5: Larynx Flashcards

1
Q

Í hvaða 2 flokka skiptast vandamál í barkakýli?

A

Anatomísk og starfræn.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

5 flokkar anatómískra vandamála í barkakýli.

A
Hnútar og separ
Intubation granuloma
Reinke edema
Cysts
Papillomatosis
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

2 flokkar starfrænna vandamála í barkakýli.

A

Recurrens lömun

Laryngeal dystoniur.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

3 hlutverk barkakýlis í röð eftir minnkandi mikilvægi.

A

Öndun
Kynging
Rödd

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Hvaða 2 taugar ítauga barkakýli og hvað gera þær?

A
  • Recurrens taug (kemur frá vagus, liggur meðfram barka og er mikilvægari, ítaugar allt nema m. crycothyroid )
  • Superior laryngeal taug - er motor taug til crycothyroid vöðva.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

3 hlutar barkakýlis.

A

Supraglottis
Glottis
Subglottis
(þar fyrir neðan er barkinn)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Sögutaka ef vandamál í barkakýli.

A
Tímasetning, þróun
Reykingar
Sýkingar
Svæfingar (intubasjón)
Fyrri aðgerðir
Aldur
Atvinna
Bakflæði
Alkóhól
Hypothyroidismi
Hæsi
Raddbreytingar
Hósti
Kynging, lungnabólgur
Verkir
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Við skoðun ef vandamál í barkakýli, 4 atriði.

A
Útiloka krabbamein ef hæsi í fullorðnum.
Flexible laryngoscopy
Videostroboscopy (metur slímhúðarbylgju nákvæmt)
Raddklíník m/talmeinafræðingi.
(líka h&h skoðun almenn)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Hvað metur videostroboscopia?

A

Slímhúðarbylgju í barkakýli.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Hvernig ferðast slímhúðarbylgja í raddböndum?

A

Upp og niður

Fram og aftur

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Hvað orsakar hnúð á raddbandi? Hvar myndast þeir, meðferð.

A

Misbeiting raddbanda.
Kemur fram á mótum fremri 1/3 og aftari 2/3.
Vanalega bilat.
Rx. talþjálfun, mjög sjaldan skurðaðgerð.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Hver er algengasta orsök raddbreytinga hjá börnum?

A

Vocal cord nodules (og papillomatosis).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Hvað orsakar sepa (polypa) og Reinke bjúg á raddböndum? Meðferð?

A

Vanalega reykingar og raddmisbeiting.

Rx. skurðaðgerð í microlaryngoscopiu. Talþjálfun til að fyrirbyggja endurkomu.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Hvar kemur granuloma á raddböndum fram? Orsök, einkenni, meðferð.

A

Við framkant vocal process arytenoid brjósks (þar sem raddband festist á brjóskið).

  • Orsök vanalega perichondrit eftir svæfingu með intubation, getur líka verið bakflæði.
  • Einkenni: Engin, hæsi, hósti, globus.
  • Rx. Baklfæðismeðferð og talþjálfun.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Hver er orsök granuloma á raddböndum, klíník og rx.

A
  • Orsök vanalega perichondrit eftir svæfingu með intubation, getur líka verið bakflæði.
  • Einkenni: Engin, hæsi, hósti, globus.
  • Rx. Baklfæðismeðferð og talþjálfun.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Hvaðan koma blöðrur í barkakýli? Orsök, einkenni, rx.

A
  • Frá smáum munnvatnskirtlum í slímhúð, ekki ósvipað mucocele.
  • Ýmist meðfætt/áunnið.
  • Einkenni fara eftir staðsetningu.
  • Rx. skurðaðgerð (microlaryngoscopia)
17
Q

Fyrir hvað stendur RRP? (barkakýli) Orsök, einkenni, aldursdreifing.

A

Recurrent respiratory paillomatosis.
HPV 6 og 11, valda vörtum á barkakýli og jafnvel lungum.
Einkenni fara eftir staðsetningu, t.d. hæsi ef raddbönd.
Bimodal aldursdreifing - 2-4 ára og 20-30 ára.

18
Q

Meðferð við RRP.

A
  • Skurðaðgerð í microlaryngoscopiu, ýmist laser/shaver.
  • Veirumeðferð er umdeild
  • Bólusetning fyrir HPV, Gardasil.
19
Q

Krabbamein á raddböndum. Histologia, áhættuþættir, klíník og rx.

A
Flöguþekjukrabbamein.
Reykingar, ekki HPV.
Engin einkenni eða hæsi.
Rx.: T1a: aðgerð
T1b-T3: geislað
T4: aðgerð
20
Q

Raddbandalömun. Orsök, há/lág lömun, klíník.

A

Unilat./bilat.
Orsök fixering vegna æxlis eða lömun.
Há lömun ef vagus, lág ef recurrens.
Klíník: Fer eftir hraða lömunar. Veik rödd, veikur hósti, stridor ef bilat. lömun, mæði.

21
Q

Einhliða raddbandalömun, hvort lamast oftar, orsök.

A

Vinstra lamast oftar.
Orsök ýmist taugar (vagus, recurrens), æxli hér og þar.
Iatrogenic oft líka (eftir skjaldkirtilsaðgerðir t.d.)

22
Q

Myndgreining í einhliða raddbandalömun. Meðferð.

A

CT frá höfuðkúpubotni og efri hluta thorax til að elta vagus og recurrens.
Rx. fer eftir einkennum, ísprautun í raddband eða opin aðgerð.

23
Q

Hvað veldur tvíhliða raddbandalömun.

A

Ýmist meðfætt eða áunnið (t.d. skjaldkirtilsaðgerð). Há/lág lömun vagus.
Rx. fer eftir einkennum. Ef mikil þá sett trachiostomia. Eða skurðaðgerð, ýmist afturkræf/óafturkræf.

24
Q

Hvað er dystonia í barkakýli?

A

Taugatruflun í barkakýli.