Hugtök og viðfangsefni geðhjúkrunar

Question 1

Hvað er geðheilbrigði?

Answer 1

“Góð geðheilsa lýsir sér þannig að viðkomandi býr við vellíðan, er fær um að nýta hæfileika sína, takast á við daglegt álag, ná árangri í starfi eða námi og gefur frá sér til samfélagsins“

Question 2

Hvað er fyrsta stigs fyrirbygging?

Answer 2

Almenn (universal) fyrsta stigs fyrirbygging
-Beinist að samfélaginu í heild eða hópum án tillits til sérstakra áhættuþátta
Sértæk (selective) fyrsta stigs fyrirbygging
-Beinist að hópum eða einstaklingum sem eru í sérstakri áhættu
Sérhæfð (indicated) fyrsta stigs fyrirbygging
-Beinist að einstaklingum í mikilli áhættu eða með byrjunareinkenni geðræns vanda

Question 3

Hvað er þriðja stigs fyrirbygging?

Answer 3

Beinist að veikum einstaklingum sem hafa þróað með sér sjúkdóm
Stuðlar að bataferli
Draga úr líkum á að ástand versni

Question 3

Hvað er annars stigs fyrirbygging?

Answer 3

Draga úr og minnka einkenni
Beinist að þeim sem eru með byrjunareinkenni

Question 4

Hver er megin tilgangur geðræktar?

Answer 4

Að efla færni einstaklings til að: takast á við og leysa þroskaverkefni sín, öðlast sjálfsvirðingu, styrkja eigið getumat, vellíðan og vera virkur þátttakandi í samfélaginu og að takast á við álag og mótlæti með þrautseigju

Question 5

Hvað er streita og álag?

Answer 5

Einstaklingur upplifir streitu þegar hann skynjar að hann getur ekki, á árangursríkan hátt, tekst á við kröfur sem gerðar eru til hans eða þætti sem ógna velferð hans
Í hæfilegu álagi felst hvatning til að takst á við hlutina en aftur á móti breytist álagið við streitu þegar einstaklingurinn skynjar að hann sé ekki fær um að ráða við aðstæðurnar

Question 6

Hver eru helstu einkenni streitu?

Answer 6

Hugræn, tilfinningaleg, líkamleg, atferlisleg (hegðun)

Question 7

Hvernig getum við skipt niður streituvöldum?

Answer 7

Innri og ytri streituvaldar
Streituvaldar sem tengjast þroskaferlinu
Streituvaldar sem tengjast aðstæðum
Streituvaldar geta verið skammvinnir eða langvinnir

Question 8

Hvað eru bjargráð?

Answer 8

Bjargráð eru hugrænar eða atferlislegar aðferðir einstaklings til að takast á við innri eða ytri streituvalda sem hann álítur að reyni á eða séu umfram getu hans til að ráða við
Bjargráð eru ráð sem einstaklingur grípur til þegar hann þarf að takast á við álag eða aðstæður sem eru streituvekjandi

Question 9

Hvernig geta bjargráð verið vegna streitu?

Answer 9

Lausna-/vandamálamiðaðar/tilfinningamiðaðar
Skammtíma/langtímaleiðir
Hjálplegar/óhjálplegar

Question 10

Hvað er streituferli?

Answer 10

Streituvaldur –> mat á streituvaldi –> mat á eigin getu –> líðan –> aðlögunarleiðir –> streituvaldur (aftur)…

Question 11

Hvernig þróast kreppa?

Answer 11

1. Kvíðinn hvetur einstaklinginn til að nota sínar fyrri aðlögunarleiðir/bjargráð
2. Einstaklingurinn verður enn kvíðnari þar sem aðlögunarleiðirnar/bjargráðin gagnast ekki sem skyldi
3. Einstaklingurinn reynir nýjar aðlögunarleiðir/bjargráð til að takst á við ógninga eða endurskilgreinir hana
4. Kvíðinn magnast og getur valdið frekari sálrænum truflunum

Question 12

Hvaða þættir geta haft áhrif á kreppumyndun?

Answer 12

Viðhorf einstaklingsins til kreppuvaldsins
Stuðningur sem stendur til boða
Aðlögunarleiðir/bjargráð sem viðkomandi hefur yfir að ráða

Question 13

Að hverju beinist kreppumeðferð?

Answer 13

Tjáningu tilfinninga (catharasis)
Skýra samhengi milli atburða (clarification)
Stuðla að jákvæðum viðhorfum (suggestion)
Styrkja jákvætt atferli (reinforcement of behavior)
Efla sjálfstraust (raising self-esteem)
Kanna mismunandi lausnir (exploration of solutions)