Stany zagrożenia życia w neurologii Flashcards

1
Q

Mechanizmy potencjalnie prowadzące do zgonu

w przebiegu choroby układu nerwowego

A

-Zwiększone ciśnienie śródczaszkowe
prowadzące do wgłobienia

-Bezpośrednie uszkodzenie ośrodków oddechowego
lub krążeniowego w pniu mózgu albo uszkodzenie
rdzenia kręgowego w odcinku szyjnym

  • Obwodowa niewydolność oddechowa
  • Ciężkie zaburzenia czynności autonomicznych
  • Wtórne do niesprawności neurologicznej
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Zwiększone ciśnienie śródczaszkowe

prowadzące do wgłobienia

A

Mechanizm Przykład choroby

Obrzęk mózgu: Udar mózgu

Dodatkowa masa: Guz, ropień, krwiak

Ostre wodogłowie: Krwotok podpajęczynówkowy, guz

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Bezpośrednie uszkodzenie ośrodków oddechowego
lub krążeniowego w pniu mózgu albo uszkodzenie
rdzenia kręgowego w odcinku szyjnym

A
  • Uraz
  • Udar krwotoczny lub niedokrwienny
  • Guz
  • Zakażenie
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Obwodowa niewydolność oddechowa

A
Ciężkie uszkodzenie:
• Mięśnia (np. dystrofia mięśniowa)
• Złącza nerwowo-mięśniowego (np. miastenia)
• Nerwu (np. zespół Guillaina-Barrego)
• Rogu przedniego rdzenia kręgowego (np.
stwardnienie boczne zanikowe)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Ciężkie zaburzenia czynności autonomicznych

A
• Uszkodzenia nerwów
(np. zespół Guillaina-Barrego)
• Uszkodzenia rdzenia kręgowego
(np. uraz)
• Uszkodzenia mózgu
(np. złośliwy zespół neuroleptyczny)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Wtórne do niesprawności neurologicznej

A

Powikłania z unieruchomienia

  • zakrzepowo-zatorowe
  • zapalenia płuc
  • odleżyny
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Groźnymi dla życia następstwami obrzęku mózgu są:

A
  • wgłobienie

- upośledzenie ukrwienia mózgu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Obrzęk wewnątrzkomórkowy:

A
  • cytotoksyczny:
    np. we wczesnym okresie udaru
    niedokrwiennego mózgu
  • osmotyczny
    np. w ostrej hiponatremii
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Obrzęk zewnątrzkomórkowy:

A
  • naczyniopochodny
    np. w guzie mózgu
  • śródmiąższowy
    np. w wodogłowiu
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Objawy ciasnoty śródczaszkowej

A

• Ból głowy, nudności, wymioty
• Zaburzenia przytomności i/lub świadomości
• Obrzęk tarcz nerwów wzrokowych
• Porażenia nerwów czaszkowych (często VI)
• Wzrost ciśnienia tętniczego i bradykardia
• Zespoły wgłobień (patrz dalej)
• Nasilanie się wcześniejszego deficytu neurologicznego
(np. niedowładu)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Obrzęk mózgu – postępowanie

A
  1. Zapewnienie:
    a. drożności dróg oddechowych
    b. odpowiedniego ciśnienia tętniczego
    c. prawidłowego utlenowania krwi

2.Uniesienie głowy i klatki piersiowej do
wysokości 30 st i utrzymywanie jej w linii
środkowej (cel: ułatwienie odpływu żylnego)

  1. W razie konieczności podanie leków
    przeciwbólowych i przeciwgorączkowych
  2. Ewentualne skorygowanie bilansu płynów i
    wyrównanie zaburzeń elektrolitowych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Obrzęk mózgu - leki

A

• 20% Mannitol – diuretyk osmotycznie czynny
w dawce 0,5 – 1 g/kg m.c. dożylnie
- zwykle podaje się 125 ml 20% mannitolu co 4-6 godzin; efekt uzyskuje się w ciągu kilku minut
- konieczna jest kontrola osmolarności surowicy, stężeń elektrolitów w surowicy i bilansu płynów (wskazane
pomiary OCŻ)
• Furosemid dożylnie (20 mg 1-2 razy dziennie) lub doustnie
• Hipertoniczne (23%) roztwory chlorku sodu (wkłucie
centralne)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Obrzęk mózgu - sterydy

A

• Skuteczne wyłącznie w obrzęku naczyniopochodnym
(guz, ropień, rozległe zmiany zapalne)
• Początkowo podaje się 10 mg deksametazonu
dożylnie, potem 4 mg co 6 godz.
• Nie działają w obrzęku cytotoksycznym (np. w udarze
niedokrwiennym mózgu)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Obrzęk mózgu - dalsze postępowanie

