Autonomiczny układ nerwowy i jego zaburzenia

Question 1

Układ współczulny - Pień współczulny

Answer 1

zwoje: szyjne [(3; górny – największy środkowy, szyjno-piersiowy (gwiaździsty)];
piersiowe (10-12),
lędźwiowe (3-4),
krzyżowe (4)

Question 2

Układ przywspółczulny część ośrodkowa

Answer 2

Część mózgowa: • jądra autonomiczne nn. III, VII, IX i X

Część rdzeniowa: • jądro pośrednioprzyśrodkowe w rogach bocznych rdzenia kręgowego w segmentach S2-S4

Question 3

Układ przywspółczulny - część mózgowiowa

Answer 3

• j. okoruchowe dodatkowe (Westphala-Edingera)
(III) - zwój rzęskowy m. zwieracz źrenicy i m. rzęskowy
• j. ślinowe górne (VII) – zwój skrzydłowo - podniebienny, gr. łzowe, gr. podniebienne
(VII) – zwój podżuchwowy, zwój podjęzykowy
ślinianki podżuchwowa i podjęzykowa
• jądro ślinowe dolne (IX) – zwój uszny, ślinianka przyuszna
• j. grzbietowe nerwu błędnego (X) - zwoje śródścienne głowa, szyja, klp., brzuch (do 1/3 dalszej poprzecznicy)

Question 4

Sploty układu autonomicznego

Answer 4

1. w głowie i szyi:
   Sploty składające się z współczulnych włókien zazwojowych (w błonie zewnętrznej naczyń)
2. większość splotów w klatce piersiowej (np. sercowy
   Sploty składające się z:
   a) współczulnych włókien zazwojowych
   b) przywspółczulnych: przedzwojowych, zwojów i zazwojowych
3. większość splotów w jamie brzusznej
   Sploty składające się z:
   a) współczulnych: przedzwojowych, zwojów i zazwojowych
   b) przywspółczulnych: przedzwojowych, zwojów i zazwojowych

Question 5

Ośrodkowa kontrola nad układem autonomicznym

Answer 5

Ośrodki korowe
• zakręt oczodołowy na dolnej powierzchni płata czołowego
• wyspa
• zakręt obręczy

Ośrodki rdzenia przedłużonego
• naczynioruchowy
• wdechowy
• wydechowy
• wymiotny

Question 6

podwzgórze

Answer 6

J. skrzyżowania – rytmy dobowe

Boczna cz.podwzgórza – łaknienie i pragnienie

Przyśrodkowa część podwzgórza (j. brzusznoprzyśrodkowe) – hamowanie łaknienia

Przednia część podwzgórza – rozpraszanie ciepła

Tylna część podwzgórza – zatrzymywanie ciepła

Question 7

Wyłącznie współczulnie:

Answer 7

• naczynia powłok tułowia i kończyn
• mięśnie przywłosowe
• naczynia i komórki wątroby
• rdzeń nadnerczy
• mięśnie gładkie męskich narządów płciowych
• mięsień macicy
• rozwieracz źrenicy
• mięśnie gładkie powiek i oczodołu

Question 8

Wyłącznie przywspółczulnie

Answer 8

gruczoły dna żołądka

• gruczoły jelitowe
• część zewnątrzwydzielnicza trzustki

Question 9

Brak unerwienia autonomicznego

Answer 9

kora nadnerczy -

gruczoły potowe apokrynowe

Question 10

Nietolerancja ortostatyczna

Answer 10

• zawroty głowy układowe (vertigo)
• trudne do opisania uczucie dot. głowy (lightheadedness) 80%
• lęk/niepokój
• zaburzenia koncentracji uwagi/poznawcze
• zaburzenia widzenia (niewyraźne, ciemnienie)
• dreszcze
• bladość powłok
• tachykardia/kołatanie serca
• nudności
• osłabienie ogólne/kk dolne; zmęczenie 70%

Question 11

Pocenie

Answer 11

Wzmożone
(np. ch. Parkinsona, neuropatia autonomiczna, napadowa hiperhydroza dystalna)

Osłabione / brak (anhydroza)
(np. zanik wieloukładowy, neuropatia autonomiczna

Question 12

Zmiany w obrębie skóry

Answer 12

• Brak marszczenia skóry po zanurzeniu w wodzie
• Zmiany troficzne:
– scieńczenie skóry
– utrata owłosienia
– zgrubienie, zmiany barwy i deformacja paznokci

Question 13

Zaburzenia żołądkowo-jelitowe

Answer 13

• gastropareza
– wczesne uczucie sytości
– anoreksja
– uczucie wzdęcia brzucha, przepełnienia
– częste nudności / wymioty
– utrata masy ciała
• biegunki
• zaparcia
• bóle brzucha / rzekoma niedrożność przewodu pokarmowego

