1.5 bloedcelvorming en leukemie

Question 1

waar vind bloedcelvorming plaats?

Answer 1

in beenmerg

ontwikkeling van lymfatische cellen in lymfeklieren (B en T) en thymus (T lymfocyten )

Question 2

waar worden bloedcellen opgeslagen?

Answer 2

in de milt
vnl rode bloedcellen

Question 3

wat is acute myeloide leukemie?

Answer 3

ophoping van ongedifferentieerde cellen

Question 4

waaruit ontstaat een bloedcel?

Answer 4

alle bloedcellijnen ontstaan uit 1 type stamcel

Question 5

wat is een sterke aanwijzing voor leukemie?

Answer 5

aanwezigheid van
- onrijpe myeloide cellen (blasten, promyelocyten)
- lymfoide cellen (lymfoblasten)
in het bloed

Question 6

wat zijn eigenschappen van bloedvormende stamcellen?

Answer 6

zelfvermeerdering

pluripotentie

hoge delingspotentie

lage delingsfrequentie

relatief ongevoelig voor genotoxische invloeden (bestraling, chemo, reactieve O2 in cel)

verantwoordelijk voor het lange termijn herstel van beenmerg en bloedcelvorming bij stamceltransplantatie

Question 7

wat zijn eigenschappen van progenitor cellen?

Answer 7

geen/ beperkt vermogen tot zelfvermeerdering

beperkt in ontwikkeling tot 1/ enkele bloedceldifferentiatielijnen

beperkt delingspotentie

hoge delingsfrequentie

gevoelig voor genotoxische invloeden (bestraling, chemo, reactieve O2 in cel)

verantwoordelijk voor korte termijn herstel van bloedcelvorming bij stamceltransplantatie

Question 8

wat is de klinische toepassing van stamcel transplantatie?

Answer 8

beenmergherstel na totale lichaamsbestraling en chemo bij ziekten van hematopoietisch systeem (donor)

beenmergherstel bij PT met solide tumoren na zware chemo (eigen stamcel)

Question 9

waar liggen hematopoietische stamcellen ? HSC

Answer 9

in regulerende niches

Question 10

wat is de functie van de niche?

Answer 10

regulatie van stamceleigenschappen
bescherming tegen toxische invloeden

Question 11

wat is stamcel ‘homing’?

Answer 11

stamcellenj vinden hun weg naar de niches (chemo attractie)

Question 12

wat doen groeifactoren ?

Answer 12

ze activeren de receptoren op de (voorloper)cel. de receptor vangt nu het signaal op van de groeifactor en er is activatie van processen in de cel. de cel gaat delen. het zal ontwikkelingen tot bloedcel

Question 13

wat is leukemie?

Answer 13

kwaadaardige ontsporing van de bloedcelvorming

ongecontroleerde aanmaak/ gereduceerde afbraak van niet of verminderd functionele bloedcellen

de normale bloedcelvorming wordt onderdrukt, hierdoor infecties, anemie en bloedingen

Question 14

welke type leukemie heb je?

Answer 14

chronische leukemie en acute leukemie
myeloide leukemie
lymfoide/ lymfatische leukemie

Question 15

wat is acute leukemie?

Answer 15

acute symptomen, veroorzaakt door ophoping van niet functionele cellen (meestal blasten) die de normale bloedcelvorming ernstig onderdrukken

–> defecten in groeiregulatie en uitrijping (differentiatie)

Question 16

wat is chronische leukemie?

Answer 16

chronisch, aanvankelijk minder levensbedreigende symptomen veroorzaakt door ophoping van (gedeeltelijk) uitgerijpte en (deels) functionele leukemiecellen, die de normale bloedcelvorming in minder ernstige mate remmen

–> defect groeiregulatie

Question 17

wat zie je bij histologie bij AML?

Answer 17

ophoping van ongedifferentieerde cellen

Question 18

wat is myeloide leukemie?

Answer 18

leukemiecellen dragen kenmerken van granulocytaire, monocytaire, erythroide of megakaryoblastaire cellen

bijv AML, CML, acute promyelocytenleukemie

Question 19

wat is lymfoide/ lymfatische leukemie?

Answer 19

leukemiecellen draen kenmerken van lymfoide cellen

bijv: acute lymfoblastaire leukemie
chromische lymfocytaire leukemie, plasmacel leukemie

Question 20

wat is de stamcelhypothese?

Answer 20

leukemie ontstaat door genetische defecten in de bloedvormende stamcellen

Question 21

wat zijn oorzaken van leukemie?

Answer 21

radioactieve straling
mutagene stoffen
erfelijke factoren

dit zorgt voor defecten in regelgenen

Question 22

hoe kan je leukemie diagnosticeren ?

Answer 22

morfologie
cytogenetica
immunofenotypering
moleculair diagnostiek

Question 23

wat detecteer je bij diagnostiek van leukemie?

Answer 23

gendefecten
detecteren van residuele ziekte van behandelingh

Question 24

wat is een belangrijke indicator voor een prognose bij leukemie?

Answer 24

moleculaire defecten

Question 25

wat is Next Generation Sequencing?

Answer 25

er wordt een groot deel DNA onderzocht waarbij wordt gekeken naar eventuele afwijkingen welke het ontstaan, beloop of behandeling beinvloeden

NGS heeft inzicht hoe kanker ontwikkelt tijdens en na de behandeling

Question 26

wat is de clonale architectuur van AML?

Answer 26

leukemie ontstaat als een stamcel oiv driver mutaties zich ontwikkelt tot leukemische stamcel.

er ontstaan ook subclonale (cluster) mutaties waarbij buiten de driver mutaties nog meer mutaties optreden.

bij een recidief kan gekeken worden welke subclonale mutatie hier verantwoordelijk voor is. deze groep heeft niet goed gereageerd op de behandeling. hierin kunnen weer nieuwe mutaties ontstaan: recidief (relapse) mutaties

Question 27

hoe zit het met mutaties ij ouderen zonder hematologische maligniteiten ?

Answer 27

als PT ouder wordt is de kans op mutaties in bloedcellen groter. bij ouderen komt een zelfde frequentie van mutaties voor als bij mensen met leukemie. deze mutaties verhogen de kans op leukemie.