1.6 epidemiologie: breder dan etiologie Flashcards
wat is epidemiologie?
de wetenschap die het voorkomen en de verspreiding van ziekte onder de bevolking bestudeert.
wat is kankersurveillance?
omvang van de kankerlast bepalen en de ontwikkeling ervan beoordelen
effecten van primaire en secundaire preventie
nog onbekende determinanten opsporen om aanknopingspunten voor vervolgstudies te bieden
waarom is kankerepidemiologie belangrijk?
voor kankersurveillance
richtlijnadherentie tav diagnostiek en behandeling van kanker
ondersteunen van beleidskeuzes
wat zijn onderzoekstypen van kankerepidemiologie?
niet-experimenteel (observationeel)–> retro- of prospectief
experimenteel (interventioneel)–> altijd prospectief
wat zijn de vormen van observationele onderzoekstypen
ecologische studie
patiënt-controle studie
cohort studie
wat zijn vormen van interventionele onderzoekstypen?
gerandomiseerd, gecontroleerd onderzoek
(zowel interventie- als preventiestudies)
wat zijn oorzaken van kanker?
genetische factoren
omgevingsfactoren (roken, voeding, overgewicht)
combinatie van beiden
wat is het gevolg op kanker van slikken van anticonceptie?
verhoogd risico borstkanker
verlaagd risico
- ovariumkanker
- endometriumkanker
- colorectale tumore
wat zijn meest voorkomende kankersoorten bij vrouwen ?
borst
huid
long
darm
hematologisch
wat zijn de meest voorkomende kankersoorten bij mannen?
prostaat
huid
long
darm
hematologisch
hoezo daalde aantal kankerpatienten in 2020?
door corona
het was de eerste daling in 20 jaar
wta zijn oorzaken van de stijging van slokdarmkanker?
toename obesitas
toename chronische reflux
afname H. pylori infectie
slokdarmkanker komt bij mannen veel meer voor dan bij vrouwen
- hormonale factoren
- type reflux
- abdominale adipositas
hoe kan je screenen op borstkanker in NL?
mammografie
hoe kan je screenen op darmkanker in NL?
FIT- test en colonscopie
hoe kan je screenen op baarmoederhalskanker in NL?
uitstrijke
wat zijn voordelen van screenen?
winst in levensjaren
laag stadium
minder intensieve behandeling
wat zijn nadelen van screenen?
overdiagnose–> overbehandeling
wat zijn de verschillende uitkomstmaten van overlevingsanalyses?
absolute overleving (overall survival: OS)
ziektevrije overleving (disease specific survival: DFS)
relatieve overleving (relative survival; RS)
- maat voor ziektevrije overleving
- Ratio van de OS in populatie en de verwachte overleving van een naar leeftijd en geslacht vergelijkbare populatie in de algemene bevolking
hoeveel stijgt overleving van kankerpatienten 5 jaar na diagnose?
1% per jaar
varieert sterk per soort kanker
grootste stijging bij hematologische maligniteiten
waarvoor is kankerregistatie essentieel?
om de omvang van de kankerlast te bepalen en de evolutie ervan te beoordelen (= kankersurveillance)
waarvoor is kankerregistratie nog meer geschikt?
inzicht in toepassing van de diagnostische en therapeutische strategieën
richtlijnadherentie tav diagnostiek en behandeling
onderzoek naar de waarde van prognostische modellen
(kosten)effectiviteit van (dure) oncolytica in de dagelijkse praktijk
