Brainscape's Knowledge GenomeTM

Browse over 1 million classes created by top students, professors, publishers, and experts.


See full index

Hjúkrun Aðgerðasjúklinga > Hjúkrun sjúklinga eftir aðgerð á meltingarvegi > Flashcards

Hjúkrun sjúklinga eftir aðgerð á meltingarvegi Flashcards

1
Q

Hvert er hlutverk meltingarvegar?

A
  • Breytir næringu í form sem frumur geta nýtt
  • Inntaka, úrvinnsla, upptaka, úrgangslosun
  • Gott ástand meltingar hefur mikið að segja um almenna heilsu
  • Er langur: 7-8 metrar frá munni að endaþarmi
  • Gætir að því að skaðlegar agnir komist ekki inn í líkamann eða nauðsynlegar út úr honum
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Hvað getur orsakað vandamál / einkenni í meltingarvegi?

A
  • Sálræn orsök: kvíði, streita
  • Hegðun: breyting á mataræði, hreyfingarleysi
  • Annað: lyf
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Hvaða sjúkdómar í meltingarvegi þarfnast skurðaðgerða?

A
  • Munnhol / kok / kirtlar: krabbi ofl
  • Vélinda: Rof, krabbi
  • Magi: sár, rof, krabbi, þindarslit
  • Skeifugörn: sár, rof, krabbi
  • Lifur: krabbi (frumæxli, eða meinvörp)
  • Gallblaðra: Gallsteinar og/eða bólga, krabbi
  • Gallvegir: sýking, stífla, krabbamein
  • Bris: (bólga), krabbi
  • Smágirni: Crohn’s, garnastífla/-lömun (góðkynja eða illkynja), krabbi
  • Botnlangi: bólga, krabbi
  • Ristill: ristilpokabólga, bólgusjúkdómur (colitis ulcerosa, Crohn’s), hægðatregða, stífla (góðkynja eða illkynja), krabbamein, rof
  • Endaþarmur: framfall, gyllinæð, hægðaleki, krabbi
  • Offita
  • Kviðslit
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Hvernig er upplýsingasöfnun í tengslum við meltingarveg?

A
  • Almenn heilsufars- og sjúkrasaga
  • Sértæk sjúkrasga, melting
  • LM
  • Líkamsskoðun
  • Rannsóknir: blóð, þvag, hægðir, speglanir, myndrannsóknir
  • Verkir
  • Ógleði
  • Uppköst
  • Hægðalosun / -mynstur (breytingar, niðurgangur, harðlífi)
  • Útlit hægða
  • Vindlosun
  • Matarlyst / þyngdarmynstur
  • Næringarástand, næringarmat
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

HVaða aðgerðir eru gerðar í kviðsjárspeglun (laparoscopy) ?

A
  • Botnlangaaðgerðir
  • Gallblöðruaðgerði
  • Ristilaðgerðir
  • Aðgerðir til greiningar
  • Bakflæðisaðgerðir
  • SKurðaðgerðir við offitu (efnaskiptaaðgerðir)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Hvaða aðgerðir eru gerðar í opinni aðgerð?

A
  • Vélindabrottnám: oft næring í gegnum sondu eftir á, mikil næringarvandamál
  • Brottnám á maga: ýmist hlutabrottnám eða allur maginn, ýmist opin eða skópísk
  • Lifraraðgerðir: ýmis segment tekin, bæði opin og scopisk
  • Whipple: brottnám á brisi, opin aðgerð
  • Abdominal /perineal resection
  • Endaþarmsaðgerðir
  • Kviðslitsaðgerðir: nári, nafli ofl
  • Stómaaðgerðir
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Hverjir eru áhættuþættir eftir meltingaaðgerðir?

A
  • Blæðing
  • Blóðtappi
  • Sýking: lungnabólga, anastomusleki (leki á samtenginum)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Hvernig er meðferð / verkþættir eftir meltingaaðgerðir?

A
  • LM
  • Hreyfing
  • Öndunaræfingar
  • Fylgjast með blóðprufusvörum
  • Eftirlit
  • Fræðsla
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Hver er grundvallar hjúkrunarmeðferð eftir svona aðgerð og afhverju?

A

Verkjastilling er grundvallar hjúkrunarmeðferð vegna: hreyfingar, djúpöndunar, hvíldar, andlegrar líðan, BATI

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Afhverju fá sumir loftverki eftir kviðarholsspeglun?

A
  • Orsakast af þindarertingu vegna afgangs lofts í kviðnum
  • Lofti dælt inn í kviðinn til að gera vinnusvæðið auðveldara: auðveldara að athafna sig, betri yfirsýn og minnkar líkur á að fá áverka á líffærin

Loftverkir í öxlum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Hver er algengur fylgikvilli eftir meltingaraðgerðir?

