HC7.10

Question 1

hoe begint de vorming van bloedvaten en bloedcellen?

Answer 1

in het extra-embryonaal mesoderm van de dooierzak

–> vorming van bloedeilandjes

Question 2

waar worden rode bloedcellen gemaakt?

Answer 2

verandert tijdens de embryonale en foetale ontwikkeling:

- dooierzak, AGM (gebied dat uiteindelijk dorsale aorta wordt), lever, milt, beenmerg en placenta

Question 3

welk orgaan is tijdens de foetale ontwikkeling een belangrijke bron van rode bloedcellen?

Answer 3

de lever

Question 4

door welke twee processen worden bloedvaten gevormd?

Answer 4

• vasculogenese: ontstaan van bloedvaatjes via de vorming van bloedeilandjes, waaruit endotheelblaasjes ontstaan die vervolgens fuseren tot vaatjes
• angiogenese: uitgroei van nieuwe vaatjes (spontaan) vanuit bestaande vaatjes

Question 5

welke receptoren/signaalmolecuul spelen een rol in bloedvaatjes vorming?

Answer 5

VEGF:

via VEGF receptoren die bloedcel aanmaak, angiogenese en vasculogenese stimuleert

Question 6

wat is het gevolg van geen VEGF eiwit maken?

Answer 6

geen ontwikkeling van bloedeilandjes en geen bloedvaten

Question 7

wat is de functie van de dooierszak in de vroege embryogenese?

Answer 7

gebied waar vaten en bloedcellen gevormd worden

Question 8

wat ontstaat er tegelijk met het vaatstelsel?

Answer 8

lymfestelsel

• derde vaatsysteem
• vanuit veneuze vaten –> bepaalde signaalmoleculen en TF aanzetten –> lymfevatstelsel
• belangrijk voor afvoer weefselvocht –> eindigt in venen

Question 9

welke vaten kun je na 4 weken na conceptie onderscheiden?

Answer 9

tijdelijk veneuze systeem
–> vena cardinalis anterior en posterior
kieuwboog arterie en dorsale aorta (vroeg in embryo = 2 = dubbel stelsel)

Question 10

welke twee extra-embryonale vaatstelsels worden ontwikkeld bij het embryo?

Answer 10

1) naar de dooierzak: de venae en arteriae vitelinae
- later ontstaan hieruit de v. portae en de a. mesenterica superior
- de 2 vena vitellina vormen uiteindelijk 1 v. mesenterica
2) naar de placenta: de venae en arteriae umbilicalis (= van de navel)

Question 11

wat is een voorbeeld van ontwikkeling van embryonaal naar foetaal stelsel?

Answer 11

de vena portae en a. mesenterica superior ontstaan uit de vena en arterie vitellinae (= dooierzak venen)

Question 12

wat is de ductus venosus?

Answer 12

tijdelijke verbinding tussen de vena umbilicalis en de vena cava die ervoor zorgt dat het voedsel en zuurstofrijke bloed van de placenta niet eerst door het veneuze vaatbed van de lever moet

zo krijg je het bloed snel van de placenta naar het hart te krijgen

voortzetting vena umbilicalis in het lichaam
-na geboorte vormt deze het lig. venosum

Question 13

wanneer komt de uteroplacentale circulatie op gang?

Answer 13

na de negende zwangerschapsweek: dan veel ontwikkeling en veel bloed nodig met veel zuurstof, via de vena umbilicalis

de eerste 8 weken verloopt de embryoale ontwikkeling bij lage zuurstofconcentraties

Question 14

hoe ontwikkelt het hart, globaal?

Answer 14

van een buisvormige structuur waarin de verschillende hartcompartimenten serieel zijn gerangschikt tot een 4 kamer hart met twee parallele bloedsomlopen (dubbel systeem)

dus van serieel naar dubbel systeem/parallel systeem

Question 15

waar zijn de meeste aangeboren hartafwijkingen het gevolg van?

Answer 15

verstoring in proces van enkelvoudige buis –> dubbel systeem
dubbele onderdelen moeten goed op elkaar aansluiten
- persisterende truncus arteriosus: verstoorde opsplitsing
- verkeerde aansluiting: transpositie van de grote vaten

Question 16

waarom wil je in de foetus geen dubbel systeem?

Answer 16

de longen werken nog niet, maar wel trainen
- longen ingeklapt

foramen ovale (linker en rechter atrium) en ductus arteriosus (botalli) tussen rechterventrikel en aorta
--> hiermee train je de onderdelen van het hart

Question 17

wanneer ontstaat de hartbuis?

Answer 17

aan het einde van de derde week in het viscerale mesoderm anterior van de oropharyngeale membraan
, voordat het paraxiale en intermediaire mesoderm wordt aangelegd:
- tijdens de vorming van de kopplooi draait het gebied van de hartaanleg 180 graden en komt ventraal van de voordarm te liggen

Question 18

hoe wordt de hartaanleg genoemd?

