HC7.10 Flashcards
hoe begint de vorming van bloedvaten en bloedcellen?
in het extra-embryonaal mesoderm van de dooierzak
–> vorming van bloedeilandjes
waar worden rode bloedcellen gemaakt?
verandert tijdens de embryonale en foetale ontwikkeling:
- dooierzak, AGM (gebied dat uiteindelijk dorsale aorta wordt), lever, milt, beenmerg en placenta
welk orgaan is tijdens de foetale ontwikkeling een belangrijke bron van rode bloedcellen?
de lever
door welke twee processen worden bloedvaten gevormd?
- vasculogenese: ontstaan van bloedvaatjes via de vorming van bloedeilandjes, waaruit endotheelblaasjes ontstaan die vervolgens fuseren tot vaatjes
- angiogenese: uitgroei van nieuwe vaatjes (spontaan) vanuit bestaande vaatjes
welke receptoren/signaalmolecuul spelen een rol in bloedvaatjes vorming?
VEGF:
via VEGF receptoren die bloedcel aanmaak, angiogenese en vasculogenese stimuleert
wat is het gevolg van geen VEGF eiwit maken?
geen ontwikkeling van bloedeilandjes en geen bloedvaten
wat is de functie van de dooierszak in de vroege embryogenese?
gebied waar vaten en bloedcellen gevormd worden
wat ontstaat er tegelijk met het vaatstelsel?
lymfestelsel
- derde vaatsysteem
- vanuit veneuze vaten –> bepaalde signaalmoleculen en TF aanzetten –> lymfevatstelsel
- belangrijk voor afvoer weefselvocht –> eindigt in venen
welke vaten kun je na 4 weken na conceptie onderscheiden?
tijdelijk veneuze systeem
–> vena cardinalis anterior en posterior
kieuwboog arterie en dorsale aorta (vroeg in embryo = 2 = dubbel stelsel)
welke twee extra-embryonale vaatstelsels worden ontwikkeld bij het embryo?
1) naar de dooierzak: de venae en arteriae vitelinae
- later ontstaan hieruit de v. portae en de a. mesenterica superior
- de 2 vena vitellina vormen uiteindelijk 1 v. mesenterica
2) naar de placenta: de venae en arteriae umbilicalis (= van de navel)
wat is een voorbeeld van ontwikkeling van embryonaal naar foetaal stelsel?
de vena portae en a. mesenterica superior ontstaan uit de vena en arterie vitellinae (= dooierzak venen)
wat is de ductus venosus?
tijdelijke verbinding tussen de vena umbilicalis en de vena cava die ervoor zorgt dat het voedsel en zuurstofrijke bloed van de placenta niet eerst door het veneuze vaatbed van de lever moet
zo krijg je het bloed snel van de placenta naar het hart te krijgen
voortzetting vena umbilicalis in het lichaam
-na geboorte vormt deze het lig. venosum
wanneer komt de uteroplacentale circulatie op gang?
na de negende zwangerschapsweek: dan veel ontwikkeling en veel bloed nodig met veel zuurstof, via de vena umbilicalis
de eerste 8 weken verloopt de embryoale ontwikkeling bij lage zuurstofconcentraties
hoe ontwikkelt het hart, globaal?
van een buisvormige structuur waarin de verschillende hartcompartimenten serieel zijn gerangschikt tot een 4 kamer hart met twee parallele bloedsomlopen (dubbel systeem)
dus van serieel naar dubbel systeem/parallel systeem
waar zijn de meeste aangeboren hartafwijkingen het gevolg van?
verstoring in proces van enkelvoudige buis –> dubbel systeem
dubbele onderdelen moeten goed op elkaar aansluiten
- persisterende truncus arteriosus: verstoorde opsplitsing
- verkeerde aansluiting: transpositie van de grote vaten
waarom wil je in de foetus geen dubbel systeem?
de longen werken nog niet, maar wel trainen
- longen ingeklapt
foramen ovale (linker en rechter atrium) en ductus arteriosus (botalli) tussen rechterventrikel en aorta --> hiermee train je de onderdelen van het hart
wanneer ontstaat de hartbuis?
aan het einde van de derde week in het viscerale mesoderm anterior van de oropharyngeale membraan
, voordat het paraxiale en intermediaire mesoderm wordt aangelegd:
- tijdens de vorming van de kopplooi draait het gebied van de hartaanleg 180 graden en komt ventraal van de voordarm te liggen
hoe wordt de hartaanleg genoemd?
cardiogeen mesoderm / cardiogene plaat
wat ontstaat gelijktijdig aan de hartbuis?
embryonale pericardholte = noodzakelijk voor de pompfunctie
uit welke drie lagen bestaat de primaire hartbuis?
