14.9 niertransplantaat afstoting en immuunsuppressie

Question 1

welke vormen van niertransplantatie zijn er?

Answer 1

Met een nier van een levende en niet levende donor (circulatiestilstand, hersendood waarbij hersenen, hersenstam en verlengde merg zijn uitgevallen
)

Question 2

welke 5 vormen van een levende donatie zijn er?

Answer 2

directe donatie
cross over
door de bloedgroep heen
der de kruisproef heen
anonieme donatie

Question 3

Wat zijn 4 voordelen van een levende donor?

Answer 3

betere transplantaatoverleving

betere kwaliteit van de organen

mogelijkheid om de transplantatie op de meest optimale tijdstip te doen

mogelijkheid om moeilijk te transplanteren patiënten te helpen

Question 4

Hoe bereid je een niertransplantatie voor? noem 6 dingen

Answer 4

beoordeling van

• bloedgroep
• HLA typering en anti-HLA antistiffen
• uitgebreide medische screening
• risico op recidief nierziekte
• chirurgische beoordeling (vaatstelsel niet verkalkt, overgewicht, plaatsing)
• donornier

Question 5

Hoe gaat de niertransplantatie?

Answer 5

de nier wordt geïmplanteerd in de linker of rechter fossa, soms intra-abdominaal

Question 6

wat zijn complicaties rondom de transplantatie?

Answer 6

complicaties rondom…

• operatie
• bijwerkingen immunosuprressiva
• nadelen immunosupressiva
• terugkeer naar nier ziekte

Question 7

Wat zijn 4 complicaties van een niertransplantatie rondom de operatie/ ingreep?

Answer 7

trombose
bloeding
infectie
lekkage/ stenose urineleider–> tachycardie

Question 8

wat zijn klinische verschijnselen van complicaties rondom de operatie?

Answer 8

pijn
tachycardie
als de BD daalt ben je al in shock

Question 9

Wanneer was de eerst succesvolle niertransplantatie?

Answer 9

24-12-1954

Question 10

Hoe gaat immuunherkenning?

Answer 10

cellen (macrofagen, APC) pakken het antigeen op en maken hier kleine stukjes van. ze presenteren het aan een HLA of MHC molecuul.
het HLA of MHC molecuul wordt door de t cel receptoren herkend en het antigeen dus ook waardoor je een immuunreactie krijgt

Question 11

Hoe gaat de reactie nadat het antigeen is gepresenteerd aan de t cel?

Answer 11

De t cel gaat delen en naar de geïnfecteerde cel/ het transplantaat waar het een ‘klap’ met cytokinen en cytotoxiciteit uitdeelt

de t cel kan ook de b cel helpen met het vormen van antistoffen. als deze binden aan het antigeen wordt het complement systeem, geactiveerd en zal de geïnfecteerde cel/ het transplantaat kapot gaan

Question 12

Hoe gaat deze immuunreactie bij een transplantaat nier?

Answer 12

als de transplantaatnier is vastgemaakt aan de bloedvaten treedt er een APC in de nier welke een stukje opvangt en via de vene weer uittreedt. de APC met het stukje transplantaat haat naar de lymfe waar veel b en t cellen zitten. er ontstaat een immuunreactie

Question 13

wat doet immuunsupressiva?

Answer 13

zorgt ervoor dat de t cellen niet geactiveerd worden–> geen b cellen–> geen antistoffen tegen het transplantaat

Question 14

Wanneer en hoeveel medicijnen geven we? voor hoelang?

Answer 14

Na de transplantatie geven we 3-4 immuunsupressiva’s voor 3-4 maanden om de immuunreactie te onderdrukken

Question 15

Welke 3 immuunsuppressie geven we de eerste maanden en is de basis?

welke middelen kunnen patiënten levenslang innemen?

Answer 15

prednison

tacrolimus/ prograft/ advagraft/ cyclosporine

mycofenolaat mofetil/ MMF/ cellcept/ azathioprine

levenslang innemen: prednison, cellcept

Question 16

Wat zijn bijwerkingen van prednison?

Answer 16

Hoge BD
haargroei
suikerziekte !
verhoogd cholesterol
spierzwakte 
overgewicht !

Question 17

Wat zijn de bijwerkingen voor tacrolimus?

Answer 17

hoge BD
suikerziekte !
nierbeschadiging !
zenuwprikkeling
verhoogd cholesterol

Question 18

Wat zijn de bijwerkingen van cyclosporine?

Answer 18

Hoge BD!
 haargroei 
spierzwakte 
nierbeschadiging!
zenuwprikkeling
verhoogde cholesterol

Question 19

Wat zijn bijwerkingen van azathioprine?

Answer 19

gestoorde leverwaarde!
remming beenmerg !!
buikklachten/ diarree

Question 20

Wat zijn bijwerkingen van MMF?

Answer 20

remming beenmerg!

buikklachten !!

Question 21

Wat zijn de bijwerkingen van sirolimus/ everolimus?

Answer 21

verhoogd cholesterol !
nierbeschadiging 
zweren in mond
gestoorde leverwaarden
remming beenmerg!
diarree

Question 22

Wat zijn nadelen van immunosupressiva?

Answer 22

infecties
kanker
nierschade

Question 23

Welke infecties komen het meeste voor na een niertransplantatie?? hoe kunnen deze infecties komen?

Answer 23

urineweginfecties
urosepsis (bloedvergiftiging als gevolg van urinewegontsteking)

kan komen door

• factoren die al voor de transplantatie speelde zoals diabetes
• factoren peritransplantatie zoals een katheter
• posttransplantatie zoals immunosupressiva

Question 24

Wat zijn andere belangrijke infecties die na een niertransplantatie kunnen ontstaan?

Answer 24

CMV (herpesvirus) kan voorkomen worden door valganciclovir

PJP (gist achtige schimmel). kan pneumonie geven, mortaliteitsrisico is groot. meer kans op PJP bij hoge dosis prednison.
behandelen met profylaxe (cortimoxazol)

EBV (pfeiffervirus). je kan er lymfoom van krijgen (PTLD, posttransplantation lymfoproliferative disease)
lymfoomkanker heeft mortaliteit van 60%

Question 25

welk type kanker komt het meeste voor na een niertransplantatie?

Answer 25

huidkanker

lymfoomkanker
vaginakanker
lipkanker
kaposi sarcoom
orofarynx carcinoom

Question 26

Welke 3 factoren spelen een rol bij het ontstaan van kanker na een niertransplantatie?

Answer 26

oorzaak van de nierfalen

tijd na transplantatie (hoe meer immunosupressiva je slikt, hoe groter de kans)

leeftijd van de ontvanger

Question 27

Hoe behandel je PTLD (lymfoom)?

Answer 27

reductie immunosuppresiva
chemo
anti b cel antilichamen (rituximab)

Question 28

tacrolimus zorgt voor nefrotoxiciteit. Wat zijn acute effecten van nefrotoxiciteit van immuunsuppressie?

Answer 28

vasoconstrictie van de afferente arteriole

trombotische micro-angiopathie

isometrisch tubulaire vacuolisatie

tubulaire disfunctie en electrolytstoornis

Question 29

tacrolimus zorgt voor nefrotoxiciteit. Wat zijn de chronische effecten van nefrotoxiciteit van immuunsupressie?

Answer 29

• arteriole hyalinose (vaten worden dikker)
• interstitiele fibrose
• tubulaire atrofie
• glomerulaire sclerose

Question 30

Hoe presenteert een resectie van het transplantaat zich meestal?

Answer 30

weinig tot geen klachten

er is een verminderde nierfunctie
soms koorts, pijn, zwelling
oedeem, hypertensie

Question 31

Wat is de DD van een verminderde GFR na transplantatie?

Answer 31

perenaal: hypotensie, nierarteriestenose, vaatletsel, trombose
renaal: tacrolimustoxiciteit, ATN (acute Tubulaire necrose), resectie, recidief grondlijden
postrenaal: ureter/ urethra obstructie of lekkage

Question 32

wat is de rejectiebehandeling?

Answer 32

eerstelijnsbehandeling: hoge dosis corticosteroïden (3 dagen methylprednisolon)
tweedelijnsbehandeling: anti-T cel therapie (ATG, alemtuzumab)

Question 33

Hoe wordt een afstoting vastgesteld?

Answer 33

met een biopt

Question 34

hoe behandel je een afstoting?

Answer 34

prednison