A

• Hiperwentylacja
Powoduje krótkotrwałe (godziny) zmniejszenie ciśnienia śródczaszkowego w następstwie zwężenia naczyń (w odpowiedzi na ↓pCO2)

• Hipotermia, śpiączka barbituranowa
O nieudowodnionej skuteczności

• Hemikraniektomia
= usunięcie kości czaszki umożliwiające rozprężanie się mózgu na zewnątrz (wyjątkowo – w rozległych udarach niedokrwiennych u ludzi młodych)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Ciśnienie wewnątrzczaszkowe rośnie (> 20 mm Hg)

A

Powoduje przemieszczanie się struktur mózgu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Wgłobienie pod sierp mózgu

A

zakręt obręczy przemieszcza się pod sierpem mózgu na stronę przeciwną

Często bez objawów klinicznych

Przy uciśnięciu tętnicy mózgu przedniej objawy niedokrwienia z jej

17
Q

Wgłobienie haka zakrętu hipokampa

A

Zwykle przy zmianach w płacie skroniowym

• Uciśnięcie śródmózgowia, n. III i t. mózgu tylnej

• Ból głowy, niepokój
ruchowy, narastające zaburzenia przytomności,uszkodzenie nerwu III po
uszkodzenia (szeroka sztywna źrenica), niedowład
połowiczy przeciwstronny

18
Q

Centralne wgłobienie

we wcięcie namiotu

A
  • Przemieszczenie międzymózgowia i jąder podstawy w dół

* Zaburzenia przytomności, źrenice sztywne o pośredniej szerokości, gałki oczne nieruchome, obj. pniowe

19
Q

Wgłobienie do otworu wielkiego

A

• Przemieszczenie migdałków móżdżku do otworu wielkiego
• W procesach rozrostowych w tylnym dole czaszki
• Sztywność karku
• Silny ból głowy i szybko postępujące zaburzenia
przytomności, sztywność odmóżdżeniowa i zatrzymanie
oddychania

20
Q

Ostre wodogłowie

A

• Szybko postępujące poszerzenie układu komorowego
wskutek zaburzenia krążenia płynu mózgowordzeniowego

• Najczęściej skutek zamknięcia dróg odpływu z komór
bocznych, komory III lub IV albo zaburzeń wchłaniania
PMR w ziarnistościach pajęczynówki
- krwotok śródkomorowy, śródmiąższowy lub
podpajęczynówkowy
- guz, krwiak w tylnej jamie

• Leczenie: drenaż zewnętrzny lub komorowo-otrzewnowy

21
Q

Chory w śpiączce – postępowanie

A
  1. Ocena drożności dróg oddechowych, wydolności
    oddychania i krążenia oraz stabilizacja odc. szyjnego u
    chorych z podejrzeniem urazu
  2. Badanie ogólne i neurologiczne
  3. Intubacja, podanie tlenu, założenie dwóch wkłuć
    dożylnych i pobranie krwi na badania hematologiczne i
    biochemiczne oraz toksykologiczne (zakres w zależności
    od wyników badania i klinicznego podejrzenia
    przyczyny śpiączki)
  4. Podanie tiaminy (100 mg iv) i glukozy (50 ml 40%
    glukozy), a w drugiej kolejności naloksonu (0,4 - 2 mg)
  5. Wykonanie TK głowy, a w razie konieczności TK
    szyjnego odc. kręgosłupa
  6. W razie braku widocznej przyczyny w TK i
    prawidłowych wyników badań biochemicznych i
    toksykologicznych – nakłucie lędźwiowe
  7. W razie nieustalenia przyczyny – EEG i dalsze badania
    w kierunku ustalenia przyczyny śpiączki
  8. Prowadzenie chorego w warunkach oddziału
    intensywnej opieki medycznej
22
Q

Udar mózgu - przyczyny zgonu

A

• Przyczyny zgonu neurologiczne:
- obrzęk mózgu i wgłobienie
- bezpośrednie uszkodzenie ośrodków oddechowego i
krążenia w pniu mózgu

• Inne przyczyny zgonu:
- powikłania związane z unieruchomieniem (zatorowość płucna, zapalenie płuc, odleżyny)
- zaostrzenie chorób współistniejących (niewydolność
krążenia, zawał serca)

23
Q

Krwotok podpajęczynówkowy

- Przyczyny zagrożenia życia:

