HC.4 - Pediatrische klinische farmacologie- Flashcards
Op welke manieren kun je geneesmiddelen doseren bij kinderen?
- Lichaamsoppervlak
- Gewicht
- Schaal van Denekamp: leeftijd, gewicht, lichaamsoppervlakte, lengte
waarom is het vaak niet mogelijk om de volwassen dosering te extrapoleren naar een kinderdosering
- in de eerste paar levensjaren stijgt het lichaamsgewicht, hierna ook het lichaamsoppervlak en het energieverbruik
op basis waarvan gaat rationeel doseren
- farmacokinetiek
- farmacodynamiek
Wat is farmacokinetiek?
Effect van lichaam op geneesmiddel
- Absorptie, distributie, metabolisme en eliminatie
Wat is farmacodynamiek?
Effect van geneesmiddel op het lichaam
- Concentratie-effect
Hoe ontwikkeld het kind zich in het eerste levensjaar?
- Toename gewicht 2x in 5 maanden, 3x na 1 jaar
- Toename lichaamsoppervlak 2x
- Toename energieverbruik 3-4x
Wat zijn kenmerken van absorptie?
- Bepaald biologische beschikbaarheid
- Vaak passieve diffusie in duodenum
- Afhankelijk van pKa, oplossing, disintegratie en dissolutie
- Verlaagd bij neonaten en jonge kinderen
Welke veranderingen in absorptie treden er op tijdens de ontwikkeling?
- PH in de maag is hoger bij een neonaat.
- Vertraagde maaglediging en dus vertraagde absorptie tot 6-8 maanden, versneld bij peuter
- door gastro-oesfageale reflux is er verlies van het geneesmiddel
- darm: duurt langer om medicijnen op te nemen in de darm doordat de passagesnelgeid trager is terwijl peuters en kleuters juist een kortere hebben dan volwassenen
- Vertraagde first-pass effect in lever
- efflux transporters nemen pas na de geboorte toe
- Buffering door frequente voeding
- Verlaagde enzymactiviteit en darmflora: het enzym CYP450 zorgt voor een lagere spiegel ban de werkzame stof door het geneesmiddel in de enterocyt te houden
- Relatief groot huidoppervlak
- darmfunctie: de darmwand van een neonaat is meer permeabel voor grotere moleculen
- darmflora verschilt
neonaten en penicilline
neonaten bereiken hogere penicillineconcentraties in hun bloed door de hogere pH
-> kan toxische concentraties bereiken
wat wordt verhoogd opgenomen bij neonaten en wat verlaagd
verhoogd: penicilline en erytromycine (zuurlabiel)
verlaagd: fentoïne en fenobarbital (zwakke organische zuren)
Wat zijn kenmerken van rectale toediening van medicatie?
Via hemorrhoidale venen dus geen first-pass effect
- Incomplete en wisselende resorptie en mogelijk verlies via feces
bij welke medicijnen wordt bij kinderen vaak rectaal toegediend
- paracetamol
- benzodiazepines
biobeschikbaarheid is verhoogd bij kinderen door
- zuurlabiele stoggen
- normale maagontlediging ( > 6-8 maanden)
- weinig CYP-enzymen
- oppervlakte duodenum in verhouding tot het lichaamsgewicht
- weinig efflux transporters
- oplossing in vloeistof
biobeschikbaarheid is verlaagd bij kinderen door
- zwakke organische zuren
- vertraagde maagontlediging ( < 6-8 manden)
- first pass effect
- gastro-oesophageale reflux
Wat zijn kenmerken van distributie?
Hangt af van lichaamssamenstelling (vet/water verdeling) en eiwitbinding
- Gedurende ontwikkeling afname lichaamswater en toename eiwit en vet
- in de eerste zes maanden meer water (80 ipv 60) en minder vet -> groter verdelingsvolume voor wateroplosbare geneesmiddelen en een kleiner volume voor vetoplosbare medicijnen
Wat zijn kenmerken van het metabolisme?
- Wateroplosbaar: uitscheiding via de nier door glomerulaire filtratie
- Non-polair: fase I (oxidatie, reductie en hydrolyse) en fase II (conjugatie tot polair substraat) reactie door CYP450 in de lever vervolges uitscheiding via de nier of galwegen
Wat zijn kenmerken van cytochroom P450?
Activiteit neemt toe tot 1e levensjaar
- CYP3A4 belangrijkst
- Genetische variatie door polymorfismen (poor metabolizers)
- Beinvloed door ziekte en co-medicatie
wat zijn vier zaken die het metabolisme beinvloeden
- ontogenie
- genetische polymorfismen -> neemt snel of juist langs om
- effect van ziekte op het metabolisme -> hoe meer inflammatie hoe lager het metabolisme, dus hoe langer de halfwaardetijd en de klaring
- co-medicatie
VB ontogenie
CYP2C19 ontogenie wordt aangetoond door fenytoïne. de halfwaardetijd bij prematuren is 75 uur, bij a terme 20 uur en bij 2 weken 8 uur.
Wat zijn kenmerken van de ontwikkeling van de nierfunctie
Vanaf 1 jaar volledig ontwikkelde nierfunctie
- Lage glomerulaire filtratie snelheid bij prematuren
- Tubulaire nierfunctie loopt achter
welke geneesmiddelen moeten lager gedoseerd worden bij kinderen onder 1 jaar
die renaal geklaard worden
noem een wateroplosbaar medicijn
penicilline
Wat zijn voorbeelden van medicatie die anders werken bij kinderen?
Antidepressiva: verminderde werking
Anti epileptica: paradoxicale insulten
Opoiden: verhoogde sensitiviteit
Immunosuppressiva: verhoogde sensitiviteit
Wat zijn voorbeelden van medicatie die bijwerkingen hebben bij kinderen?
Antipsychotica: extrapirmidale verschijnselen
Anti histaminica: wiegendood
Tetracyclines: verkleuring tandmatrix
Ciprofloxacine: gewrichtsschade
Welke toedieningsvormen zijn er?
suspensies, capsules, tabletten, zetpillen, lokaal, inhalatie, injectie en een infuus
oraal (vanaf 6 jaar)
Welke hulpstoffen worden toegevoegd aan medicatie?
Conserveringsmiddelen, oplosmiddelen, kleurstoffen, stabilisatoren, smaakstoffen, anti-oxidantia en geurstoffen
Wat wordt er gedaan als er geen juiste toedieningsvorm of dosering beschikbaar is?
Manipulatie geneesmiddel
- Bij 30% chronisch zieke kinderen
Welke groepen CYP enzymen zijn er in neonaten?
Foetaal: afname na geboorte
Vroeg noenataal: toename binnen uren na de geboorte
Neonataal: toename in weken na geboorte
