H14. OCS en verwante stoornissen

Question 1

Noem 4 redenen waarom in DSM-5 OCD een eigen categorie heeft gekregen en niet meer onder angst valt

Answer 1

1. Stoornissen fenomenologisch veel gemeenschappelijke kenmerken hebben
2. Overlap wbt behandeling, comorbiditeitspatronen, ontstaansleeftijd en familiair voorkomen en genetica
3. Zelfde neurale circuits en neurotransmitters van invloed
4. –> clinicus aansporen bij 1 vd stoornissen ook andere systematisch uit te vragen

Question 2

Noem 2 kenmerken van OCS

Answer 2

1. Obsessies
2. Compulsies

Question 3

Beschrijf obsessies

Answer 3

Hardnekkige, steeds terugkerende gedachten, impulsen of voorstellingen - pt kan deze niet, of weinig van zich afzetten.

–> lijdensdruk (angst, walging, ‘just not right’-belevingen)

Question 4

Beschrijf compulsies

Answer 4

Dwanghandelingen. Handelingen (handen wassen) of mentale activiteiten (vb tellen) waartoe de pt zich gedwongen voelt in reactie op obsessie, of volgens regels die rigide moeten worden toegepast

–> gericht op voorkomen/verminderen angst, walging of andere lijdensdruk of gebeurtenis. Geen reeel verband met datgene wat voorkomen moet worden of zijn duidelijk excessief

Question 5

Noem 4 eigenschappen van obsessies en compulsies

Answer 5

1. Veroorzaken lijdensdruk
2. Tijdrovend, min 1u/dag
3. Niet door medicatie
4. Niet door somatische aandoening

Question 6

Wat is een tic?

Answer 6

Plotselinge, snelle, herhaalde, niet-ritmische en steeds terugkerende beweging of uiting van stemgeluid.

OCS is ticgerelateerd als sprake van voorgeschiedenis of actuele ticstoornis

Question 7

Beschrijf het realiteitsbesef/inzicht in klachten van OCS

Answer 7

Wanneer pt denkt dat opvattingen die horen bij OCS…

1. zeker/wss niet waar –> goed/redelijk realiteitbesef
2. wss waar –> gering
3. zeker waar –> ontbrekend en/of waanovertuigingen

Question 8

Hoe is de prevalentie van OCS?

Answer 8

M/V =.

Ontstaansleeftijd 2 pieken: kindertijd en vroege volwassenheid. Gem 22 jaar

Question 9

Beschrijf 4 OCS verwante stoornissen

Answer 9

1. Morfodysmorfe stoornis (stoornis in lichaamsbeleving)
2. Hoarding (verzamelstoornis)
3. Trichotillomanie (haaruittrekstoornis)
4. Exoriatiestoornis (huidpulkstoornis)

Question 10

Beschrijf morfodysfore stoornis

Answer 10

1. Stoornis in lichaamsbeleving
2. Gepreoccupeerd zijn met misvormingen/onvolkomenheden in het uiterlijk die voor anderen niet waarneembaar zijn of door hen als onbeduidend worden beschouwd

Question 11

Beschrijf hoarding

Answer 11

1. Verzamelstoornis
2. Moeite hebben met bezittingen weg te doen of er afstand van te nemen, ongeacht de werkelijke waarde. Behoefte voorwerpen te bewaren.
3. Lijdensdruk als voorwerpen weggedaan worden
4. Verzameling en excessief veel rommel

Question 12

Beschrijf trichotillomanie

Answer 12

1. Haaruittrekstoornis
2. Herhaaldelijk de eigen haren uittrekken –> haarverlies
3. Vaak opeten –> haarballen (trichobezoar), soms operatief verwijderen

Question 13

Wat is trichobezoar?

Answer 13

Haarballen

Question 14

Beschrijf exoriatiestoornis

Answer 14

1. Huidpulkstoornis
2. Recidiverende huidpulken –> beschadigingen huid

Question 15

Noem 4 factoren die kwetsbaarheid voor OCS vergroten

Answer 15

1. Erfelijkheid: families van pt 2x meer kans, 57 en 22% bij tweelingen
2. Streptokokkeninfectie in kindertijd
3. Veranderde structuur in CSTC circuits (parallele corticostriatothalamocorticale), frontolimbische en frontoparietale verbindingen
4. Serotonerge, dopaminerge en glutamaterge systemen

Question 16

Welke 3 theorien/modellen betaan over de etiopathogenese?