A

• Masywne krwawienie do przestrzeni podpajęczynówkowej
- szybko prowadzi do śpiączki i śmierci chorego w ciągu
godzin z powodu porażenia ośrodka oddechowego i krążenia
• Wodogłowie ostre
- dochodzi do zamknięcia wodociągu skrzepami krwi i
nagłego poszerzenia komór bocznych oraz wzrostu ciśnienia
śródczaszkowego
• Krwiak śródmiąższowy
- z pękniętego tętniaka lub przebicie się krwotoku do układu
komorowego zwiększa ryzyko zgonu
• Skurcze naczyniowe
- miejscowe lub uogólnione prowadzą do powstania ognisk
niedokrwiennych i znacznie pogarszają stan chorego
• Hiponatremia
- u 1/3 chorych - częściej rozwija się u nich zawał mózgu i
większa jest śmiertelność
• Zespół mózgowo-sercowy, w którym dochodzi do zawału
serca lub zaburzeń rytmu

24
Q

Krwotok podpajęczynówkowy

- postępowanie

A
  1. Klipsowanie tętniaka
  2. Embolizacja
  3. Bezwzględny reżim łóżkowy
  4. Nawodnienie:
    przed zabiegiem: 0,9% NaCl - 80-100 ml/godz
    po zabiegu: 0,9% NaCl – 80-100 ml/godz oraz 250 ml
    5% albumin co 6 godz.
  5. Leczenie podwyższonego ciśnienia tętniczego w okresie
    przedoperacyjnym (skurczowe > 150 mm Hg)
    (urapidyl, nikardypina, labetalol)
  6. Leki przeciwbólowe – kodeina doustnie 30 mg co 4-6
    godz. lub petydyna (Dolargan) 5—100 mg
    domięśniowo co 2-4 godz.
  7. Zapobieganie kurczowi naczyniowemu (nimodypina – 60 mg p.o. co 4 godz. przez 21 dni)
  8. Diazepam (10 mg) lub fenobarbital (100 mg) w stanach
    pobudzenia lub napadach padaczkowych
  9. Regulacja oddawania stolca
25
Stan padaczkowy - powikłania
``` Sercowo-naczyniowe: – Zaburzenia rytmu – Zaburzenia przewodnictwa – Niewydolność krążenia – Zatrzymanie krążenia ``` ``` Oddechowe: – Hipowentylacja, bezdech – Hipoksja, hiperkapnia – Zachłystowe zapalenie płuc – Neurogenny obrzęk płuc ``` ``` Nerkowe: – Mioglobinuria, rabdomioliza – Azotemia – Martwica kanalików nerkowych i kory nerek ``` Endokrynologiczne: – Hiper- lub hipoglikemia – Zmiany poziomu kortyzolu – Niewydolność przysadki
26
Stan padaczkowy - etiologia
``` • Odstawienie LPP 34% • Odległa przyczyna objawowa (guz, zakażenie) 24% • Udar 22% • Niedotlenienie 10% • Zaburzenia metaboliczne 10% • Nadużywanie alkoholu (odstawienie) 10% ```
27
Stan padaczkowy – powikłania | neurologiczne
``` Wczesne: • Obrzęk mózgu • Śmierć neuronów - głównie strefa CA1 i CA3 hipokampa • Postępujący zanik hipokampa Późne: • Encefalopatia i zanik mózgu – 6-15% po SP napadów toniczno-klonicznych • Padaczka 20% ```
28
Stan padaczkowy – postępowanie ogólne
• ocena i kontrola drożności dróg oddechowych i wentylacji • monitorowanie gazometrii (kwasica metaboliczna i niedotlenienie - utrzymanie drożności dróg oddechowych i podawanie tlenu) • monitorowanie EKG i ciśnienia tętniczego. • Dożylne podanie tiaminy (100 mg) i glukozy (100 ml 20%), jeżeli zachodzi taka potrzeba (hipoglikemia) • Badania krwi: stężenie leków przeciwpadaczkowych, elektrolitów, morfologia krwi z rozmazem, czynność wątroby i nerek • Należy pilnie określić przyczynę stanu padaczkowego, ponieważ może ona sama w sobie wymagać leczenia
29
Stan padaczkowy – postępowanie w I i II rzucie
I rzut (stan padaczkowy wczesny): • Diazepam i.v. (10 mg) Uwagi: • Lekiem z wyboru jest lorazepam (0,1 mg/kg i.v., najczęściej 4 + 4 mg i.v.), ale lek nie jest zarejestrowany w postaci dożylnej w Polsce) • W warunkach przedszpitalnych można podać 5 mg diazepamu i.v. II rzut (stan padaczkowy ustalony) – jeden z poniższych leków: • kwas walproinowy i.v. (40 mg/kg) • lewetyracetam i.v. (60 mg/kg) • fenytoina i.v. (18 mg/kg)
30
Stan padaczkowy – postępowanie w III rzucie
