Suïcide & suïcidaal gedrag Flashcards
1
Q
algemeen cijfers
A
- zelfdoding
- in 2022: overleden 1024 personen door zelfdoding in Vlaanderen,
- telt elke dag bijna 3 zelfdodingen - poging tot zelfdoding
- in 2022: deden 8943 personen een poging tot zelfdoding,
- telt elke dag ruim 20 pogingen
- voor elke zelfdoding staan 7 tot 20 pogingen tot zelfdoding - kanttekening
- veel zelfdodingen (pogingen) worden overigens niet eens geregistreerd (the dark number):
- gemaskeerd door de pleger vb. een auto-ongeval
- omdat de familie dat niet wil en officiële doodsoorzaak wordt toegedekt
2
Q
cijfers mannen vs. vrouwen
A
- algemeen
- 3 op 4 suïcides zijn mannen
- tegen 1 zelfdoding bij vrouwen, staan er 2,5 bij mannen
- dus: 22,5/100.000 mannen en 7,7/100.000 vrouwen
- vrouwen doe vaker een suïcidepoging (61,8% van de pogingen zijn vrouwen) - mogelijke verklaring
- mannen zijn veel doelgerichter, agressiever en impulsiever bij suïcide
- vrouwen zoeken vaker en makkelijker hulp bij emotionele problemen
3
Q
risicogroepen
A
- wie?
- mensen die alleenstaand zijn
- mensen die gescheiden zijn
- mensen met ouders met een psychiatrische stoornis
- mensen met vroegkinderlijke traumata
- mensen met lichamelijke aandoeningen
- vooral: mensen met een combinatie van deze kwetsbaarheidsfactoren - toepassing
- wereldwijd: stappen elk jaar bijna 1 miljoen mensen uit het leven (dus: 1 persoon om de 40 seconden)
- jaarlijks sterven mensen meer door zelfdoding dan door oorlogen en moorden samen
- België staat op de 12e plaats in de wereld > 2e plaats in West-Europa (na Finland)
4
Q
cijfers jongeren
A
- algemeen
- gemiddeld plegen 30 jongeren tussen 15 en 19 jaar zelfmoord,
- meest voorkomende doodsoorzaak, voor kanker, verkeersongevallen en hart- en vaatziekten
- gemiddeld plegen elk jaar 1 tot 3 jongeren tussen 7 en 14 jaar zelfmoord - bij jongens tussen 15 en 19 jaar:
- 32% van de overlijdens is gelinkt aan zelfdoding
- 10% heeft al aan zelfdoding gedacht - bij meisjes tussen 15 en 19 jaar:
- 27% van de overlijdens is gelinkt aan zelfdoding
- 20% heeft al aan zelfdoding gedacht
5
Q
hoe plegen mensen suïcide?
