Einkenni og faraldsfræði þunglyndis Flashcards
Hversu mörg prósent uppfylla greiningarskilmerki þunglyndis einhverntíman á ævinni?
15-20%
Hvort eru konur eða karlar í meiri áhættu fyrir þunglyndi?
Konur (10-25%)
Hvaða þættir hafa mestu forspárgildi fyrir þunglyndi?
Áföll, ættarsaga, fyrri geðlægðir og kvíðahneigð
Forspárgildi áfalla mest við fyrstu geðlægðir
Ef ein geðlægðarlota –> 50% líkur á nr 2
Ef tvær lotur –> 70% líkur á nr 3
Ef þrjár lotur –> 90% líkur á nr 4
Hvenær telst geðlægslota vera lokið?
Lotu telst vera lokið ef greiningarskilmerki eru ekki uppfyllt í 2 mánuði
Hvert er eitt helsta einnkenni þunglyndis?
Gleðileysi
Fyrir hvað stendur DIE í greiningu einkenna þunglyndis?
Stendur fyrir 3 kjarnaeinkenni þunglyndis:
Depressed mood (lækkað geðslag)
Interest/andhedonia (áhugaleysi/gleðileysi)
Energy (orkuleysi)
Þarf að hafa amk 2 af 3 kjarnaeinkennum
Fyrir hvað stendur SPASS í greiningu einkenna þunglyndis?
Self esteem (lágt sjálfsmat)
Pessimism/hopelessness (svartsýni/vonleysi)
Appetite (matarlyst minnkuð/aukin)
Sleep disturbance (svefnröskun)
Suicidal thoughts (sjálfsvígshugsanir)
Fyrir hvað stendur SIC í greiningu einkenna þunglyndis?
Social interactions decrease (félagsleg einangrun)
Ideas of guilt (sektarkennd)
Concentration reduced (skert einbeiting)
Fyrir hvað stendur ALPELAW?
Andhedonia (algert gleðileysi/áhugaleysi)
Late insomnia (árvaka)
Psycomotoric ret/agt (veruleg tregða eða eirðarleysi)
Early depression (depurð mest á morgnana)
Libido (veruleg minnkun á kynhvöt)
Appetite (veruleg minnkun á matarlyst)
Weight loss (þyngdartap >5% á 4 vikum)
Hvaða klíníska vægi hefur ALPELAW?
Hefur klínískt vægi m.t.t. lyfjameðferðar
Hvað þurfa einkenni að vera lengi og hafa áhrif á til að tilheyra þunglyndisgreiningu?
Þurfa að vara í 2 vikur eða lengur og hafa verulega neikvæð áhrif á virkni
Hverjar eru helstu mismunagreiningar þunglyndis?
Eðlilegar geðslagssveiflur
Sorgarviðbrögð
Óljós líkamleg einnkenni geta villt læknum sýn t.d. geðlagstruflun sem bein afleiðing lyfja, vímuefni, líkamlegir sjúkdómar, óráð…
Hvað er Dysthymia?
Væg, viðvarandi (2 ár) depurð sem mætir ekki skilmerkjum geðlægðar
Skarast við síþreytu, vefjagigt og aðrar geðraskanir
Svarar meðferð almennt lakar
Hvað er skammdegisþunglyndi?
Þunglyndiseinkenni sem fylgja ákveðnum árstíðum
Ef þunglyndi á ákveðnum árstíma en ekki á öðrum árstíma 2 ár í röð
Hver eru helstu geðrænu vandamálin á meðgöngu?
Post partum blues
Fæðingarþunglyndi
Post partum psychosis
Hvað er post partum blues?
Sængurkvennagrátur
Fyrstu 2 vikurnar
Mjög algengt
Ef varir lengur en í 2 vikur þarf að íhuga hvort viðkomandi sé að þróa með sér fæðingaþunglyndi
Hvert er algengi post partum blues?
40-80% nýbakaðra mæðra
Hver eru helstu einkenni post partum blues?
Væg depurð, pirringur, mikill grátur, geðsveiflur og ofurviðkvæmni
Hvað er fæðingaþunglyndi?
Langvinn geðlægð í kjölfar barnsburðar
Sömu greiningarviðmið og fyrir langvinnt þunglyndi
Hversu algengt er fæðingarþunglyndi?
10-15% kvenna eftir barnsburð
Hverjir eru helstu áhættuþættirnir fyrir fæðingarþunglyndi?
Þunglyndi og/eða á meðgöngu
Fyrri geðsaga
Lágt sjálfstraust
Neikvæðir atburðir í lífinu
Streita við barnauppeldi
Streituvaldandi þættir í umhverfi
Hver eru einkenni fæðingaþunglyndis?
Klassísk einkenni: reiði, pirringur, grátur, svefnleysi, áhugaleysi gagnvart barni, sektarkennd
Önnur einkenni: kvíði, stöðugar áhyggjur, þráhyggja varðandi heilsufar ungabarns, panikkköst
Hverjar eru helstu afleiðingar fæðingarþunglyndis á móður?
Tengjast barninu sínu ekki eðlilega
Reykja oftar
Drekka meira áfengi
Hætta á langvarandi þunglyndi og sjálfsskaða
Hverjar eru helstu afleiðingar fæðingarþunglyndis á barn?
Skoðunum ekki fylgt eftir
Missa úr bólusetningar
Vaxtarseinkun
Lægri vitsmunaþroski
