migrena - patofizjologia (3)
- Teoria naczyniowa
- Teoria neurogenna
- Teoria serotoninowa
Leczenie przerywające napad łagodny (1)
Kwas acetylosalicylowy
Leczenie przerywające napad umiarkowany (5)
- NLPZ
- Ergotamina
- Rizatryptan
- Sumatryptan
- Zolmitryptan
Leczenie przerywające napad ciężki (5)
- Rizatryptan
- Sumatryptan s.c.
- Zolmitryptan
- DHE i.m.
- Ergotamina
Leczenie przerywające napad bardzo ciężki (2)
- DHE i.v.
2. Opioidy
Tryptany - jako leki przeciwmigrenowe (6)
- Agoniści receptorów 5HT1
- Stosowane w przerwaniu napadu
- Nieskuteczne w objawach aury
- Im wcześniej podane tym lepiej
- Działanie po kilkunastu min po s.c. a po kilkudziesięciu po p.o.
- Napad migreny może wpłynąc na farmakokinetykę tryptanów
Tryptany - działania nieporządane (8)
- Uczucie ociężałości
- Uderzenia gorąca
- Zawroty głowy
- Męczliwość
- Senność
- Nudności
- Wymioty
- Ucisk w klatce piersiowej
Leczenie wspomagające w napadzie - nudności i wymioty (4)
Zawsze należy dołączyć lek przeciwwymiotny:
- Metoklopramid
- Domperydon
- Chlorpromazyna
- Prochlorpromazyna
Leczenie profilaktyczne - kiedy (5)
- Gdy napady migreny przynajmniej raz w tygodniu
- Przeciwwskazania lub brak skuteczności leczenia objawowego
- Stosowanie leków przerywających napad co najmniej 2 razy w tygodniu
- Warianty migreny
- Napady znacząco pogarszające komfort życia i zdolność do pracy pomimo ostrego leczenia
Leczenie profilaktyczne - leki pierwszego rzutu (3)
- Beta-blokery (propranolol, metoprolol, atenolol, nadolol, timolol)
- Blokery kanałów wapniowych (flunaryzyna)
- Leki p/padaczkowe (kwas walproinowy, topiramat, gabapentyna)
Leczenie profilaktyczne - leki pierwszego rzutu w migrenie okołomiesiączkowej (2)
- Tryptany (zolmitryptan, naratryptan, frowatryptan)
2. NLPZ (naproksen, kwas mefenamowy)
Leczenie profilaktyczne - leki drugiego rzutu (5)
- Trójcykliczne anytdepresanty (amitryptylina, nortryptylina)
- SNRI (wenlafaksyna)
- Suplementy (koenzym Q10, Mg, riboflawina)
- Lepiężnik
- Toksyna botulinowa
Nowe leki na migrenę działające na przekaźnictwo CGRP (4)
- Erenumab
- Eptinezumab
- Fremanezumab
- Galcanezumab
Nowe leki na migrenę - selektywny agonista 5-HT1F
Lasmiditan
Leczenie profilaktyczne migreny - metody niefarmakologiczne (3)
- Techniki relaksacyjne
- Biofeedback
- Trening kognitywno-behawioralny
Ból głowy typu napięciowego - ile osób
30-78% populacji ogólnej
Ból głowy typu napięciowego - patofizjologia (8)
- Może być zarówno ośrodkowy i obwodowy
- Długotrwały skurcz mięśni (stres mięśniowy)
- Stres psychospołeczny
- Lęk
- Depresja
- Inne zaburzenia psychiczne
- Dysfunkcja twarzowo-żuchwowa
- Nadużywanie leków przeciwbólowych
Ból głowy typu napięciowego - ile epizodów bólu musi spełniać kryteria
Przynajmniej 10
Ból głowy typu napięciowego - czas trwania epizodu
30 min do 7 dni
Ból głowy typu napięciowego - ból głowy ma przynajmniej dwie cechy (4)
- Obustronne umiejscowienie