- endocard: binnenkant
- endocardgelei (cardiac jelly / EC matrix weefsel, tussenin)
- myocard: dikke buitenlaag, klopt al als peristaltische pomp
- -> in week 4 groeien en krommen:
- -> hartbuis naar ventraal en rechts uitpuilen en veneuze pool komt dorso-craniaal te liggen
waar zit de sinus transversus en wat is de functie ervan?
ruimte in het pericard tussen instroom (vena cava en pulmonales) en uitstroom (aorta, truncus pulmonalis)
- zodat het hart goed kan pompen (anders verstoorde pompfunctie)
welke 4 embryonale kamers ontstaan?
- rechter en linker embryonale atria (ERA en ELA)
- linker en rechter embryonale ventrikels (ELV en ERV)
hoe deel je het hart in 5 delen na kromming en specialisatie van de hartbuis?
- instroomkanaal = sinus venosus: vena cava, sinus coronarius
- ERA en ELA: linker- en rechter embryonale atria: atria
- AVC: atrio-ventriculair kanaal: AV-kleppen
- ELV en ERV: linker en rechter embryonale ventrikels: ventrikels
- OFT: uitstroomkanaal: conus arteriosus = outflow tract = conus truncus; sluit aan op de truncus arteriosus of aortic sac: begin truncus pulmonalis en aorta: semilunaire kleppen
waarvan is de septering (week5-8) afhankelijk en wanneer vindt het plaats?
van uitgroei van de endocardkussens in het AV-kanaal (AVC) en endocardrichels in het uitstroomkanaal (OFT)
vindt plaats voor en na de kromming en opdeling van het hart
wat zijn de endocardkussens en endocardrichels?
lokale verdikkingen van de hartgelei: hier transformeren endocard cellen tot mesenchym cellen: dit gebeurt o.i.v. signalen van het myocard
–> hierdoor ontstaat een splitsing van het uitstroom en instroom kanaal en de AV kanalen van het hart
wat ontstaat er uit de endocardkussens en endocardrichels?
het hartskelet (bestaande uit bindweefsel) en de AV- en semilunaire kleppen - na fusie van de endocard kussen is het AV-kanaal opgesplitst in een linker en een rechter helft
wat vormen de endocardrichels?
groeien uit tot een spiraalvormig septum = septum spirale waardoor twee uitstroomkanalen ontstaan
als dit niet goed gaat –>oneerlijke of geen verdeling
neurale lijst probleem = probleem aan septum spirale
wat is het membraneuze deel van het ventrikelseptum?
waar de endocardrichels in het ventrikel samenkomen
welke veranderingen vinden plaats bij de geboorte?
sluiting van het foramen ovale
ductus arteriosus
sluiten art. e vena umbilicales en ductus venosus
waar bestaan bloedeilandjes uit?
groepjes mesodermcellen (hemangioblasten)
hoe differentiëren de perifeer en centraal gelegen hemangioblasten?
perifeer gelegen –> worden endotheelcellen
centraal gelegen –> worden bloedcellen
wat gebeurt er. met de arterie en vena umbilicalis na de geboorte?
ze vormen ligamenten in de buikwand
wat gebeurt er in week 4?
de hartbuis komt van voor het embryo (craniaal) aan de borstzijde te liggen
wat is het eerste septum?
het septum primum, aan de kant van het linker atrium
- groeit deels naar binnen toe met een gat: het ostium primum
- ook ostium secundum ontstaat hier
wat ontstaat er rechts van het septum primum?
het septum secundum: hier ontstaat het foramen ovale
via welke arterie gaat het bloed naar de placenta?
de a. umbilicalis
de v. umbilicalis (met O2 rijk bloed) stroomt terug naar de foetus
welke veranderingen treden na de geboorte op?
foramen ovale gaat dicht door een lagere druk in de rechter arterie
ductus arteriosus sluit onder invloed van zuurstof
ductus venosus sluit 3-7 dagen post-nataal en vormt het lig. venosum
vena umbilica wordt het lig. hepatis teres
de arteria umbilicalis wordt het lig. umbilicalis medialis
