Skurðsárasýkingar

Question 1

Hver eru helstu frávik / vandamál sem koma upp varðandi skurðsár?

Answer 1

• Sýkingar
• Blæðing

Question 2

Hver eru einkenni blæðingar í skurðsárum?

Answer 2

• Verkur og blæðing
• Getur blætt undir húð- mar og bólga- ekki alltaf sjáanlegt
• Mikilvægt að þreifa í kringum skurðsár (meta spennu í húðinni)

Question 3

Hvernig á að skipta á umbúðum á skurðsári fyrstu sólarhringana?

Answer 3

Skipta sterilt á umbúðum fyrstu 48klst og hreinsa með sæfðu vatni eða NaCl ef þarf - eftir það sturta eða kranavatn
- Best er að láta skurðsár vera í friði - svo lengi sem umbúðir eru ekki gegnblautar, fyrstu 48klst (best ef hægt er að láta í friði í 4 sólarhringa)
- Ef það blæðir frá skurðsári þá þarf að fylgjast vel með blæðingunni. EKKI bæta umbúðapúðum ofan á blóðblautar umbúðir

Question 4

Hver er skilgreiningin á SSS (skurðsárasýking) ?

Answer 4

Skilgreiningin er sýking innan 30 daga frá skurðaðgerð
- Eða allt að ár eftr skurðaðgerð ef sjúkl er með ígræði eða djúpar sýkingar ið aðgerðarsvæðið

Question 5

Hvenær koma einkenni skurðsárasýkingar oftast í ljós ?

Answer 5

í lok fyrstu viku eftir skurðaðgerð

Question 6

Hverjir eru helstu áhættuþættir fyrir SSS?

Answer 6

• Aldur
• Sykursýki
• Offita
• Reykingar
• Vannæring
• Ónæmisbæling
• Aðrar sýkingar
• Dvöl á sjúkrahúsi
• Vökvasöfnun á kviðarholi (Ascites)
• Nýrnabilun
• Skert blóðrás
• Gula
• Hár bs
• Lágur líkamshiti í aðgerð
• Súrefnisþurrð í aðgerð (Hypoxia)
• Blóðleysi
• Offita þrefaldar áhættuna á skurðsárasýkingum hjá sjúkl sem fara í hjarta, mænu og móðurlífsaðgerðir
• í mjaðma aððgerðum eru 1,5x meiri líkur á sýkingum hjá 75 ára miðað við 65 ára
• MEiri líkur á sýkingum hjá sjúkl EFTIR útskrift hjá sjúkl með DM, kransæðasjúkdóm, COPD og hjá þeim reykja
• SKurðsárasýkingar á meðan dvöl sjúkl stendur tengjast frekar pre op þáttum- (akút aðgerð, sár, öndunarfærasýkingar, blæðingar og sepsis)

Question 7

Hver eru einkenni skurðsárasýkinga?

KUNNA

Answer 7

• Hiti (í húð)
• Roði
• Bólga
• Vessi
• Verkur
• Hækkaður líkamshiti

Question 8

Hver er tíðni SSS?
- Hreinar aðgerðir
- Hreinar-mengaðar aðgerðir
- Mengaðar aðgerðir
- Óhreinar aðgerðir

Answer 8

• Hreinar aðgerðir: liðskiptaaðgerðir, brjóstaaðgerðir 1-2%
• Hreinar-mengaðar aðgerðir: gallblöðruaðgerðir, undirbúnar garnaaðgerðir, einfaldar botnlangaaðgerðir 10%
• Mengaðar aðgerðir: óundirbúnar garnaaðgerðir 15-20%
• Óhreinar aðgerðir: sprungnir ristilpokar (diverticulus) <40%

Question 9

Hver er meðferðin við sýkingum í skurðsárum?

Answer 9

• Sýklalyfjagjöf
• Opna skurðsár og hleypa greftri út
• Meðhöndla þau opin: gróa með síðgræðslu (Secondary intention) - gróa frá botni
• Skola með kranavatni, saltvatni, sótthreinsandi skolvökvum
• Búa um með viðeigandi umbúðum
• þörungar, trefjar, filmur, svampar
• sárasogsmeðferð (algeng meðferð í sýktum skurðsárum)
• Fistilpokarog umbúðir
• Húðágræðsla-flýtir fyrir þegar sár eru látin gróa frá botni

Question 10

Hvers vegna verður gliðnun á skurðsárum ?

Answer 10

• Gerist þegar saumar gefa sig, yfirleitt vegna skurðsárasýkinga
• Skurðsár á kvið geta opnast innúr t.d vegna kröftugs hósta

Getur verið mjög alvarlegur fylgikvilli

Question 11

Hvað skal gera þegar gliðnun verður á skurðsári?

Answer 11

Setja sjúkl í lága semi fowler stellingu og hylja skurðsár og innyfli með sterílum grisjum vættum með saltvatni

Question 12

Hvað er dren og afhverju eru þau sett?

Answer 12

• Dren eru oft sett inn eftir skurðaðgerð til að taka við umfram blóði
• þau þarf að meðhöndla steril eins og skurðsár í 48klst eftir aðgerð (líka þegar þau eru fjarlægð)
• Aukin sýkingarhætta
• þarf að fylgjast vel með m.t.t magni blóð sem kemur í dren
• Dren eru fjarlægtð skv fyrirmælum lækna

Question 13

Hvaða leiðbeiningar er hægt að gefa sjúkl varðandi skurðsár ?

Answer 13

• Láta skurðsár vera í 48klst
• Oftast í lagi að fara í sturtu eftir 48klst
• Ekki nota smyrsli á skurðsár
• Halda skurðsárum hreinum og þurrum
• Ekki fikta í skurðsárum og ekki leyfa ættingjum eða vinum að snerta
• Skipta um föt daglega
• Nota hrein handklæði
• Skipta um reglulega á rúmfötum
• Hafa neglur stuttklipptar og enga skartgripi
• Halda gæludýrum í fjarlægð