A

Garnalömun (ileus, subileus)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Hver eru einkenni garnalömunar?

A
  • ógleði, uppköst
  • þaninn kviður
  • ekki flatus / garnahljóð
  • Kviðverkir
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Hver er orsök og meðferð við Mechanical ileus?

A
  • Orsök: samvextir, hægðatregða, fyrirferð, snúningur
  • Meðferð: Losa um hindrunina. Stundum lagast ileus af völdum samvaxta af sjálfu sér
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Hver er orsök og meðferð við Paralytic ileus?

A
  • Orsök: eftir aðgerð, lyf, mænuskaði, bólgur/sýking í kviðarholi
  • Meðferð: Fasta, vökvi / næring iv, hreyfing, þolinmæði, sonda (stundum )

Nokkuð algengt eftir aðgerði á kviðarholi, sérstaklega opnar aðgerðir. Flýtibati getur fyribyggt (,,plata’’ líkamann)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Hvernig er flýtibati fyrir og eftir kviðarholsaðgerðir?

A
  1. Hreyfing / byggja sig upp fyrir aðgerð
  2. Fasta á mat frá miðnætti fyrir aðgerðir
  3. Drekak tæra kolvetnisdrykki þar til 2 tímum fyrir aðgerð
  4. Gefa takmarkaðan vökva í æð í og eftir aðgerð
  5. Dreypa á vatni á vöknun
  6. Næringardrykkur 6 klst eftir aðgerð
  7. Fyrsta framúrferð á vöknun og aftur um kvöldið
  8. Vera mikið á fótum; ganga og stija
  9. Fljótandi fæði daginn eftir aðgerð
  10. FSMS á 2.degi eftir aðgerð
  11. Forðast morfínlyf sem hægja á meltingu
  12. T. Magnesia medic regluelga nema eftir smágirnisstómaaðgerðir / algert brottnám á ristli
  13. Tyggja tyggjó x3 yfir daginn
  14. Íhlutir fjarlægðir eins fljótt og hægt er
  15. Dagbók sjúkl
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Hvenær kemur sýking eftir kviðarholsaðgerðir ef hún kemur ?

A

ca 5.degi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Hvenær á að skipta fyrst á sárum eftir kviðarholsaðgerðir?

A

Fyrstu umbúðaskipti á 2. eða 3.degi
- skipt eftir þörfum
- opin sár, geta opnast og þá þarf að skipta oftar um

18
Q

Afhverju er hiti stundum fyrstu dagana eftir aðgerð?

A

HIti fyrstu dagana er yfirleitt vegna samfalls á lungnablöðrum (grunn öndun vegna verkja í kviðnum)
- Meðfeðr: verkjastilling, öndunaræfingar, hreyfing, O2 pn, Lífsmörk

19
Q

Hver gætu verið önnur möguleg vandamál eftir kviðaraðgerð?

A

Taugaskaði
- EFtir abdominal perineal aðgerðir og aðgerðir með lágri tengingu geta komið upp taugaskaðavandamál t.d risvandamál hjá kk og vandamál við tæmingu á þvagblöðru (leki eða tregða)

20
Q

Hvernig er undirbúningur útskriftar hjá þessum sjúklingum?

A
  • Leiðbeiningar um verkjameðferð (skriflegt) + lyfseðlar
  • Sárameðferð / umbúðir / útferð / dren (þegar við á)
  • Mögulegir fylgikvillar s.s sýking og blæðing
  • Hvert á að hringja ef einkenni eða spurningar
  • HVenær má byrja að vinna, bað, sund…
  • endurkomutímar
  • ættingjar með í útskriftarfræðslu
21
Q
A
22
Q

Hverjar eru mismunandi staðsetningar stóma?

A
  • Smágirni
  • Risristill
  • Þverristill
  • Fallristill
  • Bugðuristill
23
Q

Hverjar eru ástæður fyrir stóma?

A
  • Krabbamein: brottnám á endaþarmi, lág tenging (tímabundið), í líknandi tilgangi
  • Bólgusjúkdómar: tímabundið eða framtíðar
  • Ristilpokabólga: ef rof og sjúkl bráðveikur (tímabundið)
  • Trauma: tímabundið
24
Q

Hvar er enda ristilstóma og afhverju er það sett?

A
  • yfirleitt staðsett vinstra megin á kvið
  • Lagt t.d þegar þarf að fjarlægja endaþarm
25
Q

Hvar er enda smágirnistóma og afhverju er það sett?

A
  • Staðsett hægra megin á kvið
  • Lagt þegar um bólgusjúkdóma í ristli er að ræða (T.d Chrons eða Colitis)
26
Q

Hvað er lykkjustóma?