- Uciskowy a nie pulsujący charakter
- Łagodne lub umiarkowane natężenie
- Nie nasila się przy rutynowej aktywności
Ból głowy typu napięciowego - ból musi posiadać dwie następujące cechy
- Brak nudności i wymiotów
2. Może towarzyszyć fono- i fotofobia ale nie oba naraz
Ból głowy typu napięciowego - leczenie (4)
- Identyfikacja i eliminacja czynników stresogennych, zmiana stylu życia
- Leczenie współistniejących zaburzeń emocjonalnych
- Odstawienie leków przeciwbólowych
- Techniki behawioralne i inne psychoterapeutyczne
Trójdzielno-autonomiczne bóle głowy (4)
- Klasterowy ból głowy
- Napadowa hemikrania
- Krótkotrwałe napady jednostronnego, podobnego do nerwobólu bólu głowy:
a) z nastrzyknięciem spojówek i lzawieniem - SUNCT
b) z objawami autonomicznymi z nerwów czaszkowych - Hemicrania continua
Klasterowy ból głowy to inaczej
Ból głowy Hortona
Klasterowy ból głowy - charakterystyka bólu (4)
- Ciężki lub bardzo ciężki
- Jednostronny
- Zlokalizowany w oczodole, nad oczodołem lub w skroni
- Trwa bez leczenia 15-180 min
Klasterowy ból głowy - bólowi towarzyszy przynajmniej jeden z poniższych (6)
- Tożstronne nastrzyknięcie spojówek lub łzawienie
- Tożstronne przekrwienie śluzówki nosa lub wyciek z nosa
- Tożstronny obrzęk powieki
- Tożstronne pocenie się czoła i twarzy
- Tożstronne zwężenie źrenicy albo opadanie powieki
- Uczucie niepokoju lub pobudzenia
Klasterowy ból głowy - częstość napadów
1/2dni - 8 dziennie
Klasterowy ból głowy - leczenie napadu (2)
- Wdychanie czystego tlenu (12-15l/min przez 15min)
2. Tryptany (sumatryptan, zolmitryptan - iniekcja, donosowo)
Klasterowy ból głowy - leczenie profilaktyczne (7)
- Werapamil
- Węglan litu
- Topiramat
- Gabapentyna
- Baklofen
- Stymulacja tylnej części podwzgórza
- Stymulacja nerwu potylicznego
Napadowa hemikrania (3)
- Napady podobne do klasterowego ale krótsze 2-30 min
- Częściej u kobiet i w wieku dojrzałym
- Indometacyna w dawkach terapeutycznych zapobiega całkowicie napadom
SUNCT (7)
- Short-lasting Unilateral Neuralgiform headache with Conjunctival injection and Tearing
- Ból jednostronny, przeszywający, pulsujący
- Ból zlokalizowany w oczodole, nad oczodołem lub w skroni
- Ból trwa 5-240s
- Towarzyszy mu tożstronne nastrzyknięcie spojówek i łzawienie
- Częstość bólu 3-200x dziennie
- Leczenie - lamotrygina
SUNA (7)
- Short-lasting Unilateral Neuralgiform headache with cranial Autonomic symptoms
- Ból jednostronny, przeszywający, pulsujący
- Ból zlokalizowany w oczodole, nad oczodołem lub w skroni
- Ból trwa 5-240s
- Towarzyszy mu tożstronne nastrzyknięcie spojówek i łzawienie albo nic nie towarzyszy
- Częstość bólu 3-200x dziennie
- Leczenie - lamotrygina
Ból głowy spowodowany nadużywanie leków (3)
- Inaczej: ból z odbicia
- Nadużywanie: ponad 10 dni w miesiącu, regularnie przez co najmniej 3 miesiące
- Leki: tryptany, ergotamina, proste leki przeciwbólowe, opioidy