H8. Interpersoonlijke psychotherapie Flashcards
Beschrijf kort het ontstaan van ITP
- Kortdurende vorm psychotherapie
- Klerman & Weissmna, end 60s voor depressie
- Rationale: Depressie hangt sterk samen met het wegvallen of verstoord raken van belangrijke relaties
Waar verwijst interpersoonlijk naar bij ITP?
1.Centrale aanname dat veranderingen in relaties met belangrijke anderen een depressie kan uitlokken bij mensen met gevoeligheid.
- Verbetering in relaties –> minder depressie
- GEEN uitspraken over OORZAAK
Noem 4 kenmerken van ITP
- Opgezet als PRAKTISCHE benadering psychotherapie voor acute depressie
- Focus verbeteren relaties ipv intrapsychische veranderingen (vb inzicht vergroten of disfunctionele gedachten zoals bij CT)
- Evidence based
- Toenemende mate toegepast buiten depressie
Noem 3 punten ver de theoretische achtergrond van ITP
Onderzoek onderbouwt dat
1. Belangrijke GEBEURTENIS voorafgaand aan depressie
2. SOCIALE STEUN buffer
3. Interpersoonlijke conflicten bijdragen aan ontstaan depressie, vooral die met een slepend beloop en gepaard met machteloosheid
–> depressie hangt dus samen met ingrijpende voorafgaande gebeurtenis, maar kan niet los worden gezien van de persoon die het overkomt –> altijd interactie met samenhangende factoren: bio, genetisch, PH, socio-economisch –> ontstaan depressie afh van interacties hiertussen
Noem 6 punten over effectiviteit van ITP
- Effectiviteit voor depressie bevestigd met 2 meta-analyses
- ~ werkzaamheid met medicatie
- Combi ITP + meds: effectiever dan alleen meds
- Combi ITP + meds: niet effectiever dan alleen ITP
- ITP vooral effectief ACUTE depressie –> toegepast door POH-GGZ en bggz
- Chronische problematiek ITP niet als monotherapie maar combi antidepressiva
Hoe is ITP opgebouwd?
Kortdurend: 12 - 16 sessies.
WEKELIJKSE SESSIES
3 fasen
1. Diagnostiek en vaststellen probleemgebied (1-3 sessies)
2. Behandeling (4-10)
3. Afsluiten behandeling
Noem 6 doelen van de 1e fase van ITP
Algemeen doel: behandelcontract met oa overeenstemming probleemgebied.
- Diagnose stellen
- Goede werkrelatie opbouwen (belangrijkst!)
- Interpersoonlijke inventarisatie
- Interpersoonlijke verandering
- Vaststellen behandelprobleemgebied
- Overeenstemming bereiken behandelcontract
Noem 4 aandachtspunten bij diagnose stellen
- Zelfbeschuldiging tegengaan door benadrukken ZIEKTE die iedereen kan overkomen. Diagnose ‘depressieve stoornis’ alleen belangrijk bij sterk zelfbeschuldigende pt, bij externaliserende midner
- Geloofwaardigheid therapeut: laten zien kennis van zaken te hebben
- Diagnose draagt bij aan kwaliteit werkrelatie
- Diagnose ‘beestje een naam geven’, geeft suggestie dat men grip op de zaak heeft
Noem 4 acties voor het opbouwen van een goede werkrelatie
- Duidelijke verklaring klachten
- Hoop op verbetering/herstel (‘depressie is goed behandelbare ziekte’). Belangrijkst!!
- Deskundigheid laten zien
- Voorlichting geven
- Begrip voor lijden
Wat is interpersoonlijke inventarisatie?
- Inventarisatie vd relatie met belangrijke anderen en veranderingen daarin voorafgaand aan d depressie
- dmv heel nauwkeurige inventarisatie van sociale netwerk (vb sociogram)
- Nadruk ACTUELE relaties, ook verleden beetje
- Informeren naar aard, verwachtingen en wensen elke relatie, mogelijk link symptomen depressie –> onderstreept belangrijkste paradigma van IPT (relaties <–> stemming)
Wat is interpersoonlijke verandering?
- Verband leggen belangrijke gebeurtenissen en verandering in de stemming.