III rzut – stan padaczkowy lekooporny (w stanie niedrgawkowym możliwe podanie innego leku II rzutu) Leczenie prowadzone w ramach OIOM Podanie jednego z leków znieczulenia ogólnego (konieczne monitorowanie zapisu EEG w celu wykluczenia dyskretnego stanu padaczkowego mimo leczenia): • Tiopental (3-5 mg/kg iv w bolusie, potem 1-2 mg/kg co 2-3 min. aż do opanowania drgawek; potem stały wlew dożylny z szybkością 3-7 mg/kg/godz.) • Midazolam (0,2 mg/kg w bolusie, potem wlew ciągły z szybkością 0,05-0,4 mg/kg/godz.) • Propofol (2-3 mg/kg w bolusie, potem 1-2 mg/kg aż do opanowania drgawek, a potem wlew ciągły z szybkością 2-10 mg/kg/godz.)
31
Najgroźniejsze powikłania w przebiegu | miastenii:
• przełom miasteniczny – jest to znaczne osłabienie siły mięśni powodujące niewydolność oddechową • przełom cholinergiczny – związany jest z depolaryzacyjnym działaniem leków przeciwcholinesterazowych, które prowadzi do bloku cholinergicznego mięśni
32
Leczenie przełomu miastenicznego
• intubacja i sztuczna wentylacja • odstawienie inhibitorów acetylocholinesterazy • immunoglobuliny w dawce 0,4 g/kg mc./d przez 5 kolejnych dni • plazmafereza – zwłaszcza u chorych z wysokim mianem przeciwciał przeciwko receptorom ACH (wymiana 55 ml osocza/kg – zwykle 5 zabiegów co drugi dzień) • ew. kortykosteroidy - metylprednizolon w dawce od 500 do 1000 mg/dobę przez 5 dni, a następnie kontynuowanie sterydoterapii doustnie
33
Zespół Guillaina-Barrégo
• mechaniczna wentylacja jeśli pojemność życiowa płuc jest mniejsza niż 10-15 cm³/kg lub mniejsza niż 800 cm³ lub wynik gazometrii wskazuje na niewydolność oddechową (kwasica oddechowa) • monitorowanie tętna i ciśnienia tętniczego (obserwacja w kierunku arytmii i spadku ciśnienia) • regularna neurologiczna ocena postępu choroby
34
Zespół Guillaina-Barrégo leczenie
``` • plazmafereza – w ciągu pierwszych 2 tygodni (wymiana 200-250 ml/kg w ciągu kilku dni) • immunoglobuliny – 0,4 g/kg/d przez 5 kolejnych dni • sterydoterapia – nieskuteczna • immunosupresja – nieskuteczna ```
35
Zespół Guillaina-Barrégo profilaktyka czego?
* zatorowości – heparyny drobnocząsteczkowe * odleżyn – zmiana pozycji, toaleta skóry W razie potrzeby: • odżywianie pozajelitowe • leczenie powikłań zakaźnych wg antybiogramu
36
Złośliwy zespół neuroleptyczny
• W następstwie podawania leków blokujących receptory dopaminergiczne D2 • Główne objawy: - gorączka - zaburzenia autonomiczne (zlewne poty, spadki ciśnienia tętniczego, tachypnoe) - zaburzenia ruchowe (sztywność, dystonia) - zaburzenia świadomości
37
Złośliwy zespół neuroleptyczny - leczenie
Postępowanie: 1. Odstawienie neuroleptyku 2. Chłodzenie fizykalne i podawanie leków przeciwgorączkowych 3. Dantrolen (trudno dostępny) 4. Agonista dopaminy (np. bromokryptyna) lub amantadyna 5. Wyrównywanie zaburzeń wodno-elektrolitowych
38
Hipertermia złośliwa
• Dziedziczona autosomalnie dominująco mutacja receptora rianodynowego Po podaniu anestetyków wziewnych lub depolaryzujących leków zwiotczających mięśnie * Uogólniona sztywność, wysoka gorączka * Kwasica metaboliczna, rabdomioliza, hiperkaliemia * Leczenie: przerwanie znieczulenia, dantrolen
39
Inne potencjalne stany zagrożenia
``` • Urazy czaszkowo-mózgowe i rdzenia kręgowego • Neuroinfekcje: - zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu - tężec - błonica • Zatrucia: - jadem kiełbasianym - tlenkiem węgla - alkoholem (etylowym/metylowym) • Ostre encefalopatie metaboliczne lub niedoborowe - encefalopatia Wernickego - odwracalna encefalopatia tylna - encefalopatia wątrobowa / mocznicowa ```