Afbraak van nutriënten in de tr. dig Flashcards
nut van spijsvertering
afbraak macromoleculen, voorkomt antilichaamvorming tegen dieet eiwit, garandeert soortspecifieke ER-synthese van lichaamseigen macromoleculen
enzymen koolhydraten
glycosidasen
enzymen eiwitten
amidasen
enzymen vetten
esterasen
4 vormen koolhydraten
zetmeel, glycogeen, saccharose, lactose
Waaruit zijn zetmeel, glycogeen, saccharose en lactose opgebouwd?
glucose, fructose en galactose
2 vormen zetmeel
amylose en amylopectine
Hoe is een lineair zetmeel of glycogeen molecuul aaneen geschakeld?
met a-1,4 bindingen
Wat is en doet a amylase?
uit speekselklier en de pancreas, knipt de a 1,4 binding
Wat kan alfa amylase niet?
niet een a-1,4 binding naast een a-1,6 binding knippen en geen eindstandig alfa 1,4 binding
Wat zijn malto-oligosaccharides?
saccharides afkomstig uit lineair zetmeer
Wat doet glucoamylase?
Knipt de a-1,4-binding > maltoses, maltotrioses
Wat kan sucrase?
1,4 en 1,2 binding verbreken
Wat kan isomaltase?
a-1,6 bindingen verbreken
Wat kan lactase?
Lactose splitsen
SGLT1
glucose carrier die glucose icm natrium over het celmembraan kan transporteren
GLUT5
kan fructose passief over het celmembraan transporteren
Endopeptidases
worden door de maag en pancreas uitgescheiden, kunnen in midden van peptiden knippen
Carboxypeptidase
knippen aan uiteinde bij C-terminus, uitgescheiden door pancreas
Aminopeptidases
bevinden zich in het darmoppervlak en cytosol van enterocyt, knippen aan uiteinde bij N-terminus
pepsine
knipt na een zuur aminozuur
trypsine
knipt na een basisch aminozuur
chymotrypsine
knipt na een hydrofoob aminozuur
elastase
knipt na een klein aminozuur
triglyceriden
3 vetzuurstaarten aan 1 glycerolmolecuul
alfa lipase
afkomstig uit pancreas en pas werkzaam met colipase
maaglipase
uit hoofdcel, afgegeven bij verhoogde concentratie gastrine
- werkt bij zure pH, pepsine resistent, trypsine gevoelig en voorziet 15-30% afbraak van vetten
melklipase
in moedermelk: melklipase is HCl resistent, best in alkalisch milieu, onafhankelijk van galzouten
Hoe werkt melklipase?
in de darm van het kind, zorgt voor CCK secretie door I-cellen in duodenum
pancreaslipase
pas werkzaam met co-lipase
3 stadia lipolyse
1 vetbol wordt geëmulgeerd
2 emulsie vormt lipide vesicles
3 lipide vesicles worden gemengd met micellen, galzouten zijn essentieel
Waardoor kunnen vrije vetzuren en monoglyceriden door membraan enterocyt heen?
Na,H exchanger pompt protonen lumen in > gradiënt > oppervlak dichtbij enterocyt wordt zuur > vetzuren worden neutraal
MCT
hebben een korte vetzuurstaart; zit in moedermelk, dieetsupplementen en medicijnen; kunnen passief de cel in; door esterases afgebroken, dus geen galzouten en lipase nodig; bij patienten met vetverteringproblemen
stoornissen koolhydraatafbraak
lactose malabsorptie, sucrase-isomaltase deficientie, pancreasamylase tekort
symptomen bij koolhydraatafbraak stoornis
osmotische diarree, flatulentie en H2 gas, zure faeces
stoornissen eiwitafbraak
- pancreasinsufficientie door bijv CF > oraal pancreatine innemen
- enterokinase deficientie > enterokinase innemen
stoornissen vetafbraak
- verminderde lipase activiteit > orale pancreasenzymen innemen en dieet met MCT
- verminderde galzoutsecretie > MCT dieet met essentiele vetzuren, vet-oplosbare vitamines en evt ursodeoxycholaat