Organisatie van orgaandonatie/ nieuwe wet Flashcards
DBD:
Donatie na Hersendood
DCD:
Donatie na Circulatie dood
donorregister, welke opties heb je?
- bezwaar: wil niet doneren als arts moet je de naasten informeren, maar nee blijft nee
- toestemming: informeer nog steeds de naasten, tot en met de 2e graad kan bezwaar nog aannemelijk worden gemaakt, maar over het algemeen geldt: ja blijft ja
- geen bezwaar: is hetzelfde als toestemming geven, iemand is dus donor, maar informeer de naasten en tot en met de 2e graad kan bezwaar nog aannemelijk worden gemaakt
- nabestaanden beslissen
- 1 specifiek persoon anwijzen die mag beslissen
1e graad:
echtgenoten/partner
2e graad:
(klein)kinderen, (groot)ouders en broers/zussen
3e graad:
schoonouders, zwagers en schoonzussen
naasten:
personen die een belangrijke rol in het leven van de donor hebben gespeeld
wanneer kan een registratie in het donorregister niet geldig worden verklaard?
wanneer iemand wilsonbekwaam wordt beschouwd, dan is de registratie in het donorregister niet geldig en moet er toestemming aan de naasten/familie worden gevraagd
wat gebeurt er als er sprake is van een niet-natuurlijke dood?
- bij niet-natuurlijke dood, kan de orgaandonatie procedure niet zomaar in gang worden gezet
- eerst via gemeentelijk lijkschouwer en officier van justitie toestemming vragen om lichaam te gebruiken
- pas als dat goedgekeurd is, kan het lichaam gebruikt worden voor donatie
contra-indicaties voor donor zijn over de jaren minder geworden, dat komt o.a. door:
het Orgaan Herstel Centrum en dergelijken
Absolute contra-indicaties voor donor:
- onbehandelde sepsis (maar als orgaan functies nog goed zijn en er is minstens 24 uur antibiotica gegeven, dan is het doneren van organen nog wel mogelijk)
- maligniteiten ten tijden van overlijden (m.u.v. bepaalde hersentumoren)
- risicofactoren voor HIV (zoals iv drugs gebruik, onbeschermde gemeenschap)
–> er is geen maximum leeftijd voor donatie
hoe zit het met de contra-indicaties voor weefsel donatie?
voor weefsels zijn de contra-indicaties strenger. weefsels zijn namelijk niet levensreddend en dus hebben ze hierbij de ruimte om strenger te zijn.
DCD (Donation after Circulatory Death):
is dus na staken van een behandeling of na euthanasie
hersendood verklaren:
- hele lijst aan prealabele voorwaarden waaraan voldaan moet worden (zo mag het pas na een bepaald aantal uur na een reanimatie)
- medicamenteuze neurodepressie is uitgesloten
- klinisch neurologisch onderzoek uitgevoerd
- aanvullend onderzoek (EEG, CT-angio, TCD)
- er is een apneutest gedaan
wat gebeurt er wanneer drugs in iemands bloed wordt gevonden?
als er drugs in iemand bloed te zien zijn, dan mag iemand niet hersendood worden verklaard
DBD: na hersendood
- hierbij gaat iemand met een intacte circulatie naar de OK, met beademing en eventueel bloeddruk ondersteuning
- organen worden op de OK vrij geprepareerd
- als dat klaar is, dan pas wordt de perfusie afgesloten
- hierdoor heb je geen warme ischemie tijd (wat gunstig is voor de organen die gedoneerd worden)
DCD: hierbij ga je dus de behandeling staken, waarbij je een spoedig overlijden verwacht
- na de circulatie stop –> 5 minuten observatie (no-touch tijd, dus niemand mag dan de patiënt aanraken)
- na die 5 minuten wordt iemand pas dood verklaard
- na die 5 minuten gaat iemand meteen naar de OK
- op de OK wordt gestart met koude perfusie
- tussen de dood en de start van de koude perfusie heb je warme ischemie tijd, waardoor kwaliteit van het orgaan minder is
welke organen doen we DCD en DBD uitnemen/transplanteren?
tegenwoordig kunnen alle organen, behalve de dunne darm, zowel DBD als DCD worden gedaan
bij een cervicale fractuur doen we geen DBD!
hoe gaat de procedure wanneer er verwacht wordt dat er iemand op de IC gaat overlijden?
