2: Tennur og slímhúð Flashcards
Hverjar eru 4 orsakir tannátu?
Sýklar í munni, mataræði (sykur), munnvatn/munnhirða, tími.
3 helstu sýklar í tannátu.
Streptococcus mutans
Lactobacillus casei
Actinomyces odontolyticus
Hvað er xerostomia?
Munnþurrkur. Til dæmis eftir geislun.
Hvað er Sjögrens? 3 atriði.
Munnþurrkur (tennur geta skemmst), augnþurrkur, ásamt sjálfsofnæmissjúkdóm á borð við liðagigt.
Af hverju orsakast tannholdsbólga?
Loftfirrðum bakteríum (t.d. Porphyromonas gingivalis) sem kveikja á ónæmiskerfinu.
Hvað getur gerst hjá óléttum konum sem fá tannholdsbólgu?
Þær geta átt börnin fyrir tímann með tilheyrandi vesen.
Hverju tengist bakterían Aggregatebacter actinomycetemcomitans?
Tannholdsbólgu (e. periodontitis), ekki síst í yngra fólki.
Meðferð við tannholdsbólgu.
Sýklalyfið metronidazole.
2 helstu orsakir glerungseyðingar?
Neysla súrra drykkja (gosdrykkja og safa) og bakflæði.
Hvaða sýking er oftast greind í slímhúðum munns?
Sveppasýkingar.
Hver er munur á uppvinnslu sjúklings með sveppasýkingu í munni út frá tannstatus hans?
Ef gervitennur, þá frekar normal.
En ef eigin tennur, þá þarf að gruna ónæmisbælingu, t.d. HIV eða sekundert við notkun innúðastera.
Hvað er munnvikabólga og hvernig orsakast hún oft?
Angular cheilitis á ensku.
Oftast vegna illa passandi gervitanna sem þeir sofa með, þá safnast munnvatn og sveppir við munnvik. Oft líka S. aureus.
Algengast veirusýking í slímhúð munns.
Herpes simplex virus í annars hraustum einstaklingum. En getur líka bent á ónæmisbælandi sjúkdóma, t.d. HIV.
Hver er meðferð til að minnka bólgu í HSV sýkingu í munni?
Monocaprin (veirudrepandi) og doxycycline. Styttir tíma áblásturs á vörum en ekki komið á markað enn.
Hvaða veira gengur í faröldrum á veturna í slímhúðum munns?
Coxsackie veirur.
Hvaða veira orsakar hand foot and mouth disease?
Coxsackie veira. Sjáum þetta ekki alltaf á öllum 3 stöðum á sama tíma en hægt að taka sýni og rækta Coxsackie veiruna.
Papilloma veira í slímhúð munns orsakar…
…vörtur og jafnvel munnkrabbamein.
Hvað gerir doxycycline í munni?
Blandað með vatni og notað sem munnskol til að minnka bólgu t.d. vegna áblásturs og veirusýkinga.
Hvað er landabréfatunga (e. geographic tongue) og hver er meðferð?
Sést oft á tungunni, bæði rauðir þunnir blettir og þykkari hvítir blettir. Mynstrið breytist frá degi til dags og sjúkling verkjar. Oft rangtúlkað sem veirusýking, þetta er bólga.
Deyfum með Andolex munnskoli.
Getur verið byrjun á krabbameini.
Hverju getur Actinomyces israelii valdið í munni, meðferð?
Loftfirrð baktería sem getur valdið sýkingu eftir fjarlægingu jaxla í neðri gómi. Myndast hörð bólga, kýli sem þarf að skera.
Meðferð er löng gjöf penisillins.
Ef sár í munni er hart…
…eykur það grun um krabbamein og þarf að taka vefjasýni.
Sarcoidosis getur valdið í munni…
Meðferð.
…langvinnum fyrirferðarauka og bólgu.
Meðhöndlað með sterum og annarri ónæmisbælandi meðferð, t.d. tacrolimus.
Meðferð oro-facial granulomatosis?
Tacrolimus (ónæmisbæling).
Hvað þarf að kanna ef endurtekin munnangurssár?
Hver er meðferð?
Mæla járn, fólat og B12 í blóði. Laga það ef í ólagi, getur hjálpað við munnangrinu.
Meðhöndlum með doxycycline, nú munnskol en smyrsl á leiðinni á markað.
