Zakażenia bakteryjne, grzybicze wirusowe, prionowe

Question 1

Kiła rozpoznanie

Answer 1

• objawy kliniczne (poza postacią bezobjawową)
• dodatni wynik testu VDRL lub FTA-ABS w surowicy
• dodatni wynik testu VDRL w PMR i pleocytoza w PMR

Question 2

Opryszczkowe zapalenie mózgu - rokowanie i leczenie

Answer 2

• Śmiertelność bez leczenia - 70–80% przypadków
• U chorych, którzy przeżyją okres ostrych objawów, pozostają znaczne ubytki neurologiczne
GKSy - zmniejszenie obrzęku
• Acyklowir podawan po rozpoznaniu WSTĘPNYM zmniejsza śmiertelność do 28%

Question 3

HIV - epi

Answer 3

• 70% chorych ma objawy neuro
• 50% chorych ma neuropatie
• Najważniejsze powikłania neurologiczne to upośledzenie funkcji poznawczych lub otępienie

Question 4

Neurologiczne następstwa OSTREGO zakażenia HIV

Answer 4

• Zespół Guillaina-Barrégo
• Zapalenie wielomięśniowe
- Neuropatia nerwów czaszkowych lub obwodowych

• Ostre jałowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
• Ostra encefalopatia i zapalenie istoty białej mózgu
• Napady padaczkowe
• Poprzeczne zapalenie rdzenia

Question 5

HIV - objawy zakażenie PRZEWLEKŁEGO

Answer 5

• Przetrwała/nawracająca pleocytoza ± objawy oponowe

• Zespoły rozlanego lub ogniskowego uszkodzenia mózgu
- Otępienie lub łagodne zaburzenia poznawcze
• Ataksja móżdżkowa
• Napady padaczkowe

• Neuropatie nerwów czaszkowych, obwodowych, auton.
• Postępująca przewlekła mielopatia

• Chłoniak OUN
• Glejak
• Przerzuty mięsaka Kaposiego
Powikłania leczenia - Neuropatia (np. po zydowudynie)

Zakażenie oportunistyczne

Question 6

Poliomyelitis - objawy

Answer 6

gorączka, dreszcze, nudności i osłabienie
• Potem bóle głowy, bolesność mięśni, niekiedy senność lub drgawki
• Porażenia mięśni kończyn, ew. mięśni oddechowych,
opuszkowych (u <1-2% zarażonych)

Question 7

Poliomyelitis - diagno i rokowanie

Answer 7

• Leukocytoza
• PMR: ↑ ciśnienie;
pleocytoza;
stężenie białka ↑

50% osób 30–40 lat po przebyciu poliomyelitis występuje zespół postpolio

Question 8

Półpasiec i nerwoból popółpaścowy - etio

Answer 8

• Reaktywacja VZV w zwojach korzeni tylnych
ból i zmiany skórne
• Często występuje w przebiegu zakażeń układowych, leczenia immunosupresyjnego oraz lokalnych procesów chorobowych

Question 9

Półpasiec i nerwoból popółpaścowy - objawy

Answer 9

• U około 20% chorych zajęte są zwoje czaszkowe (półpasiec oczny, półpasiec uszny
zespół Ramsaya-Hunta – obw. VII + zmiany skórne w przewodzie słuchowym zewn.)
• Neuralgia postherpetica - u starszych, osłabionych osób, nerwy ocznych lub międzyżebrowe
• Uporczywe ostre bóle i przeczulica skóry

Question 10

Półpasiec i nerwoból popółpaścowy - leczenie

Answer 10

acyklowir ogólnie

Zwalczanie nerwobólu popółpaścowego:
- amitryptylina i inne trójpierścieniowe
leki przeciwpadaczkowe - gabapentyna, karbamazepina

Question 11

Poliomyelitis - leczenie

Answer 11

wyłącznie objawowe

Question 12

Postępująca leukoencefalopatia wieloogniskowa (PML) - etio epi

Answer 12

• demielinizacyjna
• wywoływana przez oportunistyczne papowawirusy (JC)
  • Występuje u osób z immunoniekompetentnych

Question 13

Postępująca leukoencefalopatia wieloogniskowa

(PML) - objawy kliniczne

Answer 13

• Objawy ogniskowe (porażenie połowicze, zaburzenia czucia, zaburzenia pola widzenia
• Rzadziej porażenie nerwów czaszkowych,
- ataksja 
- zajęcie rdzenia kręgowego
-  rozwija się otępienie

