Hjúkrun sjúklinga eftir brjóstholsaðgerð Flashcards

1
Q

Hvaða aðgerðir eru gerðar á hjarta?

A
  • Kransæðahjáveituaðgerð / CABG
  • Aðgerð á hjartalokum / AVR/ MVR
  • Aðgerð á ósæð
  • Æxli á hjartavöðva
  • Aðgerð vegna hjartagalla
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Hvernig er undirbúningur fyrir hjartaaðgerð?

A
  • Rannsóknir:Lungnamynd, EKG, öndunarpróf (spirometria), blóðprufa, þvagprufa, hjartaómun
  • Upplýsingasöfnun: meta áhættuþætti
  • Fræðsla: kvíðastilling, húðundirbúningur, klórhexidínsturta, rakstur, fasta, nýta biðtímann til uppbygingar sjúkl - líkamleg og andlega
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Hvernig er aðgerðardagurinn skref fyrir skref?

A
  • Klórhexidínsturta nr 2, pre op drykkir, lyf
  • Mæta kl 07 á dagdeild 13D
  • Skurðstofa kl 08, settur þvagleggur, CVK, æðaleggir of l
  • Aðgerð hefst kl 09, lokið upp úr hádegi
  • Flyst sofandi í öndunarvél frá skurðstofu inn á gjörgæslu, vakinn síðdegis
  • Kemur á legudeild daginn eftir aðgerð: dren, súrefni, þvagleggur, iv vökvagjöf, gangráðsvírar, 1-2 stór skurðsár, telemetria
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Hvað varðandi hjarta- og blóðrás þarf að skoða vel fyrir, á meðan og eftir aðgerð

A
  • BÞ: mæla í hvíld, fyrir / eftir hreyfingu og bera saman. Mikilvægt að sé innan marka - of hár BÞ getur leitt til blæðingar í skurði, eykur líka súrefnisþörf vöðvans sem er viðkvæmur atm
  • Púls, telemtería, external PM
  • Blæðing í dren: Minna en 100ml/klst fyrstu 2 post op tímana, svo ca 500ml fyrsta sólarhringinn
  • Cardiac tamponade
  • Hiti á útlimum, háræðafylling
  • Blóðþynning
  • Hjartalyf skv verkferli: þarf stundum að skoða lyf sem sjúkl var á fyrir aðgerð
  • SKoða blóðprfuru (kalíum og hemoglobin)
  • Skoða NEWS: skoða fyrri mælingar, mikilvægar fyrstu daga eftir aðgerð
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Hvað er Cardiac tamponade og hver eru einkenni?

A

þá fyllist gollurhús af vökva eftir aðgerð, þrýstir hjartanu saman og er lífshótandi

Einkenni:
- Minnkuð hjartahljóð
- Tachycardia
- Lágur bþ
- Paradoxic púls
- Minnkaður púlsþrýstingur, þandar hálsæðar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Hver er algengasti fylgikvilli eftir hjartaaðgerð?

A

Atrial fibrillation (Afib)
- minnkar fyllingu vinstra höfuðs sem hefur áhrif á cardiac output

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Hverjar eru orsakir Afib eftir hjartaaðgerð?

A

Skaði á vöðvann eða leiðslukerfið við aðgerðina, getur verið bjúgur við skurðsvæðið, getur verið áhrif fra svæfingu eða hjarta- og lungnavél eða truflun á elektrólýtum eins og Kalíum lágþrýstingur, hypovolume eða súrefnisskortur. Sumir finna mikið fyrir þessu: falla í mettun, kaldsvitna og mikil vanlíðan

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Hverju þarf að fylgjast með varðandi öndun eftir hjartaaðgerð?

A
  • Meta öndun s.s tíðni, dýpt, takt, notkun hjálparvöðva
  • Uppgangur,hóstahvatning
  • Öndunaræfingar (voldyne, peep) á klst fresti, styðja við bringu með kodda á meðan, þetta er kennt fyrir aðgerð og flýtir fyrir losun og virkni lungna
  • Legubreytingar og hreyfing
  • Verkjameðferð: grunnur að góðri öndun
  • Vökvainntekt: þynnir slím og uppgang, passa samt ef fólk gæti hjartabilast
  • Mæla súrefnismettun og gefa súrefni
  • Fylgjast líka með hita fyrstu daganaþví að slím getur safnast fyrir og valdið hita, ef ekkert gert –> lungnabólga
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Hverjir geta veirð fylgikvillar frá lungum eftir hjartaaðgerð ?

KUNNA

A
  • Atelectasar
  • Obstruction
  • Lungnabólga (alltaf hluti af fólki sem fær): hiti, slímsöfnun, hósti, verkur, andþyngsli
  • Blóðtappi í lungum: akút versknun, hröð öt, lág O2 mettun, verkir, köfnunartilfinning (rétt blóðþynning post op skiptir máli)
  • Fleiðruvökvi: þungt að anda, verri mettun. Þarf stundum að setja inn brjóstholsdren
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Hvað er Atelectasar?

A

Samfall á lungnablöðrum, oft vegna slímptappa eða grunnrar öndunar. Best að fyrirbyggja með öndunaræfingu, hóstatækni, djúpöndun, hreyfingu.

Einkenni: grunn öndun, hröð öndun, blámi, hitavella, seinni part/á kvöldin

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Hvað er Obstruction?

A

Þrengingar í loftvgum, oft fyrri saga um astma / COPD. Hagræða, gefa loftúða.

Einkenni: wheeszing í útöndun, lengd útöndun.
- Gott að gefa friðarpípu !

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Hvernig eru verkir meðhöndlaðir eftir hjartaaðgerðir?

A

Grunnmeðferð eftir þessar aðgerðir: Paracetamól og langvarandi morfínlyf (Targin), paracetamól notað eftir útskrift
- Gefa verkjalyf reglulega og bæta við ef þarf: fyrir hreyfingu ,fyrir öndunaræfingaar, fyrir drentöku.
- Hóstabelit

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Hvernig er hugsað um skurðsárið á bringu ?

A

Plástur er hafður í 6 daga eftir aðgerð, skurður oft að fullu gróinn þegar plásturinn er tekinn og því lítil sýkingarhætta.
- sýking 2,5%, alvarlegt ástand: endar oft í sárasugu og margra vikna sýklalyfjameðferð

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Hvenær er skurður á fæti tengt hjartaaðgerðum ?

A

SKurður á fæti / fótum ef kransæðaaðgerð
- Skurður getur verið frá ökkla –> hné (stundum nára)
- sýking er nokkuð algeng 23,1%
- oft bjúgsöfnun (teygjusokkar!)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Hversu lengi á að láta umbúðir á fótum vera?

A

Óhreyfðar umbúðir í 48klst, skipt eftir það á hverjum degi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Hvernig er fylgst með vökvajafnvægi hjá sjúkl sem fara í hjartaaðgerð?

A
  • Vökvasöfnun
  • Elektrólítatruflanir
  • Truflanir á vökva- og saltbúskap:
  • vigta daglega, þar til fyrri þyngd er náð
  • Meta vökvainntekt, iv /p.os vökvi
  • Meta bjúg (þvagræsilyf)
  • Na, K, Krea - fylgjast daglega með blóðprufum
17
Q

Hver geta einkenni frá meltingarfærum verið eftir hjartaaðgerð?

A
  • Næring minni en líkamsþörf: lystarleysi algengt, bjóða næringadrykki
  • Ógleði: lyf (ef langavarndi ógleði), umhverfi
  • Hægðatregða: (fylgir oft verkjalyfjagjöf, hreyfingaleysi og svæfingu) vökvainntekt, trefjar, hreyfing, lyf
18
Q

Afhverju þarf að meta taugakerfi eftir hjartaaðgerð?

A
  • 20-30% fólks sem fer í hjartaaðgerð fer í óráð (aðallega aldraðir)
  • Óráð (bráðarugl, hætta á bráðarugli): beryting á athygli, meðvitund, tali, hreyfingum, hegðun, hugsun, skynjun. Nýjar breytingar, sveiflast yfir sólarhringinn
  • Breyting á meðvitund: AVPU sjáöldur, kraftar
19
Q

Hvernig undirbúum við útskrift fyrir þennan sjúklingahóp?