Answer 18

cardiogeen mesoderm / cardiogene plaat

Question 19

wat ontstaat gelijktijdig aan de hartbuis?

Answer 19

embryonale pericardholte = noodzakelijk voor de pompfunctie

Question 20

uit welke drie lagen bestaat de primaire hartbuis?

Answer 20

1. endocard: binnenkant
2. endocardgelei (cardiac jelly / EC matrix weefsel, tussenin)
3. myocard: dikke buitenlaag, klopt al als peristaltische pomp
   - -> in week 4 groeien en krommen:
   - -> hartbuis naar ventraal en rechts uitpuilen en veneuze pool komt dorso-craniaal te liggen

Question 21

waar zit de sinus transversus en wat is de functie ervan?

Answer 21

ruimte in het pericard tussen instroom (vena cava en pulmonales) en uitstroom (aorta, truncus pulmonalis)
- zodat het hart goed kan pompen (anders verstoorde pompfunctie)

Question 22

welke 4 embryonale kamers ontstaan?

Answer 22

• rechter en linker embryonale atria (ERA en ELA)

- linker en rechter embryonale ventrikels (ELV en ERV)

Question 23

hoe deel je het hart in 5 delen na kromming en specialisatie van de hartbuis?

Answer 23

1. instroomkanaal = sinus venosus: vena cava, sinus coronarius
2. ERA en ELA: linker- en rechter embryonale atria: atria
3. AVC: atrio-ventriculair kanaal: AV-kleppen
4. ELV en ERV: linker en rechter embryonale ventrikels: ventrikels
5. OFT: uitstroomkanaal: conus arteriosus = outflow tract = conus truncus; sluit aan op de truncus arteriosus of aortic sac: begin truncus pulmonalis en aorta: semilunaire kleppen

Question 24

waarvan is de septering (week5-8) afhankelijk en wanneer vindt het plaats?

Answer 24

van uitgroei van de endocardkussens in het AV-kanaal (AVC) en endocardrichels in het uitstroomkanaal (OFT)

vindt plaats voor en na de kromming en opdeling van het hart

Question 25

wat zijn de endocardkussens en endocardrichels?

Answer 25

lokale verdikkingen van de hartgelei: hier transformeren endocard cellen tot mesenchym cellen: dit gebeurt o.i.v. signalen van het myocard
–> hierdoor ontstaat een splitsing van het uitstroom en instroom kanaal en de AV kanalen van het hart

Question 26

wat ontstaat er uit de endocardkussens en endocardrichels?

Answer 26

het hartskelet (bestaande uit bindweefsel) en de AV- en semilunaire kleppen
- na fusie van de endocard kussen is het AV-kanaal opgesplitst in een linker en een rechter helft

Question 27

wat vormen de endocardrichels?

Answer 27

groeien uit tot een spiraalvormig septum = septum spirale waardoor twee uitstroomkanalen ontstaan

als dit niet goed gaat –>oneerlijke of geen verdeling
neurale lijst probleem = probleem aan septum spirale

Question 28

wat is het membraneuze deel van het ventrikelseptum?

Answer 28

waar de endocardrichels in het ventrikel samenkomen

Question 29

welke veranderingen vinden plaats bij de geboorte?

Answer 29

sluiting van het foramen ovale
ductus arteriosus
sluiten art. e vena umbilicales en ductus venosus

Question 30

waar bestaan bloedeilandjes uit?

Answer 30

groepjes mesodermcellen (hemangioblasten)

Question 31

hoe differentiëren de perifeer en centraal gelegen hemangioblasten?

Answer 31

perifeer gelegen –> worden endotheelcellen

centraal gelegen –> worden bloedcellen

Question 32

wat gebeurt er. met de arterie en vena umbilicalis na de geboorte?

Answer 32

ze vormen ligamenten in de buikwand

Question 33

wat gebeurt er in week 4?

Answer 33

de hartbuis komt van voor het embryo (craniaal) aan de borstzijde te liggen

Question 34

wat is het eerste septum?

Answer 34

het septum primum, aan de kant van het linker atrium

• groeit deels naar binnen toe met een gat: het ostium primum
• ook ostium secundum ontstaat hier

Question 35

wat ontstaat er rechts van het septum primum?

Answer 35

het septum secundum: hier ontstaat het foramen ovale

Question 36

via welke arterie gaat het bloed naar de placenta?

Answer 36

de a. umbilicalis

de v. umbilicalis (met O2 rijk bloed) stroomt terug naar de foetus

Question 37

welke veranderingen treden na de geboorte op?

Answer 37

foramen ovale gaat dicht door een lagere druk in de rechter arterie

ductus arteriosus sluit onder invloed van zuurstof

ductus venosus sluit 3-7 dagen post-nataal en vormt het lig. venosum

vena umbilica wordt het lig. hepatis teres

de arteria umbilicalis wordt het lig. umbilicalis medialis