Eetstoornissen: etiologie & behandeling

Question 1

predisponerende factoren

Answer 1

0. algemeen
   - factoren die de kans verhogen dat iemand een eetstoornis ontwikkelt (veroorzaken stoornis niet direct)
   - biologische, genetische en psychologische kenmerken
1. algemene kwetsbaarheidsfactoren
   - cultuurinvloed: vb. opgroeien in een cultuur waar slankheid wordt gezien als schoonheidsideaal + druk van de media
   - gezinsmilieu: vb. als de moeder dieet of overmatig aan sport doet

Question 2

predisponerende factoren (2-3)

Answer 2

2. persoonlijkheidskenmerken
   - perfectionisme: overtuiging dat fouten, vergissingen en zwaktes onaanvaardbaar zijn
   - laag zelfbeeld: eetstoornissen = voortkomen uit laag zelfbeeld + gebrek aan zelfacceptatie
   - een behoefte aan controle
3. fysieke toestand
   - genetische aanleg: mensen met een familiegeschiedenis van eetstoornissen lopen meer risico
   - neurobiologische factoren: veranderingen in de hersenen, zoals onbalans in neurotransmitters (serotonine, dopamine)
   - hormonale veranderingen: schommelingen, zoals tijdens de puberteit

Question 3

precipiterende factoren (uitlokkende factoren)

Answer 3

1. levensveranderingen of trauma
   - stressvolle gebeurtenissen, zoals het overlijden van een dierbare, scheiding of verhuizing
   - het eten of niet eten = manier om controle uit te oefenen op oncontroleerbare omgeving
2. sociale druk en pesten
3. dieetcultuur en extreme diëten

Question 4

precipiterende factoren (4-5)

Answer 4

4. druk vanuit specifieke beroepen of sporten: vb. modellenwerk, dans en sport
5. familiedynamiek
   - gezinsdruk, overmatige controle door ouders, of gespannen relaties kunnen een eetstoornis triggeren
   - slechte of onberekende communicatie binnen het gezin
   - conflict over voedsel of gewicht binnen het gezin kan een eetstoornis aanwakkeren

Question 5

ontstaan van eetstoornissen

Answer 5

1. algemeen
   - grootste risicogroep: jongeren die beginnen met afvallen (‘doorsnee afslankers’)
   - motieven: meer zelfvertrouwen, acceptatie door anderen
   - gevolg: aanvankelijk positief gevoel > steeds verder afslanken
2. verschillen tussen gewone lijners en mensen met een eetstoornis
   - gewichtsperceptie: niet te dik, maar voelt zich te dik
   - grenzen: geen duidelijke limiet > steeds verder afslanken
   - motivatie: niet alleen afvallen, ook emotionele bevestiging

Question 6

perpetuerende factoren (in stand houdende factoren)

Answer 6

0. algemeen
   - factoren die ervoor zorgen dat de eetstoornis voortduurt en moeilijk te doorbreken is > gevolg: symptomen in stand en bemoeilijken herstel
1. verstoorde sociale interacties
   - sociale isolatie
   - dieetgedrag in de omgeving: in een omgeving waar diëten en gewichtscontrole wordt aangemoedigd
2. veranderde zelfbeleving
   - verstoring in denken: eetstoornissen worden gekarakteriseerd door disfunctionele overtuigingen en denkpatronen
   - copingmechanismen: eten of het gebrek eraan > manier om met stress, angst of andere negatieve emoties om te gaan

Question 7

perpetuerende factoren

Answer 7

3. verstoord lichaamsbeeld:
   - vervormd beeld van hun lichaam, ook als ze extreem ondergewicht hebben
   - gevolg: het aanhouden van restrictief eetgedrag of purgeren
4. lichamelijke effecten van uithongering
   - vb. verminderde hersenfunctie > vicieuze cirkel die de stoornis versterkt
   - uithongering verergert obsessief gedrag en angst voor eten
   - ook vermoeidheid en verminderde energie bemoeilijken herstel !!

Question 8

een medische benadering

Answer 8

0. algemeen
   - eetstoornissen = ernstige lichamelijke complicaties, zoals hartproblemen, elektrolytstoornissen, osteoporose en ondervoeding
   - medische monitoring is essentieel om gezondheidsrisico’s te beheersen
1. gewichtsherstel
   - het herstellen van een gezond gewicht is prioriteit
   - door medische ondersteuning, inclusief ziekenhuisopnames bij ernstig ondergewicht
2. voedingssupplementen en enterale voeding: bij ernstige ondervoede patiënten > sondevoeding of speciale voedingssupplementen om voedingsstatus te verbeteren

Question 9

een diëtist gespecialiseerd in eetstoornissen

Answer 9

1. herstellen van een gezond eetpatroon:
   opstellen van uitgebalanceerd voedingsplan dat gezonde hoeveelheden van verschillende voedingsstoffen bevat
2. herkennen van honger- en verzadigingssignalen: om gezonde eetgewoonten te herontdekken en beter naar het lichaam te leren luisteren
3. uitdaging van voedingsregels
   - het doorbreken van deze regels is een cruciaal onderdeel van herstel
   - patiënt ondersteunen in het verwerken van emotionele pijn

Question 10

medicijnen

Answer 10

0. algemeen
   - worden vaak gebruikt als onderdeel van de behandeling
   - !! vormen niet de primaire behandeling voor eetstoornissen
1. antidepressiva
   - vooral SSRI’s (zoals fluoxetine) worden gebruikt bij de behandeling van boulimia nervosa en soms eetbuistoornissen
   - helpen bij het reguleren van eetbuien en stemmingsstoornissen
2. antipsychotica
   - bij ernstige anorexia nervosa kunnen antipsychotica zoals olanzapine worden voorgeschreven
   - doel: angst verminderen en gewichtsherstel ondersteunen

Question 11

een psychodynamische benadering

Answer 11

1. algemeen
   - focus: hoe onderliggende emotionele conflicten of trauma’s bijdragen aan de ontwikkeling van eetstoornissen
   - doel: inzicht krijgen in onbewuste motieven die het eetgedrag aansturen
2. andere vormen van hulpverlening
   - online hulpsites
   - patiënten en familieorganisaties

Question 12

cognitieve gedragstherapie en gezinstherapie

Answer 12

1. cognitieve gedragstherapie (CGT)
   - meest effectieve therapie voor veel eetstoornissen (vooral bij boulimia nervosa en eetbuistoornissen)
   - CGT help om maladaptieve gedachten en gedragingen (rondom eten, lichaamsbeeld) te veranderen + het verbeteren van emotieregulatie
2. gezinstherapie
   - vooral effectief bij adolescenten met anorexia nervosa
   - focus: de rol van het gezin bij het ondersteunen van herstelprocessen + het gezamenlijk aanpakken van eetgewoonten en gewichtstoename

Question 13

mediawijsheid en blended care

Answer 13

1. mediawijsheid en lichaamsbeeldprogramma’s
   - groepen of workshops gericht op mediawijsheid = leren kritisch kijken naar schoonheidsidealen in de media
   - doel: realistische verwachtingen ontwikkelen en minder laten beïnvloeden door externe druk
2. blended care
   - bij eetstoornissen, zoals anorexia nervosa (AN), boulimia nervosa (BN)
   - het helpt mensen om buiten de therapiekamer actief aan hun herstel te werken
   - effectief bij het verminderen van symptomen zoals eetbuien, restrictief eten en obsessieve gedachten over gewicht/lichaam
   - meer therapie trouw: omdat mensen zich meer betrokken voelen en eigenaar van herstelproces
   - voorwaarde: motivatie en zelfdiscipline