2C1 week 1 HC 2 & 5 Botopbouw Flashcards
Wat is de embryologie van de botten?
Week 7-8
- Paraxiaalmesoderm: ribben, wervels
- Zijplaatmesoderm: extremiteitenskelet
- Spiersegmenten volgen zenuwsegmenten
Welke vormen van osteogenese zijn er?
Desmaal/Membraneus en chondraal
Wat zijn kenmerken van desmale osteogenese?
- Platte botten
- Direct uit mesenchymaal bindweefsel
- Perichondraal, appositionele diktegroei
- Twee harde lagen met spongieus bot ertussen, rood beenmerg
Wat zijn kenmerken van chondrale osteogenese?
- Pijpbeenderen
- Indirect uit hyalien kraakbeen
- Enchondraal, interstitiële lengtegroei
- Buis van hard bot met spongiosa op uiteinden
Hoe verloopt enchondrale verbening?
- Perichondrium -> gemineraliseerd kraakbeen
- Ingroei diafysair bloedvat met osteoblasten
- Secundaire botkern in proximale en distale epifyse
- Chondroblasten in groeischijf
- Proliferatie en hypertrofie
- Ossificatie
Hoe verloopt lengtegroei en breedtegroei?
- Lengtegroei: vanaf zijkanten, enchondraal
- Breedtegroei: vanuit periost, desmaal
Hoe verloopt de ontwikkeling van de botten in de jeugd?
- Humerus: 6-7 jaar
- Rest bovenste extermiteiten: 14-16 jaar
- Scapula: 18-25 jaar
- Onderste extremiteiten: 17-20 jaar
- Symfyse en bekken: 7 jaar
Wat beïnvloedt de botmassa?
- Belasting/krachten
- Startleeftijd van belasting
Welke invloeden hebben de verschillende soorten krachten?
- Compressiekrachten: verticale botbalkjes
- Torsiekrachten: horizontale botbalkjes
- Tractiekrachten: bindweefsel
Welke soorten gewrichten zijn er?
- Synoviaal: kop, kom, kraakbeen en synoviaal vloeistof
- Cartilaginea: kraakbeen (discus intervertebralis)
- Fibrosa: bindweefsel (syndesmose)
Wat zijn voorbeelden van aanpassende gewrichten?
- Meniscus: compressiekrachten
- Tractus ileotibialis: tractuskrachten
- Uncovertabele gewrichten cervicale wervelkolom: drukkrachten tussenwervelschijven
Wat is het gevolg druk/wrijving op spieren?
Ontstaan van pees, bursa of zelfs bot
Waaruit bestaat bot?
Osteoblasten, osteocyten, osteoclasten, botmatrix en calcium kristallen
Wat zijn kenmerken van osteoblasten?
- Ontstaat uit mesenchymale stamcel
- Produceert osteoïd
- Plat bij inactiviteit, kubisch bij activiteit
Wat is osteoïd?
Ongemineraliseerde botmatrix: collageen type 1 en botvormende proteines
Wat zijn normale hoeveelheden osteoïd?
2% van botvolume en 20% van botoppervlak
Wat is mineralisatie?
Inbouw van (hydroxy)apatiet aan mineralisatie front
- Duurt 10 dagen
Hoe wordt mineralisatie gereguleerd?
- Osteocalcine bindt calcium
- AF verhoogt PO4
- Matrix vesikels
- Nauw verbonden met collageen type 1
Wat is de klinische relevantie van mineralisatie?
Radionucleotiden (nucleaire geneeskunde), tetracycline (pathologie) en metaal geinduceerde osteomalacie (verzwakking)
Wat zijn kenmerken van osteocyten?
Gematureerde osteoblast gevangen in osteoïd
- Mechanotransductie
- Contact en diffusie O2 via canaliculi
Wat zijn kenmerken van osteoclasten?
- Onstaan uit hematopoëtische stamcel
- Botafbraak door H+ en collagenase
- Resorptie gemineraliseerd bot in lacunae
Hoe worden osteoclasten geactiveerd?
Binding RANK ligand aan RANK receptor op osteoclast
Wat is remodelling?
Vervanging/omvorming van bot onder invloed van krachten in bone remodelling units
Hoe wordt remodelling gereguleerd?
- Calcitonine uit schildklier remt osteoclasten
- PTH uit bijnier activeert indirect osteoclasten (via IL6 en IL11 productie door osteoblasten)
Hoe herken je gebieden die remodelling hebben ondergaan?
Cementlijnen
- Rechte lijnen in trabeculair bot
- Uienschil patroon in corticaal bot
Wat is morbus Paget?
Paramyxovirus in osteoclasten wat leidt tot sterk verhoogde bot remodelling
- Mozaïekpatroon
- Bijna altijd > 40 jaar
Hoe verloopt fractuurgenezing?
- Hematoom door scheur in periost (<12 uur)
- Granulatieweefsel met fibroblasten en macrofagen (<48 uur)
- Intramembraneuze verbening en later enchondrale verbening (1-4 weken)
- Remodelling naar lamellair bot (> 1 maand)
Hoe kan botweefsel verkregen worden voor pathologisch onderzoek?
- Crista biopt (hematologische of metabole afwijkingen)
- Jamshidi biopt (bottumor)
- Naaldbiopt (metastase)
- Excochleatie (bottumor)
- Excisie/resectie
Hoe wordt botweefsel nabehandeld?
- Ontkalking met EDTA of mierenzuur
- Inbedden in plastic zonder ontkalking
Welke kleuringen worden er gebruikt op botweefsel?
- HE: celmorfologie
- Goldner: mineralisatie (groen vs rood)
- Thionine: mineralisatie (paars vs lichtblauw/grijs)
- Zure fosfatase: osteoclasten
- Tetracycline: mineralisatie snelheid (osteomalacie)
Hoe worden beentumoren ingedeeld?
Op basis van matrixproductie
- Kraakbeen: enchondroom, chondrosarcoom
- Vezels: fibroom, fibrosarcoom
- Osteoïd: osteoom, osteoblastoom, osteosarcoom
Waar let je op bij beentumoren?
Organisatie matrix, cellulaire atypie, mitose en necrose
Wat zijn kenmerken van een osteoom?
Normaal lamellair bot met donkere osteocyten
- Goedaardig
- Schedel en aangezicht
Wat zijn kenmerken van een osteosarcoom?
Onregelmatige osteoïde matrix, grote cellen met prominente/dubbele nuclei, mitose
- Maligne
- Bijvoorbeeld bij Paget
Wat zijn kenmerken van een enchondroom?
Kraakbeenmatrix met kleine donkere chondrocyten, geen necrose of mitose
Wat zijn kenmerken van een chondrosarcoom?
Grijs-blauwe, celrijke matrix met grote kernen en prominente nucleoli
Wat zijn kenmerken van een Ewing sarcoom?
Geen matrix en dicht op elkaar gepakte cellen
- Erg agressief
Bij welke ziekten is er sprake van afwijkende botgroei?
- Achondroplasie: kraakbeen in embryonale groeiplaat niet tot ontwikkeling
- Osteogenesis imperfectie: afwijkende vorming type 1 collageen