Answer 16

1. Mowrers 2-factoren theorie
2. Metacognitieve model
3. Model van O’Connor

Question 17

Noem 4 kenmerken van Mowrers 2-factoren theorie

Answer 17

1. Leertheoretische verklaring voor dwanggedrag
2. Klassiek geconditioneerde angst –> vermijdingsgedrag zoals dwanghandelingen –> angstreductie –> vermijdingsgedrag, angst kan niet uitdoven.
3. Rachman en DaSilva: normale intrusieve gedachten en obsessieve gedachten inhoudelijk hetzelfde + onder 90% vd bevolking
4. Salkovskis koppeling Beck’s emotietheorie –> angst bij OCS geen klassiek geconditioneerde angst maar onjuiste interpretatie normale intrusies –> basis metacognitieve model

Question 18

Wat is Becks emotietheorie?

Answer 18

Emotie is resultaat van interpretatie stimuli

Question 19

Beschrijf 4 kenmerken van het metacognitieve model

Answer 19

1. Metacognitie ipv obsessieve cognitie als aangrijpingspunt behandeling
2. Uitgangspunt huidige CGT.
3. Aanname: intrusies hebben is normaal, onjuiste interpretatie maakt het verschil! –> megacognities –> te veel aandacht intrusies –> angstig worden voor ingeschatte gevaar –> signaal controleverlies of bewijs gevaar –> intrusies
4. Dwanghandelingen als vermijding van ireele angst die niet kan uitdoven zolang de pt het uitblijven van de gevreesde ramp toeschrijft aan de dwanghandeling

Question 20

Beschrijf het verschil tussen metacognitie en obsessieve cognitie

Answer 20

Metacognitie: interpretatie van de intrusie

Obsessieve cognitie: intrusie zelf

Question 21

Beschrijf 4 kenmerken van het model van O’Connor

Answer 21

1. Haperende realiteitstoetsing –> dwang handelingen
2. Men baseert zich niet op realiteit maar verbeelding
3. Inference Based Approach behandeling: grijpt aan op redeneerprocessen tav haperende realiteitstoetsing

Question 22

Wat is de Inference Based Approach behandeling?

Answer 22

Behandeling ontwikkeld obv model van O’Connor gericht op redeneerprocessen tav haperende realiteitstoetsing

Question 23

Noem de 6 vragen van NICE voor diagnostiek van OCS

Answer 23

1. Was je vaak je handen of maak je veel schoon?
2. Is er een gedachte die je bezig blijft houden, die je maar niet van je af kunt zetten?
3. Kost het je veel tijd om dagelijkse dingen af te krijgen?
4. Controleer je vaak dingen?
5. Moeten voor jou dingen recht liggen of staan of raak je gemakkelijk overstuur van troep?
6. Heb je veel zorgen over deze onderwerpen?

Intrusieve seksuele of agressieve gedachten onterecht risico!

Question 24

Beschrijf 2 kenmerken van diagnostiek bij OCS

Answer 24

1. Spontaan herstel zeldzaam. 60% chronisch
2. Gem 17 jaar tussen ontstaan en start behandeling

Question 25

Beschrijf 3 meetinstrumenten voor OCS

Answer 25

SCID-5 als aanvulling op anamnese voor OCS en comorbide stoornissen vast te stellen

Meten ernst en klachten:
1. PI-R: padua-inventory-R
2. OCI-R: obsessive compulsive inventory-reversed
3. Y-BOCS: yale bron obsessive compulsive scale: ook voor meten effect behandeling

Question 26

Waarom kan onderscheid tussen OCS en andere stoornissen moeilijk zijn?!

Answer 26

Overeenkomsten met oa angst, ziekteangst, parafilie etc.

—> doorvragen over
1. wat men beoogt met handelingen
2. of repetititeve gedragingen willekeurig zijn
3. Inhoud repeterende gedachten
4. welke gevoelens verrichten handelingen
5. realiteitsbesef: onderscheid waan en OCS moeilijk!

Question 27

Beschrijf hoe verschil tussen OCS en waanstoornis gemaakt kan worden

Answer 27

Bij weinig/geen realiteitsbesef: eerder OCS als:

1. onderwerp van preoccupatie typisch is voor OCS-subtype;
2. ook angst;
3. Repeterende handelingen sterk ritueel karakter

Vooral belangrijk ivm voorschrijven AD of AP!

Question 28

Beschrijf behandeling voor OCS

Answer 28

Stepped-care model:
1. Psycho-educatie
2. CGT of farmacologische therapie

CGT met exposure in vivo met responspreventie (ERP), onvoldoende effect –> cogn therapie, onvoldoende –> medicatie (SSRI) of combi