Stany zagrożenia życia w neurologii Flashcards
Mechanizmy potencjalnie prowadzące do zgonu
w przebiegu choroby układu nerwowego
-Zwiększone ciśnienie śródczaszkowe
prowadzące do wgłobienia
-Bezpośrednie uszkodzenie ośrodków oddechowego
lub krążeniowego w pniu mózgu albo uszkodzenie
rdzenia kręgowego w odcinku szyjnym
- Obwodowa niewydolność oddechowa
- Ciężkie zaburzenia czynności autonomicznych
- Wtórne do niesprawności neurologicznej
Zwiększone ciśnienie śródczaszkowe
prowadzące do wgłobienia
Mechanizm Przykład choroby
Obrzęk mózgu: Udar mózgu
Dodatkowa masa: Guz, ropień, krwiak
Ostre wodogłowie: Krwotok podpajęczynówkowy, guz
Bezpośrednie uszkodzenie ośrodków oddechowego
lub krążeniowego w pniu mózgu albo uszkodzenie
rdzenia kręgowego w odcinku szyjnym
- Uraz
- Udar krwotoczny lub niedokrwienny
- Guz
- Zakażenie
Obwodowa niewydolność oddechowa
Ciężkie uszkodzenie: • Mięśnia (np. dystrofia mięśniowa) • Złącza nerwowo-mięśniowego (np. miastenia) • Nerwu (np. zespół Guillaina-Barrego) • Rogu przedniego rdzenia kręgowego (np. stwardnienie boczne zanikowe)
Ciężkie zaburzenia czynności autonomicznych
• Uszkodzenia nerwów (np. zespół Guillaina-Barrego) • Uszkodzenia rdzenia kręgowego (np. uraz) • Uszkodzenia mózgu (np. złośliwy zespół neuroleptyczny)
Wtórne do niesprawności neurologicznej
Powikłania z unieruchomienia
- zakrzepowo-zatorowe
- zapalenia płuc
- odleżyny
Groźnymi dla życia następstwami obrzęku mózgu są:
- wgłobienie
- upośledzenie ukrwienia mózgu
Obrzęk wewnątrzkomórkowy:
- cytotoksyczny:
np. we wczesnym okresie udaru
niedokrwiennego mózgu - osmotyczny
np. w ostrej hiponatremii
Obrzęk zewnątrzkomórkowy:
- naczyniopochodny
np. w guzie mózgu - śródmiąższowy
np. w wodogłowiu
Objawy ciasnoty śródczaszkowej
• Ból głowy, nudności, wymioty
• Zaburzenia przytomności i/lub świadomości
• Obrzęk tarcz nerwów wzrokowych
• Porażenia nerwów czaszkowych (często VI)
• Wzrost ciśnienia tętniczego i bradykardia
• Zespoły wgłobień (patrz dalej)
• Nasilanie się wcześniejszego deficytu neurologicznego
(np. niedowładu)
Obrzęk mózgu – postępowanie
- Zapewnienie:
a. drożności dróg oddechowych
b. odpowiedniego ciśnienia tętniczego
c. prawidłowego utlenowania krwi
2.Uniesienie głowy i klatki piersiowej do
wysokości 30 st i utrzymywanie jej w linii
środkowej (cel: ułatwienie odpływu żylnego)
- W razie konieczności podanie leków
przeciwbólowych i przeciwgorączkowych - Ewentualne skorygowanie bilansu płynów i
wyrównanie zaburzeń elektrolitowych
Obrzęk mózgu - leki
• 20% Mannitol – diuretyk osmotycznie czynny
w dawce 0,5 – 1 g/kg m.c. dożylnie
- zwykle podaje się 125 ml 20% mannitolu co 4-6 godzin; efekt uzyskuje się w ciągu kilku minut
- konieczna jest kontrola osmolarności surowicy, stężeń elektrolitów w surowicy i bilansu płynów (wskazane
pomiary OCŻ)
• Furosemid dożylnie (20 mg 1-2 razy dziennie) lub doustnie
• Hipertoniczne (23%) roztwory chlorku sodu (wkłucie
centralne)
Obrzęk mózgu - sterydy
• Skuteczne wyłącznie w obrzęku naczyniopochodnym
(guz, ropień, rozległe zmiany zapalne)
• Początkowo podaje się 10 mg deksametazonu
dożylnie, potem 4 mg co 6 godz.