A
- algemeen
- hangt af van het middel dat beschikbaar is:
- medicijnen en/of alcohol
- verhanging
- van een hoogte springen
- verdrinking
- voor een trein springen
- andere - motieven voor een suïcidepoging
- de situatie was zo ondraaglijk dat ik niets anders wist te doen (78%)
- mijn gedachten waren zo vreselijk dat ik er vanaf wilde zijn (55%)
- ik wilde een tijdje weg uit een onmogelijke situatie (50%)
6
Q
mythe 1: iemand die dreigt met zelfmoord, doet het niet
A
- algemeen
- onderzoek: de meeste mensen (tot 90%) die zelfmoord plegen, voordien reeds:
- hebben aangegeven over zelfmoord na te hebben gedacht
- hebben gepraat met hulpverleners over zelfmoord - mensen/jongeren die over zelfmoord praten doen dat dus niet:
- om zich interessant te maken
- om aandacht te vragen
7
Q
mythe 2: alleen psychisch gestoorde mensen plegen zelfmoord
A
- algemeen
- onderzoek: meeste mensen die zelfmoord plegen, voelen zich wanhopig > maar niet psychisch gestoord
- mensen met psychische stoornis = 4 tot 5 keer hoger risico op zelfmoord,
- 87% van mensen die aan suïcide overlijden heeft een psychische stoornis - toepassing
- mensen met ernstige en chronische stemmingsstoornissen lopen hoogst risico
- 30 tot 40% heeft een depressieve stoornis
- mensen die suïcidaal gedrag vertonen, ervaren hun depressie ook als veel erger
8
Q
mythe 3: mensen die een zelfmoordpoging doen, willen niet echt dood
A
- algemeen
- mensen die suïcidepoging deden hebben voordien meestal reeds een poging gedaan
- suïcidepoging = vaak een voorbode van volgende poging - toepassing
- mensen die suïcidepoging deden en andere vertellen dat ze liever dood waren > groter risico
- willen meestal ontsnappen aan ondragelijke pijn (of proberen voorkomen)
9
Q
mythe 4 & 5
A
- zelfmoord gebeurt plots, impulsief, je kan er niets aan doen
- aan zelfmoord gaat vaak een lang beslissingsproces vooraf en vaak de spreekwoordelijke druppel die de emmer doet overlopen
- onderzoek: impulsieve zelfdodingen zijn zeldzaam
- uiteindelijk toch in impuls over tot een poging op het moment dat zij overspoelt worden door allerlei verwarrende gevoelens - zelfmoord is erfelijk
- zelfdoding komt in bepaalde families meer voor
- het horen over zelfmoord, kan mensen aanzetten tot zelfmoord
- wel grote kwetsbaarheid > leidt niet noodzakelijk tot zelfdoding = psychiatrische kwetsbaarheid voor suïcide
10
Q
tips bij zelfmoordpreventie
A
- probeer de betrokkene aan de praat te krijgen
- kruip niet in therapeutenrol, maar probeer samen helderheid te krijgen
- meeleven en empathie lucht op
- praten over suïcidale gedachten kan helpen om gevoelens te ordenen - vraag de betrokkene naar zijn concrete plannen
- hoe concreter de plannen, hoe meer voorbereidingen, hoe groter het risico
- wees niet bang om door te vragen
- vraag ook of je die middelen even mag bewaren voor hen
- let wel: beroepsgeheim = je mag geen informatie delen, tenzij er toestemming is van betrokkene of bij acuut gevaar,
- meldingsplicht = je bent als burger verplicht te handelen bij situaties van acuut gevaar
11
Q
tip 3: suggereer geen oplossingen
A
- algemeen
- probeer mensen die praten over zelfmoord vooral niet af te leiden met allerlei voorstellen of oplossingen
- onmiddellijke hulp: Tele-Onthaal (106) en de Zelfmoordlijn (1813):
- let wel: vrijwilligersdiensten onder begeleiding van professionals,
- crisishulp en geen professionele, therapeutische hulp - geef ook duidelijk aan dat:
- de oplossingen ook voor jou misschien niet helemaal duidelijk zijn
- je geen toveroplossing hebt
- professionele hulp zoeken loont > doorverwijzen
12
Q
hoe bevraag je gedachten aan suïcide of suïcideplannen
A
- algemeen
- hoe vaak denk je aan suïcide? (af en toe, dagelijks, elk uur, continu)
- zijn het vluchtige gedachten die wel eens door je hoofd gaan, of eerder aanhoudende piekergedachten, of ervaar je ze als een obsessie?
- beangstigen deze gedachten of beelden je? - andere vragen
- wat is aantrekkelijker voor jou: de gedachte om door te zullen leven of om te zullen sterven?
- heb je al een plan gemaakt over hoe je een eind aan je leven zou maken? (methode, plaats, datum)
- welke dingen houden je tegen om suïcide te plegen?
- wat zou je bereiken? (eindelijk rust, het voor anderen makkelijker maken, duidelijk maken hoe wanhopig je bent)
