Begrippen Flashcards
- Stressoren
situaties, gebeurtenissen of prikkels die belastend zijn en een aanpassing
Vergen
- Stress
subjectief ervaren onevenwicht tussen interne en/of externe gebeurtenissen/prikkels en de mogelijkheden ermee om te gaan. Ook wel een onbalans, subjectief ervaren.
stressreactie
de reactie van individu op stress en uit zich op verschillende manieren (fysiologisch, cognitief, gedradsmatig of emotioneel)
- Coping
alle mentale en gedragsmatige acties die gericht zijn op het omgaan met als stressvol ervaren interne en/of externe prikkels/gebeurtenissen.
- Sociale steun:
hulp die iemand geeft aan een ander die voor een probleem of uitdaging staat met het doel het probleem op te lossen of ten minste de ervaren stress en/of negatieve emoties te verlichten.
- Stigma
een persoon krijgt een bepaald kenmerk, wat hem of haar in negatieve zin anders maakt
- Labeling
een kenmerk toekennen dat iemand definieert.
- Sociaal-constructivisme:
visie dat wetenschappelijke kennis en biologische discoursen over het lichaam, ziekte en gezondheid geproduceerd worden door subjectieve, historisch bepaalde menselijke interesses; en bovendien onderhevig zijn aan voortdurende verandering en herinterpretatie.
- Omstreden aandoening:
Betwiste ziekten zijn aandoeningen waarbij patiënten en hun pleitbezorgers vechten om medisch onverklaarbare symptomen erkend te krijgen in orthodoxe biomedische termen, ondanks weerstand van medische onderzoekers, artsen en instellingen.
- Kwaliteit van leven:
: is de perceptie van personen van hun plaats in het leven binnen de context van de cultuur en waardesystemen waarin zij leven en in relatie tot hun doelen, verwachtingen, standaarden en zorgen (WHO, 1997)
- Determinant:
effect op gezondheid afhankelijk van invulling
- Prognostische factoren:
factoren van invloed op het verdere verloop van een ziekte
- Sociale stratificatie
Het indelen van groepen mensen in maatschappelijke lagen, waartussen een ongelijkheidsverhouding bestaat.
- proportioneel universalisme
beleid gericht op alle burgers met verschillende intensiteit voor bepaalde doelgroepen
- Geïndiceerde preventie;
maatregelen op individuelen met een verhoogd risico, veel aanwezig tegenwoordig
- Zorg gerelateerde preventie
maatregelen gericht op personen met een ziekte.
- Humorenleer
lichamelijk onderzoek van de patiënt is niet nodig
- Toegankelijke zorg
personen die zorg nodig hebben kunnen op tijd en zonder drempels toegang krijgen tot zorg
- Culturele competentie
Het vermogen om zich te verhouden tot de waarden, gevoelens en overtuigingen van anderen in verschillende culturen, en effectief omgaan met dergelijke verschillen als onderdeel van alle interacties
- Cultuur
De gedeelde, zichtbare en verborgen opvattingen die de afspraken en gedragingen, en de ideeën, symbolen en concrete hulpmiddelen die afspraken en praktijken ondersteunen en ze zinvol maken
Cultuur gebonden syndromen
ziekte die alleen kan worden begrepen wanneer er rekening gehouden wordt met de specifieke context
gezondheidsgedrag
gedragspatronen, handelingen en gewoonten die betrekking hebben op gezondheid het behoud, het herstel en de verbetering van de gezondheid”.
Preventief gedrag
Behoud van gezondheid door wegnemen/verminderen van risico’s (condoom, gordel)
Detecterend gedrag
Voorkomen van (verergering van) ziektes door deze (vroeg)tijdig op te sporen
Curatief gedrag
Beperken van de gevolgen van ziektes en voorkomen van comorbiditeit door adequaat
ziektegedrag (bv. zorggebruik, therapietrouw)
sociaal contextueel - predisposing
hoe ondersteunend is de omgeving tot zorggebruik
Scoping
Voortraject ZiN over inhoudelijke beoordeling
Assesment
wetenschappelijke beoordeling
Appraisal
Maatschappelijke beoordeling
Sluis
ZiN sluis voor dure geneesmiddelen, over voorwaardelijke toelating of permanente of geen toelating
PG
gezondheid hele bevolking bevorderen en beleid te laten samenwerken
optimistic bias
Neiging om de kans op negatieve gebeurtenissen laag in te schatten
Intention behavior gap
verschil tussen intentie en uitvoeren van gedrag
HBM wat doet het?
- Waargenomen vatbaarheid
- waargenomen voordelen
- waargenomen ernst
self-efficacy
vertrouwen in eigen kunnen
Oplossingen etniciteit en gezondheidsverschillen
- Community based
- Aansluiten leefwereld
- Voorlichting eigen taal en cultuur
- Richten op doelgroep
IZA punten
- Druk op kosten
- Versnippering bekostiging
- Kwaliteit onder druk
- Zorgprofessionals onder druk
Kritiekpunten ZVW
- Vrije artsenkeuze en zelfbeschikking
- Overbehandeling
- samenwerking en concurrentie
- Keuzes gemaakt door dure zorg
- Artsen tussen beroepsstandaard en ethiek
- Weinig aandacht individu
- Te weinig aandacht preventie
- Activity – passivity
Bv; coma (consensusmodel)
- Cooperation – guidance
(bv. infectieziekten) -> samenwerken en volgen (conflictmodel)
- Mutual participation
Bv; chronische ziekte -> samen besluiten over zorg
Cues to action
beïnvloeden waargenomen bedreiging
symbolisch interactionisme (ziektebegrip)
ziekte is een relatief begrip dat tot stand komt door onderhandeling
Functionalisme (ziektebegrip)
ziekte is het onvermogen om sociale rollen te vervullen
Culturele competenties
- Bewustzijn
- Houding
- Vaardigheden
- Kennis