• Nie działają w obrzęku cytotoksycznym (np. w udarze
niedokrwiennym mózgu)
Obrzęk mózgu - dalsze postępowanie
• Hiperwentylacja
Powoduje krótkotrwałe (godziny) zmniejszenie ciśnienia śródczaszkowego w następstwie zwężenia naczyń (w odpowiedzi na ↓pCO2)
• Hipotermia, śpiączka barbituranowa
O nieudowodnionej skuteczności
• Hemikraniektomia
= usunięcie kości czaszki umożliwiające rozprężanie się mózgu na zewnątrz (wyjątkowo – w rozległych udarach niedokrwiennych u ludzi młodych)
Ciśnienie wewnątrzczaszkowe rośnie (> 20 mm Hg)
Powoduje przemieszczanie się struktur mózgu
Wgłobienie pod sierp mózgu
zakręt obręczy przemieszcza się pod sierpem mózgu na stronę przeciwną
Często bez objawów klinicznych
Przy uciśnięciu tętnicy mózgu przedniej objawy niedokrwienia z jej
Wgłobienie haka zakrętu hipokampa
Zwykle przy zmianach w płacie skroniowym
• Uciśnięcie śródmózgowia, n. III i t. mózgu tylnej
• Ból głowy, niepokój
ruchowy, narastające zaburzenia przytomności,uszkodzenie nerwu III po
uszkodzenia (szeroka sztywna źrenica), niedowład
połowiczy przeciwstronny
Centralne wgłobienie
we wcięcie namiotu
- Przemieszczenie międzymózgowia i jąder podstawy w dół
* Zaburzenia przytomności, źrenice sztywne o pośredniej szerokości, gałki oczne nieruchome, obj. pniowe
Wgłobienie do otworu wielkiego
• Przemieszczenie migdałków móżdżku do otworu wielkiego
• W procesach rozrostowych w tylnym dole czaszki
• Sztywność karku
• Silny ból głowy i szybko postępujące zaburzenia
przytomności, sztywność odmóżdżeniowa i zatrzymanie
oddychania
Ostre wodogłowie
• Szybko postępujące poszerzenie układu komorowego
wskutek zaburzenia krążenia płynu mózgowordzeniowego
• Najczęściej skutek zamknięcia dróg odpływu z komór
bocznych, komory III lub IV albo zaburzeń wchłaniania
PMR w ziarnistościach pajęczynówki
- krwotok śródkomorowy, śródmiąższowy lub
podpajęczynówkowy
- guz, krwiak w tylnej jamie
• Leczenie: drenaż zewnętrzny lub komorowo-otrzewnowy
Chory w śpiączce – postępowanie
- Ocena drożności dróg oddechowych, wydolności
oddychania i krążenia oraz stabilizacja odc. szyjnego u
chorych z podejrzeniem urazu - Badanie ogólne i neurologiczne
- Intubacja, podanie tlenu, założenie dwóch wkłuć
dożylnych i pobranie krwi na badania hematologiczne i
biochemiczne oraz toksykologiczne (zakres w zależności
od wyników badania i klinicznego podejrzenia
przyczyny śpiączki) - Podanie tiaminy (100 mg iv) i glukozy (50 ml 40%
glukozy), a w drugiej kolejności naloksonu (0,4 - 2 mg) - Wykonanie TK głowy, a w razie konieczności TK
szyjnego odc. kręgosłupa - W razie braku widocznej przyczyny w TK i
prawidłowych wyników badań biochemicznych i
toksykologicznych – nakłucie lędźwiowe - W razie nieustalenia przyczyny – EEG i dalsze badania
w kierunku ustalenia przyczyny śpiączki - Prowadzenie chorego w warunkach oddziału
intensywnej opieki medycznej
Udar mózgu - przyczyny zgonu
• Przyczyny zgonu neurologiczne:
- obrzęk mózgu i wgłobienie
- bezpośrednie uszkodzenie ośrodków oddechowego i
krążenia w pniu mózgu
• Inne przyczyny zgonu:
- powikłania związane z unieruchomieniem (zatorowość płucna, zapalenie płuc, odleżyny)
- zaostrzenie chorób współistniejących (niewydolność
krążenia, zawał serca)
Krwotok podpajęczynówkowy
- Przyczyny zagrożenia życia:
• Masywne krwawienie do przestrzeni podpajęczynówkowej
- szybko prowadzi do śpiączki i śmierci chorego w ciągu
godzin z powodu porażenia ośrodka oddechowego i krążenia
• Wodogłowie ostre
- dochodzi do zamknięcia wodociągu skrzepami krwi i
nagłego poszerzenia komór bocznych oraz wzrostu ciśnienia
śródczaszkowego
• Krwiak śródmiąższowy
- z pękniętego tętniaka lub przebicie się krwotoku do układu
komorowego zwiększa ryzyko zgonu
• Skurcze naczyniowe
- miejscowe lub uogólnione prowadzą do powstania ognisk
niedokrwiennych i znacznie pogarszają stan chorego
• Hiponatremia
- u 1/3 chorych - częściej rozwija się u nich zawał mózgu i
większa jest śmiertelność
• Zespół mózgowo-sercowy, w którym dochodzi do zawału
serca lub zaburzeń rytmu
Krwotok podpajęczynówkowy
- postępowanie
- Klipsowanie tętniaka
- Embolizacja
- Bezwzględny reżim łóżkowy
- Nawodnienie:
przed zabiegiem: 0,9% NaCl - 80-100 ml/godz
po zabiegu: 0,9% NaCl – 80-100 ml/godz oraz 250 ml
5% albumin co 6 godz. - Leczenie podwyższonego ciśnienia tętniczego w okresie
przedoperacyjnym (skurczowe > 150 mm Hg)
(urapidyl, nikardypina, labetalol) - Leki przeciwbólowe – kodeina doustnie 30 mg co 4-6
godz. lub petydyna (Dolargan) 5—100 mg
domięśniowo co 2-4 godz. - Zapobieganie kurczowi naczyniowemu (nimodypina – 60 mg p.o. co 4 godz. przez 21 dni)
- Diazepam (10 mg) lub fenobarbital (100 mg) w stanach
pobudzenia lub napadach padaczkowych - Regulacja oddawania stolca