- Oorzaak-gevolg lukt vaak niet –> TIJDLIJN: therapeut kiest ankers en daar omheen belangrijke gebeurtenissen situeren –> samenhang interpersoonlijke verandering en depressie
Noem de 4 probleemgebieden van IPT
- Rouw
- Interpersoonlijk conflict
- Interpersoonlijke rolverandering (vb baan)
4 Interpersoonlijk tekort, uitend in een concreet tekort aan interpersoonlijke contacten
Noem 2 voorwaarden waar een probleemgebied aan moet voldoen
- Moet GERELATEERD zijn aan het ONTSTAAN van de depressie (dwz dat er een belangrijke verandering vóór ontstaan depressie is geweest)
- Moet AFFECTIEF GELADEN
Noem de standaardzin van de ITP behandeling
“Hoe is het deze week met u gegaan?”
Noem 2 doelen van ITP bij (pathologische) rouw
Doel 1: vastgelopen rouwproces weer op gang brengen
Doel 2: Zinvolle invulling van het leven of vervanging voor de verloren relatie te vinden
Noem 4 onderdelen van doel vastgelopen rouwproces weer op gang brengen
- Relatie met overledene zorgvuldig reconstrueren: wat voor iemand was het, wat was leuk en wat niet?
- tijd voor overlijden, aankondiging van de dood en tijd erna bespreken
- voorlichting geven normale verloop rouw
- voorzichtig bespreken afgeweerde emoties (schuldgevoel, boosheid), vaak tga vastgelopen rouw
Noem 2 onderdelen van doel zinvolle invulling leven geven of vervanging voor verloren relatie
- Kijken naar ZAKEN DIE WAARDEVOL waren, maar niet meer mogelijk lijken
- Kijken naar CONTACTEN en ACTIVITEITEN die niet mogelijk waren toen overledene nog leefde
Beschrijf interpersoonlijk conflict
- Discrepantie wat pt verwacht van belangrijke ander en wat die ontvangt. 2. ‘conflict’ niet gebruiken tijdens behandeling
- Betrokkene en fase conflict vaststellen
Noem de 3 fasen van interpersoonlijk conflict
- Onderhandelings-/escalatiefase: beide partijen gebruiken steeds meer energie om conflict op te lossen
- Crisis –> meestal gevolgd door oplossing, maar bij depressie meer sprake van impasse
- Impasse: bij depressie meeste conflicten in deze fase: geen oplossing maar conflict woekert ondergronds door om vervolgens bij (kleine) incidenten op te laaien
Noem 2 doelen van IPT bij interpersoonlijk conflict
Doel 1: conflict in onderhandelingsfase brengen zodat het opgelost kan worden.
Doel 2: Nagaan of de oplossing leidt tot stemmingsverbetering
Noem 4 kenmerken van doel interpersoonlijk conflict in onderhandelingsfase brengen
- Therapeut gaat na wat pt verwacht en wenst in relatie (niet reëel? bijstellen!)
- Affectieve lading vergroten, geproblematiseren om terug te kunnen brengen in onderhandelingsfase
- Communicatieanalyse: in detail navragen wat er in een concrete situatie gezegd, gedacht en gevoeld is –> pt gebruiken vaak inadequate en onduidelijke manieren van communicatie om hun wensen te uiten
Wat is interpersoonlijke rolverandering?
Belangrijke rolverandering in het leven van de pt voorafgaand aan de depressie. Meestal overgangen tussen levensfasen (uit huis gaan, geboorte eerste kind, pensioen, scheiding, verhuizing..)
2 doelen
Noem de 2 doelen van interpersoonlijke rolverandering
Doel 1: Helder krijgen wat verloren is gegaan. Evt gevoelens van rouw adequaat uiten! Afscheid nemen. oude rol, rouw om verlies oude rol, leren nieuwe vaardigheden nieuwe rol, positieve aspecten nieuwe rol leren zien en waarderen
Doel 2: nagaan of de gedragsveranderingen bijdragen aan symptoomvermindering
Noem 4 toepassingen van IPT
- Acute depressie
- Bipolaire stoornis
- Boulimia
- Depressie bij ouderen
- In een groep, max 14 sessies
- Pt met niet-westerse achtergrond