A
  • Lykkja á görnunum
  • Ristlinum lyft upp í gegn og pinna stungið undir
  • Getur verið bæði: ristilstóma eða smágirnisstóma
27
Q

Hvernig er stómahjúkrun fyrir aðgerð?

A
  • Innskriftarmiðstöð 3-7 dögum fyrir aðgerð
  • Fræðsla ti lsjúkl og fjölsk
  • Nota mynd af meltingarvegi
  • Lýsing á stóma, myndir / myndbönd
  • Merkja stómastað, sýna hjálpargögn
  • Heimsóknarþjónusta stómasamtakanna
  • Líkamlegur undirbúningur
28
Q

Hverju þarf að fylgjast með eftir stómaaðgerðir?

A
  • Almennt eftirlit post op
  • Töluverð hætta á vökvaskorti, elektrólýtatruflunum og ertingu í húð í kringum stómað
  • Fylgjast vel með vökvajafnvægi, niðurstöðum blóðprufa, gefa vökva og elektrólýta skv fyrirmælum, eftirlit m/húð, þykkja hægðir þegar melting er komin í gang (ef mjög þunnar)
29
Q

Hvernig lítur heilbrigt stóma út?

A

Rautt og glansandi (heilbr slímhúð)

30
Q

Hvernig verður stómað á litinn ef blóðflæði er skert?

A

Stóma verður svart efti blóðflæði er skert

31
Q

Hvenær er fyrsta pokaskipting eftir aðgerð?

A

5 dögum eftir aðgerð (ef platan er þétt, fyrr ef leki)

32
Q

Hvernig líta hægðir út fyrst í pokanum ?

A

Fyrst kemur þunnur vökvi í pokann; blóð, sáravökvi

33
Q

Hvenær vitum við melting er komin í gang og sjúkl má byrja að borða?

A

Þegar loft kemur í pokann

34
Q

Hvernig líta hægðir út í garnastóma?

A

Alltaf þunnar hægðir, ef mjög vatnskenndar þá ráðlagt að salta mat aukalega eða fá sér t.d saltstangir. Drekka vel

35
Q

Hvernig líta hægðir út í Ristilstóma?

A

Áferð hægða fer eftir staðsetningu stóma, því neðar sem það er (bugðuristilstóma er neðst) því þykkari hægðir. Hægðatregða möguleg. Magnesia medic gefið frá aðgerð til að örva meltinguna

36
Q

Hvernig á melting / mataræði að vera þegar sjúkl er með Ileostoma / garnastóma?

A
  • Til að byrja með borða minna og oftar
  • Alltaf tyggja mjög vel
  • Drekka mikið og eh með söltum í t.d Gatorade
  • Lyf, varast sýruhjúpaðar töflur, langvirkt lyf, mulin lyf
  • Garnastóma getur stíflast og mikilvægt að forðast tormeltan og loftmyndandi mat: baunir, laukur, hnetur, popp, aspas, hrátt grænmeti, appelsínur, fræ
37
Q

Hvernig á melting / mataræði að vera þegar sjúkl er með Colostoma / ristilstóma?

A
  • Trefjaríkur matur
  • Drekka vel
  • Hægðamýkjandi lyf eftir þörfum, fer eftir því hvar stómað er, hversu miklar líkur eru á hægðatregðu (mestar líkur ef bugðuristilsstóma)
38
Q

Hvað þarf að hafa í huga varðandi eftirlit með húð eftir stómaaðgerðir?

A
  • því þynnri hægðir því meiri líkur eru á leka undir stómaplötuna: meiri hætta ef garnastóma
  • þurr húð til að plata festist vel
  • Barrier krem eða púður eftir þörfum
  • Meta hvernig roðinn er (ertings bruni, ofnæmi, exem, sveppir?)
  • Endurskoða mót (passlega stórt gat á plötu)
  • Mæla og taka myndir
39
Q

Hver eru jákvæð áhrif stómaaðgerða?

A
  • Stóma vegna bólgusjúkdóma: minni verkir, reglulegri (og stýrð) hægðalosun, betra næringarástand
40
Q

Hvað þarf stómaþegi að hafa í huga?

A
  • Skert líkamsímynd / aðlagast breyttum líkama
  • Breytt hægðamynstur (garnastóma)
  • Salta mat ef hægðir vatnsþunnar (garnastóma)
  • Hjálpartæki s.s þéttirhingur, púður, krem, límleysir, húðvörn..
  • þurr, hrein og heil húð undir plötu
  • Passa ofþornun (garnastóma)
  • Tyggja vel til að forðast stíflur (garnastóma)
  • Forðast ákv mat s.s popp, aspas, appelsínur, hrátt grænmeti (garnastóma)
41
Q
A

Hjúkrun Aðgerðasjúklinga (23 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2024 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions