Hjúkrun sjúklinga eftir húðágræðslu

Question 1

Hverjar eru helstu ástæður húðágræðslu?

Answer 1

Fyrst og fremst Brunar
- Húðágræðsla er gerð á brunasjúklingum með djúpa hlutþykktarbruna eða fullþykktarbruna
- Er gert til að fyrirbyggja frekara vökvatap
- Minnka líkur á sýkingum
- Takmarka hitatap

Illkynja húðæxli

Vegna húðsjúkdóma
- Hidradentitis suppurativa

Til að loka sárum sem tekur langan tíma að gróa
- slys og áverkar
- krónísk fótasár (ath blóðflæði fyrst!)

Til að loka skurðum
- Fasciotomy, skurðsár sem hafa opnast og þurfa að gróa frá botni

Question 2

Hvað þýðir Autografts ?

Answer 2

Eigin húð (lang algengast)

Question 3

Hvað þýðir Hemografts?

Answer 3

Húð frá öðrum, ættingjar geta t.d gefið húð

Question 4

Hvað þýðir Xenografts?

Answer 4

Húð t.d frá svínum, er notað í stórum brunum þegar ekki er hægt að nota húð frá sjúkl eða ættingum

Question 5

Hvernig er húðtökusvæði valið ?

Answer 5

Mikilvægt að velja svæði þar sem litur og áferð á húðinni passar saman, setur helst ekki húð af læri á andlit

Question 6

Hvað þarf húðágræðslusvæðið að hafa?

Answer 6

• Þarf að hafa nægjanlegt blóðflæði og laust við sýkingar
• Húðágræðslan þarf að leggjast vel að sárinu svo blóð og vessi safnist ekki á milli
• Húðágræðslan þarf að vera stöðug: búa vel um með umbúðum, rúmlega ef aðgerð er á neðri útlimum

Question 7

Hvernig veljum við góðar umbúðir fyrir sárin?

Answer 7

• Mikilvægt að velja umbúðir sem styðja vel við húðágræðsluna og taka vel við blóði og vessum. Oft er verið að nota svampa eða hydrocolloid umbúðir
• Á húðtökusvæðið er oftast sett filma yfir sárið og þrýstingsumbúðir yfir. Einnig er algengt að nota umbúðir með undirþrýstingi (pico)
• Vaselíngrisjur stundum notaðar á húðtökusvæðið

Question 8

Hvernig er meðferð húðágræðslu (graft site) ?

Answer 8

• Umbúðir eru yfirleitt ekki hreyfðar í 4-5 daga
• Umbúðir eru teknar varlega af þar sem ágrædda húðin er mjög viðkvæm
• Sárið látið lofta í um 30mín (er oft mjög soðið)
• Umfram húð er klippt í burtu og ef hematom hefur safnast undir húðina er reynt að fjarlægja það varlega
• Hefti fjarlægð samkv fyrirmælum læknis. Oftast byrjað á því að fjarlægja annað hvert hefti
• Oftast haldið áfram með vaselingrisjur, þurrar grisjur yfir, gott er að fluffa grisjurnar til að fylla upp í sárið. Vafið létt með gifsbómull og teygjubindi

Question 9

Hvernig er meðferð húðtökusvæðis (donor site)?

Answer 9

• Mikilvægt er að hafa þrýsting á svæðinu (amk fyrsta sólarhringinn ) til að minnka blæðingu
• Fylgjast með hvort blæði í grisjur, ef notuð er filma þá á að skipta um grisjur en láta filmuna vera óhreyfða
• Filma er látin vera óhreyfð þar til húðtökusvæðið er nærri gróið (ca 14 dagar)
• þegar svæið er gróið og búi að taka filmuna er gott að bera á það rakakrem eða vaselín daglega

Question 10

Hverjar eru helstu ástæður fyrir því að húðágræðsla misheppnast ?

Answer 10

• Blóð, loftbólur, fita eða drep eru fyrir á húðágræðslusvæðinu
• Röng meðhöndlun eða áverkar við umbúðaskipti
• Blæðing
• Bjúgur
• Sýkingar

Question 11

Hvað skal gera ef merki er um sýkingu ?

Answer 11

• Taka strok og hafa samband við lækni
• Lát lofta 1-2x á dag í 1 klst í senn
• Acetic acid (edik) eða prontosan bakstrar
• Oftast loftæfælnar bakteríur

Question 12

Mega sjúkl hreyfa sig eftir húðágræðslu?

Answer 12

Ef húðágræðsla er á neðri útlimum:
- rúmlega í 4-5 daga
- hreyfing úr rúmi í hjólastól með fjöl/fótstigi sem stendur beint úr frá hjólastól
- Fótleggur er hafður alveg beinn og má ekki ,,hanga’’
- í rúminu er mikilvægt að útlimur sé í hálegu til að draga úr bjúgi

þegar sjúkl má byrja að hreyfa sig er það gert í smáum skrefum, byrja á því að láta fótlegg hanga 3x/dag. Fer svo að ganga stettar vegalengdir og þá er mikilvægt að hné eða frá henti að öxl fyrir hreyfingu til að styðja við húðágræðsluna og koma í veg fyrir bjúg