- als iemand op de IC ligt, die binnenkort gaat overlijden, dan wordt het donorregister gebeld
- daarna wordt de donor coördinator gebeld
- dan wordt er een familiegesprek gevoerd
- er worden allerlei onderzoeken gedaan van de donor (zie volgend kaartje)
- ondertussen wordt de OK tijd ingepland
- de teams worden allemaal ingeschakeld
- ook het eventuele transport wordt voorbereid
- ondertussen wordt de donor op de IC stabiel gehouden
lijstje van onderzoeken die worden gedaan bij de donor:
- HLA/virologie onderzoeken (HIV, hepatitis)
- Lab afnemen
- X-thorax en CT-thorax
- Bronchoscopie
- echo/CT-abdomen
- echo cor/CAG
als na deze hele procedure en alle onderzoeken het hele dossier is gemaakt, wordt eurotranplant gebeld en wordt er een match gezocht.
na het versturen van het dossier, minimaal 4 tot 6 uur nodig om alle teams gereed te krijgen
zelfstandig uitname team:
- 2 chirurgen
- 2 OK-assistenten
- anesthesieteam
- ODC (Orgaan Donatie Coördinator)
–> is een team wat naar het ziekenhuis gaat waar de donor ligt om daar de organen uit te nemen en dan mee te nemen naar het ziekenhuis waar de ontvanger ligt
organen worden gespoeld om de organen zo goed mogelijk te bewaren/prepareren. en worden daarna in ijs gestopt.
ook koude vloeistoffen en ijs in de buik.
volgorde uitname organen:
- hart
- longen
- lever
- nieren
hart uitname:
- hart kan het minst lang buiten het lichaam en wordt dus het eerste uitgenomen
- maximaal 4 uur tussen hart uitname en hart terugplaatsen
- een hart dat op een pomp kan worden aangesloten, heeft een grotere marge tussen uitname en terugplaatsing
hoelang kunnen de longen ongeveer buiten het lichaam zijn, dus tussen uitname en terugplaatsing in?
ongeveer 8 uur
hoe lang kunnen de nieren maximaal buiten het lichaam bewaard worden?
maximaal 24 uur
wanneer pancreas en lever worden gedoneerd, gaat er voor de terugplaatsing altijd een toolkit mee (zijn kleine stukjes bloedvaten).
ook gaat er altijd een stukje milt mee.
Ex-vivo Long Perfusie (EVLP):
is een apparaat dat de longen beademt en het spoelt de longen als het ware schoon.
het is dus een manier om de longen ‘te bewaren’ tussen uitname en terugplaatsing
NRP: Normothermic Regional Perfusion
is een techniek die is ontwikkeld om de kwaliteit en functie van de organen die van DCD worden uitgenomen te verbeteren
weefseldonatie, welke weefsels?
- oogweefsel
- huid
- hartkleppen
- botweefsel, kraakbeen en pezen
- bloedvaten (thoracale bloedvaten)
weefseldonatie kan bij patiënten die al overleden zijn.
het hoeft dus niet DCD of DBD te zijn.
weefseldonatie kan ook bij mensen die thuis zijn overleden.
hartkleppen doneren:
- bij hartkleppen wordt eerst het hele hart uitgenomen
- daarna worden de pulmonaal en aortaklep vrij geprepareerd
oogweefsel donatie:
het hele oog wordt uitgenomen, er wordt dan een soort knikker in het oog van de donor geplaatst.
daardoor is van de buitenkant niet te zien dat de ogen gedoneerd zijn.
als familie de wens heeft om de overledenen zelf te verzorgen, dan;
- kan beter geen huiddonatie en botdonatie worden gedaan
- want bij huiddonatie worden hele lappen huid weggehaald en dat is niet zo’n fijn gezicht en het kan gaan lekken
- door botdonatie wordt het lichaam slapper en is dus niet heel handig bij het verzorgen
- maar van huiddonatie zie je niks als iemand gewoon aangekleed is
bij botdonatie worden botten vermalen tot een soort poeder/pasta en dus niet in zijn geheel uitgenomen. dat poeder/pasta wordt dan vervolgens bij een ontvanger ingebracht/ingespoten.
wilsonbekwaamheid en het donorregister:
- registratie ttv wilsonbekwaamheid, dan is het niet geldig en moet het aan de nabestaanden worden gevraagd
- registratie ttv wilsbekwaamheid, dan is het geldig
- registratie door wettelijk vertegenwoordiger, dan is het geldig
–> donatie vraag vóór overlijden, wettelijk vertegenwoordiger beslist
–> donatie vraag na overlijden, nabestaanden beslissen
welk orgaan kan alleen bij DBD worden gedoneerd en niet bij DCD?
darm
hoe lang kunnen lever en pancreas maximaal buiten het lichaam zijn, tussen uitname en terugplaatsing in?
5-10 uur
procedure weefseldonatie:
- overlijden patiënt vaststellen
- controleren criteria en contra-indicaties
- raadplegen donorregister
- familiegesprek voor toestemming of instemming
- donor aanmelden bij de NTS
- invullen donatieformulier (verplicht!)