Question 14

Postępująca leukoencefalopatia wieloogniskowa

(PML) - diagnostyka, rokowanie, leczenie

Answer 14

• Biopsja mózgu
• Choroba prowadzi do zgonu w ciągu miesięcy (1-2 lat)
• Nie ma swoistego leczenia

Question 15

Kryptokokoza

Answer 15

• Najczęstsze zakażenie grzybicze układu nerwowego i 3. zakażenie oportunistyczne u chorych na AIDS

• przewlekłe zapalenie opon m-r
• Początek skryty (gorączka, fotofobia, objawy oponowe)
• Potem ból głowy, uogólnione napady padaczkowe i zaburzenia stanu umysłowego, w tym objawy psychotyczne oraz wzmożone ciśnienie śródczaszkowe

• W PMR: pleocytoza limfocytowa, ↑ stężenie białka, ↓stężenie glukozy i dodatnie wyniki posiewów
lub w barwieniu tuszem indyjskim obecność otorbionych komórek drożdżowych
• Leczenie: Amfoterycyna B+ flucytozyna

Question 16

Toksoplazmoza - epi i objawy

Answer 16

• Najczęstsza przyczyna ogniskowych zmian w mózgu u pacjentów z zaawansowanym zakażeniem HIV
• Zakażenie pierwotne bezobjawowe u 90% pacjentów z prawidłową odpornością (u pozostałych choroba przypominająca mononukleozę lub limfadenopatia)
• U osób zakażonych HIV i z toksoplazmozą OUN rozwijają się ropnie lub zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu

• Objawy kliniczne:

• gorączka i ból głowy
• niedowład połowiczy
• ataksja
• zaburzenia przytomności oraz spowolnienie psychoruchowe
• napady padaczkowe

Question 17

Toksoplazmoza- diagno

Answer 17

przeciwciała przeciwko Toxoplasma w klasie IgG
• Badanie PMR nie jest przydatne

leczenie: pirymetamina z sulfadiazyną

Question 18

Tężec - etio epi objawy

Answer 18

• Ogniskowe lub uogólnione skurcze mięśni spowodowane działaniem tetanospazminy
• Tetanospazmina zapobiega fuzji pęcherzyków GABA i glicyna
- na świecie 50% stanowią zakażenia pępowiny
• Śmiertelność: 10-20%

• W postaci miejscowej: - skurcze zranionej kończyny

tężec głowy:
ze szczękościskiem
porażeniem nerwu twarzowego
oftalmoplegią

• W postaciach uogólnionych:
- szczękościsk (trismus)
- pobudzenie i niepokój, uogólniona sztywność mięśni, uśmiech sardoniczny
- toniczne skurcze (zaburzenia połykania, sinica i asfiksja, drgawki)
• niekiedy zaburzenia czynności autonomicznych

Question 19

Tężec – leczenie

Answer 19

• OIOM
• Chirurgiczne oczyszczenie rany, surowica przeciwtężcowa i.m.
• penicylina G lub metronidazol
• Tracheostomia, CPAP
• Benzodiazepiny
• Profilaktyka przeciwzakrzepowa
• Objawowe leczenie zaburzeń autonomicznych

Question 20

Botulizm – etio

Answer 20

• Zatrucie toksyną botulinową, wytwarzaną przez laseczki jadu kiełbasianego
• Toksyna botulinowa upośledza uwalnianie acetylocholiny z synaps obwodowych

Question 21

Botulizm – objawy

Answer 21

• niekiedy nudności, wymioty lub biegunka
  • opadnięcie powiek i porażenie zewnętrznych mięśni oka; źrenice poszerzone często nie reaktywne
  • Niedowład mm. żwaczy i opuszkowych, następnie kończyn i tułowia, dysfagia i dyzartria.
  • Niewydolność serca lub oddechowa
  • Rzadziej zaparcia, zatrzymanie moczu

Question 22

Botulizm - różnicowanie i leczenie

Answer 22

• Miastenia / zespół miasteniczny L-E
• Zespół Guillaina-Barrego i zespół Millera-Fishera

Leczenie: antytoksyna botulinowa

Question 23

Błonica

Answer 23

Egzotoksyna wytwarzana przez maczugowca błonicy hamuje syntezę białka i uszkadza nerwy obwodowe

• porażenie mięśni podniebienia, gardła, krtani i przełyku (neuropatia czaszkowa)
  • Polineuropatia zapalna u 20% chorych,
  może być poprzedzona zapaleniem mięśnia serca
• upośledzenie akomodacji, niedowład mięśni gałkoruchowych i opuszkowych, niedowład czterokończynowy
• Leczenie: antybiotyki + objawowe
• Profilaktyka: szczepienie

