Brainscape's Knowledge GenomeTM

Browse over 1 million classes created by top students, professors, publishers, and experts.


See full index

Hjúkrun Aðgerðasjúklinga > Hjúkrun sjúklinga eftir HNE aðgerðir > Flashcards

Hjúkrun sjúklinga eftir HNE aðgerðir Flashcards

1
Q

Hvað eru sinuses (skútar) ?

A

Fjögur pör af loftfylltum holum í andlitsbeinum
- Maxillary (kinnholur)
- Frontal (Ennisholur)
- Ethmoid (milli ennisholu og kinnholu)
- Sphenoid (fleygbein)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Hvert er hlutverk sinusa?

A
  • Sjá nefholi fyrir slími en hafa einnig hlutverki að gegna varðandi hljóm raddarinnar
  • sýkingar í sinusum: afrennsli stíflast við kvef, sýkingar geta orðið langvinnar
  • Sýkingum og stíflum geta fylgt miklir verkir og langvinnar bólgur
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Hver eru einkenni sinusitis (skútabólgu) ?

A
  • Nefrennsli
  • Grænt hor
  • Væg hitahækkun
  • Þrýstings-höfuðverkur og verkir í andliti
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Hverjar eru orsakir sinusitis (skútabólgu) ?

A
  • Ofnæmi
  • Vírus
  • Bakteríur
  • Sveppir

Oftast kvef

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Hvernig greinum við sinusitis (skútabólgu) og hver er meðferðin við því ?

A

Greining:
- skoðun læknis, röntgen, CT, MRI

Meðferð:
- Sýklalyf
- bólgueyðandi
- skolun
- jafnvel skurðaðgerð (FESS) ef mjög slæmt

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Hvað er FESS (Functional endoscopic sinus surgery) ?

A
  • Farið með speglunartæki um nasir og inn í nefhol
  • Opnað inn í sinusa og slímhúðarsepar fjarlægðir
  • Tróð er sett upp í nös/nasir í lok aðgerðar sem yfirleitt er fjarlægt 1-3 dögum síðar
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Hvað er Caldwell - luc aðgerð ?

A

Kjálkaholuaðgerð. ER gerð vegna langvarandi sinusitis. Farið er inn í sinus maxillaris úr munni um skurð í fellinguna milli efri varar og tannholds

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Hvað er Septumplastic aðgerð?

A

Rétting á skökkku miðnesi oftast til að bæta öndun. Tróð eða spelka sett í nef í lok aðgerðar sem yfirleitt er fjarlægt 1-3 dögum síðar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Hvað er Conchotomia aðgerð?

A

Klippt á miðnefskel í nefholi til að bæta öndun um nef. Stundum gert um leið og septumplastic

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Hvert er algengast brot í andliti og hver eru einkennin?

A

Nefið er sá líkamspartur sem að brotnar oftast. Algengast vegna slysa eða áfloga (rafskútuslys!)
Einkenni:
- Verkur
- Blæðing
- Aflögun á nefi
- Nef stífla

ATH - getur valdið mænuvökvaleka !: þegar fólk sýgur upp í nef, stixa fyrir mænuvökvaleka, lítur út eins og glært hor

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Hvað skal gera þegar eh nefbrotnar?

A
  • Mikilvægt að kæla sem fyrst eftir áverka til að draga úr bólgu og blæðingu
  • Hafa hærra undir höfði
  • Skurðaðgerð nær alltaf gerð til lagfæringar, en stundum þarf að fresta aðgerð vegna mikillar bólgu í andliti
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Hvernig er hjúkrun sjúkl eftir sinus- og nefaðgerðir?

A
  • Hafa hærra undir höfði 30-45° hækkun
  • Fylgjast með sjúklingi m.t.t blæðingar frá nefi, sjónskerðingar, verkja, sýkinga, (fráhvarfa)
  • Skipta á umbúðum eftir þörfum - (eru oftast með tróð sem ekki á að eiga við)
  • Kæling á nef
  • Hvetja til að drekka vel
  • Verkjameðferð
  • Fræða sjúkl um: forðast að snýta sér og hnerra fyrstu 3-5 dagana, ekki lyfta þungu né beygja fram, geta búist við svörtum/dökkum hægðum (Ekki rembast), forðast hægðatregðu, Geta búist við mari í kringum augu/nef, hafa samband við lækni ef merki um sýkingu, taka sýklalyf skv fyrirmælum, taka því rólega í nokkra daga
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Hvernig er hjúkrun sjúkl með sýkingar í hálsi?