A
  • Fræðsla fyrir heimferð, byrjar í upphafi ferlis
  • Símaeftirfylgd
  • Endurhæfing
  • Endurkoma
  • Heimahjúkrun, þrif, hjálpartæki ( við sækjum um ef þarf)
  • Fólk má ekki keyra bíl í 6 vikur
  • Segja fólki að því verði fylgt etir og geta alltaf haft samband (öryggi)
20
Q

Hvaða aðgerðir eru gerðar á lungum?

A
  • Thoracotomia
  • Blaðnám (lobectomia)
  • Lungnabrottnám
  • Fleigsurður
  • Brjóstholsspeglun
  • Miðmætisspeglun
  • Drenísetning v. loftbrjóst / fleiðruvökva
21
Q

Hvernig er undirbúningur fyrir lungnaaðgerð

A
  • Rannsóknir: lungnamynd, tölvusneiðmynd, öndunarpróf, blóðprufur, þvagprufa
  • Upplýsingasöfnun: meta áhættuþætti
  • Fræðsla
  • Kvíðastilling
  • Húðundirbúningur, sturta, rakstur
  • Fasta
22
Q

Hvernig er hjúkrun eftir lungnaaðgerð?

A
  • Koma á deild að kvöldi aðgerðadags
  • Brjóstholsdren- blæðing, vökvi, loftleki
  • Súrefnisgjöf
  • Verkjadreypi - utanbastdeyfing (stærri aðgerðir)
  • þvagleggur ef stærri aðgerð, IV vökvi
  • Telemetria fyrstu nóttina
  • Meta LM a.m.k 1x á vakt
23
Q

Hvernig skal meðhöndla verki eftir lungnaaðgerð?

A
  • Utanbastdeyfing - BFA eftir stærri aðgerðir
  • Verkjalyf p.os, paratabs, bólgueyðandi, ópíóðar
  • Bakstrar
  • Nudd
  • Staðbundin deyfing
  • Töluverð hætta á langvinnum verkjum
24
Q

Hversu lengi eru umbúðir á sári eftir lungnaaðgerð?

A

Umbúðir yfir skurði í 6 daga ef stór aðgerð
- oft bjúgur og bólga krinum skurðsvæði

25
Q

Hvenær hefst endurhæfing hjá sjúkl sem fer í lungnaaðgerð?

A
  • Endurhæfing hafin strax að kvöldi aðgerðadags
  • þrek og úthald temprað: ganga eftir getu, axlaræfingar, endurhæfingaráætlun (daglegt plan hvað má / á að gera)
26
Q

Hverjar eru ástæður fyrir uppsetningu brjóstholsdrens?

A
  • Pneumothorax / loftbrjóst
  • Hemothorax / blóð í fleiðru
  • Vökvasöfnun í fleiðru
  • Empyema / gröftur í fleiðru
  • Lungnasjúkdómar
  • Aðgerð á brjóstholi
  • Cardiac tamponade
  • Áverkar
27
Q

Hvert er hlutverk brjóstholsdrena?

A
  • Fjarlægja vökva og loft úr fleiðrubili
  • Skapa aðstæður svo að lungað getur þanist út aðnýju og koma aftur á þeim neikvæða þrýstingi sem á að vera í fleiðrubilinu
  • Að fyrirbyggja að það loft eða sá vökvi sem er í fleiðrunni safnist saman og felli lungað saman
  • Skolun / innhelling
28
Q

Hvernig er hjúkrun sjúkl með brjóstholsdren?

A
  • Mega fara í sturtu, vatnsheldar umbúðir og poki yfir kassa
  • Fylgjast daglega með umbúðum og skipta ef þörf er á: drengat oft aumt ef dren er lengi (Xylocain)
  • Íhuga skolun í samráði við lækni ef vessi er þykkur (pus eða blóð)
  • LM mælingar, meta ÖT, takt og mettun.
  • Verkjastilling, gera ráð fyrir verkjum
  • Öndunaræfingar, djúpöndun og hreyfing
  • Festa slöngu vel við sjúkl
  • Hagræðing með koddum
  • Tæma reglulega með slöngunum, ekki mjólka
  • Ekki klemma fyrir dren þegar sjúkl er fluttur á milil staða /WC/ rtg
  • Meta í hvert skipti hvort megi aftengja sjúkl við vegg við flutning