Question 24

Choroba Creutzfeldta-Jakoba

Answer 24

57-62 lata

• szybko postępujące otępienie i mioklonie,
• zaburzenia piramidowe i pozapiramidowe.
• zaniki mięśni,
• ślepota korowa
• napady drgawkowe
• zaburzenia móżdżkowe
• Białko 14-3-3 obecne w 96%
• zgon w ciągu 1 roku u 90% pacjentów

Question 25

Choroba Creutzfeldta-Jakoba – wariant

Answer 25

• poniżej 40 r.ż.
• zaburzenia czucia bez miklonii
• zaburzenia zachowania, i ataksja,
• potem u większości chorych ruchy mimowolne i otępienie

bez zmian w EEG,
białko 14-3-3 tylko u niektórych chorych
W RM często hiperintensywność poduszki i prążkowia

Question 26

Sarkoidoza

Answer 26

• Wielonarządowa choroba ziarniniakowa
• Zmiany w płucach, węzłach chłonnych, skórze, kościach, oczach i śliniankach
• Zmiany są umiejscowione okołonaczyniowo

• Kliniczne zajęcie układu nerwowego u 10% pacjentów
• W OUN ziarniniaki w obrębie opon, szczególnie na podstawie mózgu,
wtórnie zajmują nerwy czaszkowe oraz powodują utrudnienia przepływu PMR
• Ziarniniaki mogą być również obecne w nerwach obwodowych i mięśniach

Question 27

Neurosarkoidoza

Answer 27

najczęściej nerwu VII
• Ziarniniaki tworzą się też w podwzgórzu, w miąższu mózgu i w oponach
• Mono- lub polineuropatia

• biopsja węzła chłonnego lub mięśnia, RM, badania PMR
aktywność ACE

• Kortykosteroidy
• Inne leki immunosupresyjne

Question 28

Autoimmunologiczne zapalenia mózgu z obecnością autoprzeciwciał

Answer 28

• nieznana lub paranowotworowa
• autoprzeciwciała (np. NMDAR, AMPAR, LGI1)
• poszukiwanie nowotworu (np. potworniak jajnika)
• niekiedy dolegliwości prodromalne (gorączka, bóle głowy)
• zaburzenia świadomości
• zaburzenia zachowania / psychotyczne
• ruchy mimowolne
• napady padaczkowe - padaczka autoimmunologiczna
• zab. autonomiczne/oddychania
• kortykosteroidy i.v.
• immunoglobuliny i.v.
• plazmafereza
• leki immunosupresyjne

Question 29

Zapalenie mózgu

Answer 29

• Najczęściej wywołane wirusami
• okołonaczyniowe zapaleniu w istocie szarej lub na styku istoty szarej i białej.
• Najczęstszą i największa śmiertelność HSV 1/2
• arbowirusy - epidemiczne zapalenie mózgu (np.
japońskie zapalenia mózgu, wirus Zachodniego Nilu)
• W Polsce - kleszczowe zapalenie mózgu

Question 30

Zapalenie mózgu - objawy

Answer 30

Obj:

• gorączka, ból głowy, zaburzenia świadomości i napady padaczkowe
• w opryszczkowym zapaleniu mózgu częste są objawy ogniskowe

PMR
• pleocytoza limfocytowa (50-1000/μl); stężenie glukozy zwykle N;
stężenie białka ±↑
• Hodowle wirusów z PMR rzadko dają dodatni wynik
• PCR
• Diagnostyczna jest stwierdzenie swoistych IgM w PMR / surowicy IgM lub 4 x ↑ miana IgG w surowicy w odstępie 4 tyg.
• Często nieprawidłowy jest EEG

Question 31

Wybrane swoiste zapalenia mózgu

Answer 31

• Opryszczkowe zapalenie mózgu (patrz dalej)
• Kleszczowe zapalenie mózgu
• Wścieklizna
• Podostre stwardniające zapalenie mózgu
• Ostre rozsiane zapalenie mózgu i rdzenia
kręgowego
• Paranowotworowe zapalenia mózgu

Question 32

Neuroborelioza

Answer 32

• Objawy neurologiczne pojawiają się zwykle w ciągu 1-12 (najczęściej 4-6) tygodni po ukąszeniu przez kleszcza
- 20-30% podaje miejscowe zakażenie skóry (rumień
wędrujący) (stadium I)
• Ponad 95% to neuroborelioza wczesna (stadium II): < 6 miesięcy
• Mniej niż 5% chorych ma neuroboreliozę późną (stadium III): > 6 miesięcy

