Astmi og ofnæmi hjá börnum - 10.okt

Question 1

Hverjar eru líkur (%) á að barn foreldra fái ofnæmi / ofnæmissjúkdóm

1. Ef hvorugt foreldri er með
2. Ef annað foreldri er með
3. Ef bæði eru með en með sitthvorn ofnæmissjúkdóminn
4. Ef bæði eru með sama ofnæmissjúkdóm

Answer 1

1. Ef hvorugt er með = 13% líkur að barn fái ofnæmi/ofmænissjúkdóm
2. Ef annað er með = 20% líkur
3. Ef Bæði eru með en sitthvorn sjkd. = 43% (yfir 40%)
4. Ef bæði með sama sjkd. = 72% (yfir 70%)

Question 2

Hvað er astmi ?

Answer 2

• Endurtekin teppa í lungnaberkjum sem gengur til baka með lyfjum eða af sjálfu sér
• Bólga í lungnaberkjum
• Aukin auðertni lungnberkja við áreiti

Question 3

Hvert er algengi (%) astma hjá börnum ?

Answer 3

10-20%
- mismunandi milli landa

Question 4

Hversu mörg forskólabörn (%) fá hvæsiöndun ?

Answer 4

• Allt að helmingur barna fær a.m.k 1x hvæsiöndun með kvefi
• 30-50% barna með endurtekna hvæsiöndun (erfitt að anda frá sér) fá seinna meir astma

Question 5

Hversu mörg skólabörn (%) sem greinast með astma eru laus við hann á fullorðinsárum ?

Answer 5

75%

Question 6

Hvað er hvæs með kvefi (episodic wheeze) ?

Answer 6

Hvæsiöndun af og til oftast í tengslum við veirukvef en þess á milli eru börnin einkennalaus

Question 7

Hvað er fjölþátta hvæs (multi-trigger wheeze) ?

Answer 7

Hvæsiöndun í tenglsum við veirukvef auk þess að hafa öndunarfæraeinkenni þess á milli

Question 8

Hvað er RS veirusýking ?

isl: Bráð berkjubólga, e. Acute bronchiolitis

Answer 8

• Veirusýking í neðri öndunarvegum ungra barna
• Oftast orsakað af RS veirunni (70%)
• 20% barna fá bráða berkjungabólgu

Question 9

Hver er meðverðin við RS veirusýkingu ?

Answer 9

Meðferðin er fyrst og fremst stuðningsmeðferð
- astmalyf og berkjuvíkkandi lyf og sterar hafa lítil eða engin áhrif !

Question 10

Hvernig er astmi greindur ?

Answer 10

• Saga og skoðun
• PEF (Peak Expiratory Flow)
• Spirometria

Question 11

Líkindi á astma hjá börnum yngri en 5 ára?

Answer 11

Fáir hafa astma
- Einkenni: hósti, hvæsiöndun, mæði í < 10 dag samfara öndunarfærasýkingum
- kemur 2-3x / ári
- engin einkenni þess á milli

Sumir hafa astma
- Einkenni: hósti, hvæsiöndun, mæði í >10 daga samfara öndunarfærasýkingum
- >3 episodes á ári eða mjög slæm episodes og/eða næturversnun
- á milli episodes hafa þau stundum hósta af og til, hvæsiöndun eða mæði

Flestir hafa astma
- Einkenni: hósti, hvæsiöndun, mæði í >10 daga samfara öndunarfærasýkingum
- > episodes á Sri eða mjög slæm episodes og/eða næturversnun
- á milli episodea hafa þau hósta, hvæsiöndun eða mæði við að hamast eða hlæja
- jákv ofnæmispróf, exem, fæðuofnæmi eða fjölskyldusaga um astma

Question 12

Hverjar eru horfur í astma hjá börnum ?

Answer 12

• Hvæsiöndun með kvefi á kornabarnsaldri, um 80% verða einkennlaus þegar þau eldast
• Astmi á skólaaldri 3/4 einkennalausir sem fullorðnir

Question 13

Hver eru einkenni ofnæmiskvefs?

Answer 13

• Nefrennsli
• nefkláði
• nefstíflur
• unerring
• kláði í munni ogeyrum
• skirt lyktarskyn
• augnkláði
• þreyta og einbeitingaskortur

Question 14

Hver er meðferðin við ofnæmiskvefi ?

Answer 14

• fræða um sjúkdóminn
• forðast ofnæmisvaldinn
• andhistamín til inntöku
• nefúði og augndropar (Andhistamín, sterar, krómoglyktöt)

Question 15

Barnaexem kemur á ungaaldri
- hversu margir (%) fá það 0-6 mánaða?
- …………. á fyrsta aldursári ?
- ………….. innan við 5 ára?

Answer 15

0-6 mánaða
- 45% hafa fengið exemið

Á fyrsta ári
- 60%

Innan við 5 ára
- 85%

Question 16

Hver er skilgreiningin á exemi ?

Answer 16

Exem er krónískur bólgu sjúkdómur í húð með kláða sem kemur ofast fyrir hjá börnum en þekkist einnig hjá fullorðnum.
Exem kemur og fer. Oft fylgir exeminu hækkun á IgE ofnæmisþætti í blóði og astmi eða ofnæmiskvef eða fjölskyldusaga um sjúkdóma

Question 17

Margt getur haft áhrif á exemið, nefndu dæmi

Answer 17

• ónæmiskerfið
• þurrkur (kláði –> klór –> exem)
• ertandi efni
• ofnæmi
• fæðuóþol
• sýkingar
• hiti og kuldi
• sálrænir þættir

Question 18

Hver er hin helsta undirstaða í meðferð við exemi ?

Answer 18

Rakakrem á hverjum degi

Question 19

Hverjar eru horfur exems ?

Answer 19

• 40-60% losna við exemið
• um helmingur með meðalslæmt eða slæmt exem fær astma
• 2/3 fá ofnæmiskvef

Question 20

Hversu mörg % barna fær aukaverkun af fæðu (fæðuofnæmi/óþol)?

Answer 20

2-8% barna fá aukaverkun af fæðu

Question 21

Hverjir eru helstu fæðuofnæmisvaldarnir ? (6 hlutir)

Þetta er prófaspurning, hún sagði það í fyrirlestrinum !!

Answer 21

• egg
• kúamjólk
• fiskur
• jarðhnetur
• soja
• hveiti

Question 22

Hverjir eru lang algengustu fæðuofnæmisvaldar hjá börnum undir 3 ára ?

Answer 22

Egg og kúamjólk

Question 23

Hver eru helstu einkennin við fæðuofnæmi ?

Answer 23

Húðeinkenni (um 75%)
- Nina (urticaria), bjúgur í andliti, version á exam

Meltingarfæraeinkenni (um 70%)
- ógleði, uppköst, kviðverkir, niðurgangur, kláði í munni

Öndunarfæraeinkenni (5-10%)
- nef- og augnkvenf, astma, barkabólga

Inner einkenni
- ungbarnakveisa, ofnæmislost, annað

Question 24

Hversu langur tími líður oft þangað til að einkenni koma fram ?

Answer 24

Í langflestum tilfellum eru einkennin komin innan 2 tíma og oftast innan 15mín