2C1 week 3 HC 2 & 3 Kraakbeen en artrose Flashcards
Wat is mucopolysaccharidose?
Lysosomale stapelingsziekte van glucosaminoglycanen
- Progressief en klinisch spectrum
- Mutatie ARSB gen
Welke stoffen stapelen bij mucopolysaccharidose?
Dermatansulfaat, heparinesulfaat, kiratinesulfaat en hyaluronzuur
Wat zijn kenmerken van glycosaminoglycanen?
Binden aan proteoglycaan
- Hyaluronzuur in ECM
- Collageen II in kraakbeen
- 80% water: drukabsorptie en voeden kraakbeen
Wat zijn symptomen van mucopolysaccharidose?
Cornea clouding, dik haar, klauwhanden, grof gezicht, hepatosplenomegalie, tandproblemen, navel en lies breuk
Waaruit bestaat kraakbeen?
- Chondrocyten
- ECM: collageen, hyaluronzuur, proteoglycanen en glycoproteïnen
Welke typen kraakbeen zijn er?
Hyaline, elastisch en fibreus
Wat zijn kenmerken van hyaline kraakbaan?
- Uiteinde van botten en gewrichten
- Collageen type II (40%)
- Perichondrium
- Oppervlakkig epiliptische chondrocyten, dieper ronde
Wat zijn kenmerken van elastisch kraakbeen?
- Neus, oren, epiglottis
- Elastine
Wat zijn kenmerken van fibreus kraakbeen?
- Wervelkolom en knieën
- Collageen type I
- Parallel, dus trekvast
- Geen perichondrium
Waaruit bestaan de kraakbeenafwijkingen bij MPS?
- Tracheo laryngomalacie (hyaline)
- Vergrootte epiglottis (elastisch)
- Afwijkende wervels (fibreus)
Hoe verloopt de chondrogenese?
Mesenchymale cellen -> chondroblasten -> chondrocyten
- Interstitiële (mitose) of appostitionele (differentiatie) groei
Hoe ontstaan botafwijkingen bij MPS?
Stapeling van GAG’s in chondrocyten en ECM -> afwijkingen groeiplaat
Welke botafwijkingen zie je bij MPS?
- Dystosis multiplex: verkorte en verdikte botten
- Lordose, kyphose en gibbus
- Valgus of varus van knieën
- Irregulaire middenhands/voets botjes
- Afwijkende aanlag os illium en acetabulum
- Vroege artrose
- Dichte schedelnaden
Welke gewrichtsverbindingen zijn er?
- Diarthrose: bewegelijk (synovium)
- Synarthrose: bot naar bot
- Synchondrose: hyaline kraakbeen verbinding
- Syndesmose: ligamenten of fibreus kraakbeen
Wat is de behandeling van MPS?
Enzymvervangingstherapie wekelijks IV
- Niet curatief
- Niet voor kraakbeen, bot en hersenen
- Endocytose manose-6-fosfaat
Wat is het principe van adeno-associated virus therapie?
Virus naar levercellen -> productie ARSB enzym
- Niet in slecht doorbloede weefsels en productie antistoffen
Wat zijn functies van kraakbeen?
- Steun aan weke delen
- Verbinden botten
- Glijvlak voor gewrichten
- Groei pijpbeenderen
- Schokdemping
- Verdelen belasting
Wat zijn kenmerken van het perichondrium?
- Niet op gewrichtsvlakken
- Overgang naar kraakbeenweefsel
- Aanvoer nutriënten
- Collageen type I en voorlopers chondroblasten
Wat zijn kenmerken van chondrocyten?
- Synthese collageen, proteoglycanen, hyaluronzuur en chondronectine
- Lage zuurstofspanning en anaerobe glycolyse
Hoe werkt het principe van opboren van de subchondrale botplaat?
Migratie vanuit beenmerg -> fibreus kraakbeen
Welke graderingen van chondropathie zijn er?
- Graad I: blaarvorming
- Graad II: fibrillaties
- Graad III: scheuren en erosies
- Graad IV: diepe erosies tot subchondrale bot
Bij wie komt artrose vaak voor?
Jonge mensen na trauma, ouderen, immuunsupressiva, hemofilie en sportletsels
Waaruit bestaat de pathofysiologie van artrose?
- Verlies gewrichtskraakbeen
- Ombouw subchondraal bot
- Synovitis
- Osteofyt vorming
- Falen reparatiemechanismen
Wat zijn klachten van artrose?
Verminderde belastbaarheid, bewegingsbeperking en pijn
- Vaak na belasting
Wanneer moet je artrose overwegen?
Ouder dan 45 jaar, activiteiten gerelateerde pijn en geen/kortduerende ochtendstijfheid
+ opstartpijn, verminderde flexie/extensie, crepitaties, gevoeligheid gewrichtspleet en valgus/varus
Wanneer doe je beeldvormend onderzoek bij mogelijke artrose?
Atypische presentatie, snelle progressie of overweging voor prothese
- Staande foto maken!
Wat zijn oorzaken en risicofactoren van (secundaire) artrose?
- Trauma, infectie, gewrichtsafwijkingen, stollingsstoornissen, jicht, reuma
- Leeftijd, vrouwelijk geslacht, genetisch, overgewicht
Wat is de relatie tussen overgewicht en knieartrose?
5 kg of 5% gewichtsverlies door dieet en oefentherapie vermindert kans op knieartrose
Waar komt artrose het meest voor?
Knie (mediale compartiment), hand, heup en rug
Wat zie je op röntgenfotos bij artrose?
- Gewrichtsspleetversmalling
- Osteofytvorming
- Subchondrale cystevorming
- Subchondrale sclerose
- Deformatie (standsverandering)
Hoe ziet de Kellgren & Lawrence classificatie van knieartrose eruit?
- Graad 0: geen artrose
- Graad 1: mogelijk gewrichtsspleet versmalling & osteofyten
- Graad 2: zeker gewrichtsspleet versmalling , osteofyten en matige sclerose
- Graad 3: duidelijke gewrichtsspleet versmalling , osteofyten, enige sclerose en cystevorming, deformiteit
- Graad 4: ernstige gewrichtsspleet versmalling, sclerose, cysten, duidelijke deformiteiten en grote osteofyten
Wat zijn behandeldoelen bij artrose?
- Voorlichting patiënt, familie en omgeving
- Verminderen pijn en stijfheid
- Behouden /verbeteren gewrichts-mobiliteit
- Beperken lichamelijke handicaps
- Behouden /verbeteren kwaliteit van leven
Waaruit bestaat de vicieuze cirkel van artrose?
Toename pijn -> toename belasting -> verlies stabiliteit -> verlies kracht
Wat is de farmacologische behandeling van artrose?
Paracetamol, NSAIDs en COX-2 remmers
Wanneer geef je injecties en wat geef je bij artrose?
- Bij opvlamming: pijnstiller en/of corticosteroiden
- Lange termijn: hyaluronzuur
Welke typen operatieve behandelingen van artrose zijn er?
- Gewrichtssparend
- Verstijven (arthrodese)
- Verwijderen (resectie arthroplastiek)
- Vervangen (prothese)
Waaruit bestaat de conservatieve behandeling van artrose?
Voorlichting, gewichtsreductie, oefentherapie, voorkomen piekbelasting en hulpmiddelen