Question 33

Neuroborelioza wczesna

Answer 33

• Bolesne zapalenie opon m-r i korzeni nerwowych (zespół Bannwartha)
- ból korzeniowy (u 86% chorych)
- niedowład mięśni zaopatrywanych przez nerwy
czaszkowe (zwłaszcza nerw twarzowy) lub kończyn
- zapalenie splotu oraz mononeuropatia mnoga
- objawy zapalenia rdzenia kręgowego lub mózgu

Question 34

Neuroborelioza późna (przewlekła)

Answer 34

• mononeuropatia, radikulopatia lub polineuropatia
• zapalenie naczyń mózgowych
• przewlekłe postępujące boreliozowe zapalenie mózgu albo mózgu i rdzenia kręgowego, z zespołem tetraparezy spastycznej, spastyczno-ataktycznymi zaburzeniami chodu i zaburzeniami oddawania moczu

Question 35

Rozpoznanie pewnej neuroboreliozy wymaga stwierdzenia:

Answer 35

1. Objawów neurologicznych wskazujących na neuroboreliozę (przy wykluczeniu innych przyczyn)
2. Pleocytozy w PMR
3. Obecności w PMR przeciwciał swoistych wobec B.
   burgdorferi (produkowanych wewnątrzpłynowo)
   (możliwa neuroborelioza: 2 z 3 powyższych)

Swoiste dla B. burgdorferi przeciwciała w surowicy stwierdza sięu 5-25% zdrowych osób

Question 36

Neuroborelioza - leczenie

Answer 36

• z objawami z obwodowego UN: doksycyklina

* z objawami z ośrodkowego UN ceftriakson

Question 37

Neuroborelioza - dalszy przebieg

Answer 37

Dolegliwości i niewielka pleocytoza mogą się utrzymywać przez kilka miesięcy

• Następstwa neurologiczne powodujące niesprawność: 12% pacjentów po roku i u 5% po 3 latach
• Subiektywne skargi lub dolegliwości (zmęczenie, parestezje, zaburzenia snu, upośledzenie funkcji poznawczych, bóle głowy,
bóle stawów, bóle mięśni) > 6 miesięcy po standardowym leczeniu neuroboreliozy = zespół po boreliozie
• Leczenie antybiotykami nie ma wpływu na ten zespół
• Nie ma danych świadczących o korzystnym wpływie
wielomiesięcznej złożonej antybiotykoterapii

Question 38

Opryszczkowe zapalenie mózgu -objawy

Answer 38

• Objawy wczesne: gorączka, bóle głowy oraz zaburzenia świadomości
• Napady padaczkowe (mogą być pierwszym objawem)
• U większości chorych w momencie hospitalizacji stwierdza się gorączkę oraz objawy oponowe
• Zaburzenia stanu psychicznego
• Objawy ogniskowe (porażenie połowicze, połowicza niedoczulica, ataksja) – u 50% chorych
• Opryszczka wargowa w wywiadzie nie jest wskazówką dgn

Question 39

Kiła

Answer 39

I. Bezobjawowa
• wyłącznie nieprawidłowy obraz PMR 30%
II. Oponowa i naczyniowa
1. Kiła opon mózgowo-rdzeniowych na podstawie mózgu
• Objawy jak w jałowym zapaleniu opon m-r, niekiedy z
zajęciem nn. czaszkowych lub wodogłowiem
2. Kiła naczyń mózgu lub rdzenia kręgowego
• Objawy wynikające z niedrożności naczyń mózgu lub rdzenia u młodych
- Ogniskowe ZOMR (Kilak(i) wychodzą z ognisk w oponach lub naczyniach)
• Objawy ogniskowe w zależności od lokalizacji ziarniniaków
III. Miąższowa (kiła późna)
1. Wiąd rdzenia - zajęcie opon, korzeni, sznurów tylnych i źrenic: ból, parestezje, ataksja, utrata odruchów
ścięgnistych, osłabienie czucia głębokiego, źrenica Argylla-Robertsona, opadanie powieki, zanik nerwu wzrokowego, str 251 książka
2. Porażenie postępujące - uszkodzenie GNM i DNM
zmiany osobowości, napady padaczkowe i nietrzymanie moczu i otępienie

Question 40

Kiła leczenie

Answer 40

Penicylina G sodowa, 18–24 mln j. dziennie przez 10–14 dni + GKSy