A
  • yfirleitt fastandi eða á fljótandi fæði
  • HVetja sjúkl til sitja þegar þeir drekka - vegna kyngingarerfiðleika
  • Hitalækkandi lyf
  • Vökvagjöf í æð
  • Hafa hærra undir höfði
  • Fylgjast með LM, sérstaklega ÖT og mettun
  • Súrefnismeðferð
  • Sýklalyf
  • Nærvera

Sýkingar í hálsi geta verið lífshættulegar, bólgan getur valdið öndunarerfiðleikum og sjúkl eiga á hættu að kafna

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Hvað er Radical neck dissection ?

A

Eitlataka vegna krabbameins

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Hvað er UPP (2 P) aðgerð?
Hvað er UPPP (3 P) aðgerð?

A

UPP: úfur og hluti mjúkagómsins fjarlægður

UPPP: en þá er einnig gerð tonsillectomy (hálskirtlataka)

UPP/ UPPP eru gerðar í þeim tilgangi að opna betur öndunarveg og bæta kæfisvefn og hrotur

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Hvað er Tracheostomia - barkarauf ?

A

Gert op á barka til að tryggja opinn öndunarveg

17
Q

Hvernig er hjúkrun sjúkl eftir hálskirtlatöku ?

A
  • Hafa hækkað undir höfuðlagi
  • Fylgjast með blæðingu
  • Fylgjast með verkjum og líðan
  • Gefa kalda drykki og klaka
  • Fræða sjúkl um: að forðast að ræskja sig, hósta, hnerra, snýta sér kröfulega og reyna mikið á sig í 1-2 vikur, reyna að drekka mikið, borða mjúkt fæði í 1-2 vikur og mikilvægi munnhirðu
  • Að búast megi við: að verkir vari í 7-10 daga, verri verkjum á 4-8.degi eftir aðgerð, hitaslæðing í nokkra daga, svörtum /dökkum hægðum í nokkra daga og aukin blæðingarhætta á 7-10.degi (hrúðrið að detta af)
18
Q

Hvað skal gera þegar nefblæðing / Tons verður?

A
  • Höfðalag upphækkað
  • Reisið sjúkl vel upp í rúmi, látið halla sér fram
  • Hafa sog tilbúið við rúm sjúkl
  • Ef nefblæðing –> halla sér fram og klemma nefið saman (fyrir neðan beinið, annars fer blóð niður og fólk kastar upp)
  • kæling við háls/nef
  • Vökvagjöf í æð
  • Inj. Octostim eða cyklocapron samkv fyrirmælum
  • Gefa verkjalyf, róandi og ógleðistillandi lyf pn
  • Fylgjast með LM
  • Ef mikil blæðin –> panta blóðpr og fylgjast með blóðhag
19
Q

Hvað er Folwy cateter og hvernig er hann notaður í nefblæðingu?

A

Þvagleggur stundum notaður, ballon blásið upp (í nefkoki?) til að stoppa blæðingu

20
Q

Hvað er Rapid rhino og hvernig er það notað í nefblæðingu?

A

Stungið inn í nefið, sprautað til að blása upp og tappinn þenst upp og stöðvar blæðingu

21
Q

Hvernig er hjúkrun sjúklinga eftir skjaldkirtilstöku (Thyroidectomy) og/eða kalkkirtlatöku (parathyroidectomy)

A
  • Hækka undir höfðalagi, 30-45°
  • Fylgjast með einkennum blæðingar
  • Fylgjast vel með LM (tachycardia og hypotension einkenni blæðinga)
  • Sýkingar- sjaldgæfar. FYlgjast með hita, útliti, blóðprufum
  • Taugaskaði (hæsi? kyngingarerfiðleikar?)
  • Einkenni Calsíum skorts
  • Thyroid strom
22
Q

Hver eru einkenni Calsíum skorts?

A
  • Erting / dofi við munnvik, á tám og fingrum
  • Lækkun á se.Calsíum
  • Trousseaus sign: spasmi á hendi þegar bþ mælir er hertur að hendi
  • Chvosteks sign: potað í andlit og munnvik brosi

Ef grunur: taka blóðprufur, krampi ef ekkert er gert !
Meðferð: calsium gluconat gefið í æð

23
Q

Hvað er Thyroid strom?

A
  • Mjög sjaldgæft
  • ójafnvægi í skjaldkirtilshormónum
  • í skjaldkirtilsaðgerð eða fyrstu 18klst

Einkenni: hraður hjartsláttur, hiti, ógleði, ofsakvíði, óróleiki, coma
Meðferð: minnka einkenni, laga hátt skjalkirtilshormónalevel í blóði

24
Q

Hverjar geta verið orsakir krabbameins í barkakýli ?

A
  • Tóbak
  • Áfengi
  • Krónískt laryngitis (bjúgur)
  • ofnotkun raddar
  • fjölskyldusaga auka líkur
25
Q

Hvernig er hjúkrun sjúklinga eftir brottnám barkakýlis (total laryngectomy ) ?

