Inngangur, einkenni geðsjúkdóma og geðskoðun Flashcards
Hvaða tvö flokkunarkerfi eru helstu notuð til að flokka geðsjúkdóma?
ICD-10
DSM-V
Hvaða bókstafur í ICD flokkunarkerfinu stendur fyrir geðsjúkdóma?
F
Á hverju eru sjúkdómsflokkarnir byggðir á?
Einkennum
Á hverju byggir greining geðsjúkdóma?
Á sögu, geðskoðun, líkamlegri skoðun…
Hvaða þættir geta aukið viðkvæmni í nýburum?
Erfðir, skaði á meðgöngu og skaði í fæðingu
Hvaða þættir geta aukið viðkvæmni í ungabarni/barni?
Seinkaður þroski, hegðunarvandamál, skert félagsleg tengsl, vanræksla foreldra, misnotkun; líkamleg og kynferðisleg
Hvað er það helsta sem einkennir geðsjúkdóma?
Það verður truflun á: geðslagi, skynjun, hugsun, hreyfingum, minni, áttun, athygli og einbeitingu og innsæi
Hvað er geðslag (mood)?
Hvernig líður þér í geðinu?
Hvað er geðbrigði?
Sjáum þetta utan á fólki
Tjáning tilfinninga: tilfinningar/skap eins og þær birtast utan frá séð
Samræmi: eru tilfinningar viðeigandi og í samræmi við það sem er að gerast í huga sjúklings og aðstæður
Óeðlilegt geðbrigði; hlær á meðan hann segir frá því að honum líður illa
Hvað er skynjun?
Hvernig við upplifum þau áreiti sem skynfærin okkar nema
Hvað er rangskynjun?
Skynáreiti til staðar en er mistúlkað
Eins og peysa sem liggur á skápnum og maður heldur að það sé manneskja
Hvað er ofskynjun?
Skynáreiti sem er ekki til staðar
Heilinn býr það til, sér eitthvað sem enginn annar sér
Hvaða ofskynjun er algengust?
Heyrn
Hvernig birtast heyrnarofskynjanir hjá fólki sem upplifir þær?
Rödd/raddir sem tala er algengast
Heyra 2 eða fleiri raddir tala um sig í þriðju persónu og eru yfirleitt neikvæðar
Hvað eru hugsanatruflanir?
Truflun á flæði hugsana
Truflun á tengslum
Innihald: hverju viðkomandi er upptekinn af, þráhyggja, ranghugmyndir
Hvað er truflun á flæði hugsana?
Aukið flæði hugsana = aukinn talþrýstingur (fólk talar og talar og erfitt að stoppa þau af)
Minnkað flæði hugsana = segir lítið
Hugsana blokk
Hvað eru trufluð hugsanatengsl?
Hugarflug (veður úr einu í annað)
Hugsun miðar ekki að settu marki
Óljós hugsanatengsl
Óskiljanleg hugsun
Hvað er innihald hugsana?
Þráhyggja: síendurteknar óþægilegar hugsanir eða hvatir sem skjóta up kollinum og erfitt að bægja þær frá sér = veldur kvíða
Árátta: mjög áleitin þörf fyrir að gera eitthvað ákveðið, sem erfitt er að gera ekki = slær tímabundið á kvíðann
Hvað eru ranghugmyndir?
Hugmynd sem þú trúir að sé sönn en hugmyndin er röng
Aðrir í þínu samfélagi, menningarheimi trúa ekki á hana
Hvernig geta ranghugmyndir birst?
Ofsóknar
Tilvísunar
Stórmennsku
Trúarlegar
Kynferðislegar
Líkamlegar
Afbrýðissemi
Sektar
Hvernig birtast ranghugmyndir um hugsanir?
Hugsanalestur –> ég get lesið hugsanir annarra
Hugsanastuldur –> mér finnst einhver hafa rænt hugsunum mínum úr hausnum á mér
Hugsanaísetning –> einhver hefur sett sínar hugsanir inn í hausinn á mér, þetta eru ekki mínar hugsanir
Hugsanir á ákveðnum stað í höfðinu
Útvörpun hugsana –> mér finnst eins og allir geti heyrt hugsanir mínar
Hverjar eru 3 tegundir áttunar?
Stund
Staður
Eigin persóna
Hvaða áttun er viðkvæmust?
Áttun á tíma (stund)
Hvaða áttun er seinust til að fara?
Áttun á eigin persónu
Hvað er athygli og einbeiting?
Athygli: geta fest hugann við eitthvað ákveðið
Einbeiting: getan til að viðhalda því
Hvernig framkvæmum við upplýsingasöfnun í geðhjúkrun?
Upplýsingasöfnun
-Samtal við sjúkling, aðstandendur, úr journal
Geðskoðun
Matsskalar
Sálfræðileg próf
Líkamlegar rannsóknir
Hvernig framkvæmum við geðskoðun?
Útlit og hegðun (almennt útlit, svipbrigði, hreyfingar, viðmót)
Tal (hraði, flæði, samfella)
Geðslag
Hugsun (helsta, þráhyggja-árátta, ranghugmyndir, sjálfsvígshugsanir, hugsanir um að skaða aðra)
Skynjun (rangskynjun, ofskynjun)
Vitræn geta (áttun, athygli og einbeiting, minni, greind)
Innsæi (og dómgreind)
Hvaða skalar og próf eru notuð í upplýsingasöfnun?
Greiningarpróf - MINI
Matsskalar - MMSE, MADRS, BECKS, DASS
Taugasálfræðipróf
Hver eru helstu boðefnin í taugakerfinu þegar við kemur geðsjúkdómum?
Dópamín
Serótónin
Noradrenalín
GABA