Question 14

Zaburzenia oddawania moczu i zaburzenia czynności płciowych

Answer 14

• nietrzymanie/zatrzymanie moczu
• częstomocz
• nykturia
• brak wzwodu
• zaburzenia ejakulacji
• zaburzenia nawilżenia pochwy
• brak orgazmu

Question 15

NIEDOCIŚNIENIE ORTOSTATYCZNE - diagno i leczenie

Answer 15

spadek SBP o >20 mmHg w ciągu 3 min. po pionizacji lub
spadek DBP o >10 mmHg w ciągu 3 min. po pionizacji

• dieta bogata w sól
• wypijanie 2,5 l płynów/dobę
• woda – doraźnie (0,5 l)
• sen z górną połową ciała uniesioną o ok. 40 cm
• farmakologiczne: midodryna, fludrokortyzon
• wykonywanie doraźnych manewrów fizykalnych:

Question 16

Testy pionizacji

Answer 16

Współczynnik „30:15” = HR(15)max/HR(30)min

Question 17

QSART (ilościowy test sudomotorycznego odruchu

aksonalnego)

Answer 17

• ilościowa metoda oceny potliwości

- bodziec to Ach

Question 18

TST (termoregulacyjny test potliwości)

Answer 18

• jakościowa metoda oceny potliwości
• informacja o dystrybucji zaburzeń potliwości
• metoda: aplikacja quinaryzyny na suchą skórę

Question 19

SSR (skórna odpowiedź współczulna)

Answer 19

• bodziec: elektryczny

Question 20

Izolowana niewydolność układu autonomicznego

Answer 20

• Patologia: uszkodzenie włókien zazwojowych; zanik jąder pośrednio-bocznych i zwojów współczulnych
• najczęściej powolny początek, łagodne objawy przez kilka lat
• główne objawy:
– ciężkie niedociśnienie ortostatyczne
– brak pocenia się
– zaparcia

Question 21

Zanik wieloukładowy

Answer 21

• niedociśnienie ortostatyczne
• niedociśnienie (np. poposiłkowe, powysiłkowe, po L-dopie)
• nadciśnienie w pozycji leżącej!
• zab. w oddawaniu moczu: częstomocz, trudności w całkowitym opróżnieniu pęcherza, osłabiony strumień moczu, nykturia, nietrzymanie moczu
• zaparcia
• zab. erekcji, ejakulacji
• bezdechy senne
• naprzemienna i zmienna w czasie anizokoria

Question 22

Ostra neuropatia autonomiczna (pandyzautonomia)

Answer 22

• ostry / podostry początek;
w 50% - poprzedzająca infekcja wirusowa
• rozlane zajęcie ukł. współczulnego/przywspółczulnego bez zajęcia włókien somatycznych
• p/ciała przeciw zwojowym (nikotynowym) receptorom dla ACh

Objawy:

• znaczne niedociśnienie ortostatyczne,
• brak pocenia się,
• suchość w ustach,
• zab. ze strony przew. pokarmowego: bóle brzucha, wymioty, biegunka, uczucie przedwczesnej sytości

Question 23

Zaburzenia autonomiczne w zespole Guillaina-Barrego

Answer 23

• ostry początek, nadreaktywność ukł. wegetatywnego z naprzemiennym nadmiernym/osłabionym napięciem obu komponent
• objawy:
– tachykardia, niedociśnienie ortostatyczne, nadciśnienie tętnicze/spadki CTK, tachy/bradyarytmie,

nietrzymanie moczu, anhydroza/hiperhydroza, stany spastyczne naczyń, zaparcia, zab. motoryki przewodu
pokarmowego, zab. czynności seksualnych

Question 24

Zespół posturalnej tachykardii ortostatycznej

Answer 24

• Wzrost HR o ponad 30/min lub wzrost HR do ponad 120/min w ciągu 5 min. od początku pionizacji
• objawy nietolerancji ortostatycznej
• bez niedociśnienia ortostatycznego
• bez znanej przyczyny neuropatii autonomicznej

Question 25

Zespół tachykardii posturalnej związany z

wypadaniem płatka zastawki mitralnej

Answer 25

– wzmożone napięcie ukł. współczulnego: NA, A w spoczynku i po pionizacji; krążenie „hiperkinetyczne”
– centralne zab. modulacji odruchu z baroreceptorów, nadwrażliwość β-receptorów

Question 26

Dyzautonomie związane z nadmierną reaktywnością układu autonomicznego

Answer 26

• zespół Guillaina-Barrégo
• porfiria
• zaburzenia odruchów autonomicznych wywołane przewlekłym uszkodzeniem rdzenia kręgowego (powyżej T5)
• złośliwy zespół poneuroleptyczny
• zespół odstawienia alkoholu z delirium
• zatrucie talem
• tężec