A
  • Góð fræðsla fyrir aðgerð er mjög mikilvæg; hafa samband við sjúklingasamtökin Ný rödd, mikil fræðsla frá talmeinaafræðingi, breytt líkamsímynd (missir alveg röddina)
  • Sjúkl leggst inn á GG eftir aðgerð eða er á vöknun yfir nótt
  • Hafa hækkað undir höfðalagi 30-45°
  • Fylgjast með öndun
  • Hreinsa og skipta á umbúðum kringum tracheostomy
  • Munnhreinsun amk 2x/dag
  • Eftirlit með skurðsári
  • Eftirlit með dreni, þvaglegg og magaslöngu
  • Gefa næringu
  • Meta vökvajafnvægi sjúkl
  • Meta verki og líðan
  • Hreinsa talventil
  • Kenna sjúkl og nánasta aðstandenda umönnun á barkaopi og hreinsun á talventli
  • Talþjálfun hjá talmeinafræðingi
26
Q

Hvað breytist í daglegu lífi hjá fólki sem missir barkakýlið ?

A
  • Ekki er hægt að endurlífga þau á hefðbundinn hátt (ekki blásið í munn/nef)
  • Finna hvorki bragð né lykt
  • Bakflæði og ropar
  • fistlamyndanir
  • Mega ekki fara í sund, bað eða stunda siglingar (opið beint í barkann)
27
Q

Hvað er barkarauf (tracheostomy) og til hvers er hún?

A

Gert er op / rauf á barka til að tryggja opinn öndunarveg. Oftast gert þegar fólk lendir í slysis eða getur að eh ástæðum ekki andað eðlilega t.d vegna krababmeins eða sjúkdóma t.dd öndunarbilunar eða þar sem þörf á langvarandi öndunaraðstoð (MND og MS). Túpa er þá sett í raufina og öndun fer fram í gegnum hana

28
Q

Hvernig er hjúkrun sjúkl með tracheostomiu ?

A
  • Gefa þarf sjúkl góðan tíma
  • Soga eftir þörfum
  • Fylgjast með cuffi
  • Skipta um á umbúðum, hirða um húð kringum stomíuna og undir böndunum
  • Munnhreinsun
  • Gefa næringu
  • Tjáning

Mjög mikilvægt að setja aldrei talventil á túpu þegar loft er í cuffi (köfnun) !!

29
Q

Hvað gerir talventill?

A
  • Einstefnuloki
  • Loft er dregið inn um ventilinn ofan í lungun, loftið kemst ekki aftur út um ventilinn heldur fer upp, framhjá túpunni, í gegnum raddböndin og myndar þannig rödd. Ef cuff er á túpunni þá kemst loftið ekki út aftur
30
Q

Hvað gerir barkaraufstúpa?

A
  • Einföld túpa með cuffi (belgur sem er blásinn upp) er alltaf sett fyrst
  • Cuffið haft uppblásið til að byrja með til að hindra ásvelgingu
  • Fylgjast þarf með cuff þrýstingi 1x/vakt
  • Tvöföld túpa eftir ca. viku (er með innri túpu)
  • Mun einfaldara að hreinsa og hugsa um sjúkl með tvöfalda túpu
31
Q

Hvernig á að nota sog (úr munni, stómíu og túpu) ?

A
  • Nota granna leggi ef hægt er
  • Byrja hverja vakt á að ttjékka á sogi, það sé virkt og poki sé ekki fullur
  • aldrei nota sama legg í stómíu eða túpu sem notaður hefur verið í munn vegna sýkingarhættu
  • Soga sterilt
  • Sog að hámarki 10 sek í einu
32
Q

Hvað á að gera ef barkaraufartúpa stíflast?

A
  • Fer eftir því hvort túpa er einföld eða tvöföld
  • Ef tvöföld = fjarlægja innri túpu og þrífa hana, koma aukatúpu fyrir á meðan
  • Ef einföld = reyna að sopa upp úr túpu
  • Ef það gengur ekki, dreypa 0,5 - 1 ml af NaCl ofan í túpuna og soga. Gæti þurft að endurtaka (þetta er aðeins gert í neyðartilfellum vegna hættu á ásvelgingu)
  • Ef ennþá andnauð, kalla á lækni og fá aðstoð við að skipta á túpu
  • Ef um algjöra stíflu er að ræða á að klippa á bandið og taka túpu út. Setja nýja túpu í sama númeri og númeri minni
  • Til að koma í veg fyrir að túpa stíflist er gott að gefa sjúkl NaCl friðarpípur, viðheldur raka -allt mýkra
  • Ef slím sjúkl er mjög þykkt getur hjálpa að gefa honum mucomyst friðarpípu og íhuga hvort sjúkl sé að fá nægan vökva
33
Q
A

Hjúkrun Aðgerðasjúklinga (23 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2024 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions